H Καθηγήτρια Ιατρικής Βιοπαθολογίας-Κλινικής Μικροβιολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Διευθύντρια Μικροβιολογικού Εργαστηρίου ΠΓΝΛ Έφη Πετεινάκη απαντά σε καίρια ερωτήματα, που αφορούν τον εφιάλτη του κορονοϊού και την επίδρασή του σε ένα πληθυσμό που είναι «αγνός ανοσολογικά» απέναντι του. Διαβάστε τις απαντήσεις που μας έδωσε σχετικά με την ανοσία που μπορεί να αναπτύξει κάποιος απέναντι στον κορονοϊό.
Παίζει ρόλο η ηλικία στην ανοσία που θα αναπτύξει κάποιος στον ιό που έχει ήδη νοσήσει; Όσοι «ξεφύγουν» από τον κορονοϊό εξακολουθούν αν και οι ίδιοι είναι άνοσοι, να αποτελούν φορείς για τους υπόλοιπους που δεν έχουν μολυνθεί; Γιατί σε μια οικογένεια «φαίνεται» ότι νοσούν συγκεκριμένα μέλη της;
-Η χώρα μας ζει σε ρυθμούς… κορονοϊού από τα τέλη Φεβρουαρίου. Καθημερινά ακούμε για νέα κρούσματα, που είτε μπαίνουν σε καραντίνα σε κάποιο νοσοκομειακό ίδρυμα, ή στην καλύτερη περίπτωση αναρρώνουν στα σπίτια τους. Το ερώτημα που γεννάται σε όλους, είναι ποιες είναι οι πιθανότητες να προσβληθεί εκ νέου από τον ιό κάποιος που έχει ήδη νοσήσει; Αποκτά ανοσία ή όχι ;
Ξεκινώντας θα ήθελα να αναφέρω ότι υπάρχουν γενικά δύο κατηγορίες ιών: αυτοί οι οποίοι μετά την προσβολή του ανθρώπου αφήνουν μόνιμη ανοσία μέσω της ανάπτυξης προστατευτικών αντισωμάτων (π.χ. ο ιός της ερυθράς) αλλά και κάποιοι άλλοι οι οποίοι επάγουν μεν την παραγωγή αντισωμάτων αλλά για μικρό χρονικό διάστημα (π.χ. οι εντεροϊοί) επιτρέποντας έτσι την επαναμόλυνση. Θεωρούμε ότι οι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί από τον νέο κορονοιό, τον SARS-CoV-2, θα αναπτύξουν και αυτοί αντισώματα. Πρόσφατη μελέτη από την Κίνα έδειξε ότι το επίπεδο των αντισωμάτων αυξάνει γρήγορα τις πρώτες 2 εβδομάδες.
-Αυτό σημαίνει ότι ο πρώην πλέον ασθενής δε θα νοσήσει ξανά από κορονοϊό ; Και αν ναι, πως εξηγείται αυτό επιστημονικά και πόσο διαρκεί αυτή η ανοσία;
Δυστυχώς δεν έχουμε ακόμη προλάβει να μελετήσουμε ούτε τον τύπο της ανοσίας που επάγει ο νέος κορωνοιός, ούτε τις ιδιότητες των αντισωμάτων που αναπτύσσονται, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι όσοι νοσήσουν δεν θα ξανα-νοσήσουν στην υπόλοιπη ζωή τους από τον ίδιο ιό.
Ωστόσο, οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν μολυνθεί τώρα θα είναι άνοσοι για όσο διάστημα διαρκεί η πανδημία γιατί η ποσότητα των αντισωμάτων που αναπτύσσουν θα είναι αρκετή για να τους θωρακίσει. Και ακόμη και αν η ποσότητα των αντισωμάτων κάποια στιγμή ελαττωθεί ο οργανισμός τους θα είναι έτοιμος να παράγει πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά αντισώματα.
