ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αμφίπολη: Στο DNA το μυστικό του νεκρού και σύγκριση με τους τάφους της Βεργίνας

skeletos-amfipolh

«Σε τρεις με τέσσερις μήνες θα γνωρίζουμε την ταυτότητα του νεκρού, την ηλικία, ρο φύλο του, αν τον σκότωσαν και πως. Ολο το γενετικό του προφίλ θα μας είναι γνωστό και θα ξέρουμε με απόλυτη σιγουριά αν είναι μέλος της βασιλικής οικογένειας των Τημενιδών ή κάποια άλλη εξέχουσα προσωπικότητα»

Αυτό τονίζουν οι ειδικοί που αναλαμβάνουν πλέον το δύσκολο ρόλο της ταυτοποίησης του νεκρού που θα δώσει νέα στοιχεία στην έρευνα για τον τάφο της Αμφίπολης. Προς το παρόν η ανασκαφή έχει τελειώσει σ’ εκείνο το σημείο, ωστόσο, όπως είπε και η Κ. Περιστέρη, μπορεί να υπάρχουν ακόμη πολλές εκπλήξεις στον περίβολο. Αλλωστε, αναμένονται τα αποτελέσματα της «τομογραφίας» η οποία θα δείξει αν υπάρχουν κι άλλοι θάλαμοι και διάδρομοι οι οποίοι παραμένουν ανεξερεύνητοι.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η μη εύρεση κάποιου, έστω και μικρού, θησαυρού αποδεικνεύει ότι η σύληση του τάφου ήταν άγρια και πολλαπλή. «Δεν άφησαν τίποτε όρθιο, ούτε χρυσά, ούτε άλλα αγγεία που συνήθως βρίσκονται κοντά στο νεκρό. Για να μην υπάρχουν κτερίσματα του ταφέντος εκεί αυτό σημαίνει ότι οι τυμβωρύχοι ήταν πολλοί και σε πολλές διαφορετικές εποχές», εκτιμούν οι ειδικοί.

Αλλωστε το γεγονός ότι τα οστά βρέθηκαν μέσα και έξω από τον τάφο δείχνει ότι οι τυμβωρύχοι έκαναν άνω – κάτω το χώρο, έσπασαν μάρμαρα, κάλυψαν με χώμα το χώρο αφού πρώτα αφαίρεσαν οτιδήποτε πολύτιμο υπήρχε.

Ολο το βάρος πέφτει τώρα στον σκελετό που βρέθηκε χθες μαζί με μέρος του κρανίου και ολόκληρη τη γνάθο και που έχει εξάψει τη φαντασία όλου του πλανήτη.

Το DNA θα συγκριθεί με το γενετικό προφίλ των βασιλικών τάφων της Αμφίπολης αλλά και με ευρήματα από άλλες περιοχές της Μακεδονίας και γιατί όχι και από μέρη στα οποία πήγαν ο Μέγας Αλέξανδρος και οι στρατηγοί του.

Ομως, πολύ μεγάλη σημασία έχει πλέον και η ανασύσταση του προσώπου, μια τεχνική που έχει εξελιχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Με το κρανίο και τη γνάθο που βρέθηκε θα μπορέσουν να φτιάξουν -ακόμη και με τρισδιάστατο σύστημα (3D printing) το πρόσωπο του νεκρού. Εχει γίνει ήδη με τον Φίλιππ το Β’ και την μικρή Μύρτιδα. Η ανάπλαση του προσώπου του Φιλίππου του Β’ της Μακεδονίας αποκάλυψε την ουλή από το τραύμα από βέλος στο μάτι του μακεδόνα βασιλιά και έδωσε στοιχεία για το πώς ήταν.

Αλλά και η Μύρτιδα, η 11χρονη κοπέλα που έχασε τη ζωή της την εποχή του μεγάλου λοιμού της Αθήνας και η επιστήμονες δημιούργησαν από το κρανία της το πρόσωπό της, είναι δείγμα του πώς μπορεί να γίνει η ανάπλαση.