-Η ηλικία ενός ασθενούς παίζει ρόλο στην ανοσία που θα αναπτύξει κάποιος απέναντι στον ιό;
Δεν υπάρχουν μελέτες που να δείχνουν ότι η ηλικία παίζει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη ανοσίας απέναντι στον νέο κορονοιό. Ωστόσο θα έλεγα ότι η μεγάλη ηλικία όπως και τα υποκείμενα νοσήματα σχετίζονται ‘’εν γένει’’ με ελαττωμένη ανοσολογική απόκριση σε παθογόνα ερεθίσματα, γεγονός που καθιστά τα συγκεκριμένα άτομα πιο ευάλωτα στον νέο κορονοιό.
-Και εμείς εδώ στην Ελλάδα, όπως και σε όλο σχεδόν τον κόσμο, είμαστε ένας πληθυσμός «ανοσολογικά αγνός»…. Αυτό σημαίνει ότι όσοι περισσότεροι νοσήσουν, τόση μεγαλύτερη είναι και η ανοσία που θα αναπτυχθεί απέναντι στη νόσο του κορωνοϊού ;
Ακριβώς. Όσο περισσότερο πληθυσμός μολυνθεί τόσο μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού θα έχει αντισώματα. Είναι αυτό που αναφέρεται ως “ανοσία αγέλης”.
-Ας υποθέσουμε ότι κάποιος νοσεί από κορονοϊό , μπαίνει σε καραντίνα, και μόλις αναρρώνει βγαίνει από το σπίτι του; Αν ο ίδιος έχει ανοσία πλέον στον ιό, εξακολουθεί να είναι φορέας; Και αν ναι, πόσο εφικτό είναι να κολλήσει κάποιο άλλο;
Θεωρητικά η καραντίνα των 14 ημερών διασφαλίζει ότι ο άνθρωπος που νόσησε από τον ιό δεν έχει πλέον ικανότητα να μολύνει το περιβάλλον του γιατί το ιικό φορτίο του είναι μηδέν. Η εμπειρία μας από ασθενείς που νοσηλεύθηκαν και στους οποίους το ιικό φορτίο προσδιορίστηκε τόσο κατά την εισαγωγή τους όσο και σε τακτά χρονικά διαστήματα της νοσηλείας τους είναι ότι η ύφεση των συμπτωμάτων συνδυάζεται με σταδιακή μείωση του ιικού φορτίου.
-Βλέπουμε πολυμελείς οικογένειες στις οποίες έχουν νοσήσει μόνο ένα ή δύο άτομα. Πως εξηγείται επιστημονικά το γεγονός ότι δεν έχουν νοσήσει οι υπόλοιποι;
Μπορεί να μην νοσούν όλα τα άτομα μιας οικογένειας αλλά δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να είναι ασυμπτωματικοί φορείς. Πιθανόν γενετικοί παράγοντες να παίζουν ρόλο στην εμφάνιση ή όχι της νόσου μετά από μόλυνση. Δυστυχώς ακόμη έχουμε πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με τον νέο κορονοϊό.
-Εργάζεστε σε ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομειακά ιδρύματα της χώρας. Από την εμπειρία σας σε ποια φάση βρισκόμαστε; Αρχίζει να ξαναγεννιέται η ελπίδα ή είναι μακρύς ο δρόμος της επιστροφής στην πραγματική ζωή μας;
Ελπίζω, ότι με την ευλαβική εφαρμογή των μέτρων, η οποία φαίνεται ότι αποδίδει προς το παρόν, θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στη συνήθη καθημερινότητά μας. Πρέπει να μην εφησυχάσουμε μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο που θα μας προστατεύσει απέναντι στον νέο ιό.
-Τέλος, θεωρείτε ότι είναι πραγματικά ένας επικίνδυνος ιός ή τα υποκείμενα νοσήματα κάποιου ευθύνονται ουσιαστικά στην επιβάρυνση ενός ασθενούς και ίσως τελικά στην κατάληξή του;
Μέχρι στιγμής τα δεδομένα δείχνουν ότι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας με επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό είναι περισσότερο ευάλωτοι στη λοίμωξη Covid-19. Ωστόσο ο ιός φαίνεται ότι δεν ‘’ξεχνά’’ και νεότερες ηλικίες. Αλλά και πάλι θα προσθέσω ότι χρειάζονται μεγάλες σειρές ασθενών από διάφορες χώρες για να μπορέσουμε να έχουμε εμπεριστατωμένη εικόνα.