Ο Γιάννης Μανιάτης, διευθυντής του εργαστηρίου «Δημόκριτος» και υπεύθυνος του εργαστηρίου αρχαιομετρίας αναφέρεται στην εργαστηριακή ανάλυση του DNA από την οποία θα αποκαλυφθεί η καταγωγή του νεκρού. Αναφέρει ότι στο the toc πως αν δεν διαπιστωθεί συγγένεια του «ενοίκου» της Αμφίπολης με τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας, το γενετικό του προφίλ μπορεί να δώσει πληροφορίες σε σχέση με ανάλογες εργαστηριακές αναλύσεις που έχουν γίνει σε σύγχρονους αλλά και παλαιότερους πληθυσμούς, όπως το γενετικό υλικό ανθρώπινων σκελετών της νεολιθικής εποχής. «Μια τέτοια σύγκριση θα μπορούσε να μας δώσει πληροφορίες σε σχέση με την καταγωγή του νεκρού της Αμφίπολης», μας λέει. Πως, όμως, θα μπορέσουμε να μάθουμε αυτό που «καίει» ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα: την ταυτότητα του νεκρού;

«Τα στοιχεία που προκύπτουν από την ανθρωπολογική μελέτη όπως η ηλικία του νεκρού όταν πέθανε, το φύλο, τα τραύματα, τα κατάγματα, οι ασθένειές του και πιθανώς η αιτία θανάτου σε συνδυασμό με τις αναλύσεις DNA αλλά και τα ιστορικά στοιχεία θα μας φέρουν πολύ κοντά στην ταυτότητα του νεκρού».

Αυτές οι πρώτες πληροφορίες μπορεί να βγουν σε 3 – 4 μήνες αλλά μπορεί και να χρειαστούν 12 μήνες για μια πιο συνολική μια εικόνα». Και στη συνέχεια η σύγκριση με τα οστά από τις λάρνακες που βρέθηκαν στον τάφο ΙΙ της Βεργίνας που αποδίδεται στο Φίλιππο Β΄ καθώς και άλλων τάφων της Βεργίνας.

Άλλες εργαστηριακές αναλύσεις, ωστόσο, εκτός από του DNA του νεκρού θα μπορούσαν να δώσουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Ο κ. Μανιάτης δεν αναφέρει μόνο την ανάλυση των σταθερών ισότοπων που δίνουν στοιχεία για τη διατροφή του νεκρού («για παράδειγμα, αν είχε διατροφή πλούσια σε ψάρια προέρχεται από κάποιο θαλάσσιο περιβάλλον, ή αν είναι περισσότερο βασισμένη σε ξηρά τροφή προέρχεται από τη στεριά»), αλλά και ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα 14 που μπορεί να βοηθήσει στη χρονολόγηση του μνημείου. «Αν είμαστε τυχεροί και βρεθεί κάποιο κομμάτι ξύλου από το φέρετρο ή το φορείο που ήταν ο νεκρός τότε μπορεί να δοθεί χρονολόγηση πολύ μεγαλύτερης ακρίβειας – με απόκλιση λίγα χρόνια. Αυτά όλα μπορεί να γίνουν στην Ελλάδα αλλά και σε συνεργασία με πολύ καλά εργαστήρια του εξωτερικού», λέει».

Αναφέρει ακόμη ότι τέτοιες έρευνες συστηματικών οστεολογικών ευρημάτων, ορισμένες φορές, μπορεί να κρύβουν και εκπλήξεις. «Καμιά φορά μπορεί να βρεθεί και οστό από άλλο άτομο» λέει ο κ. Μανιάτης. Αν στην Αμφίπολη επαναληφθεί κάτι τέτοιο, είναι προφανές ότι οι έρευνες θα πάρουν άλλη τροπή καθώς μπορεί να κρύβεται και δεύτερος σκελετός στο λόφο Καστά.

Θα μάθουμε αν έπασχε και από ποιες ασθένειες, αν έφερε τραύματα ή σπασίματα. Θα πληροφορηθούμε αν έχει συγγένεια με νεότερους πληθυσμούς, αν υπάρχει συσχέτιση μαζί τους και σε ποιο βαθμό. Σημαντικές πληροφορίες ως προς την σπουδαιότητα του προσώπου που ήταν θαμμένος στην Αμφίπολη. θα δώσουν και τα υλικά που πολλές φορές ανακαλύπτονται επάνω σε αρχαίους νεκρούς «Ο χαρακτηρισμός των υλικών είναι πολύ ενδιαφέρων ως προς την σημαντικότητα του νεκρού. Αν για παράδειγμα υπάρχουν πολύ σπάνια υλικά σε μια προσπάθεια επικάλυψης ή τρόπον τινά μουμιοποίησης, αυτά θα δώσουν σημαντικές πληροφορίες για το κοινωνικό στάτους του νεκρού. Με τεχνικές ισοτοπικές αναλύσεις θα μπορέσουμε να μάθουμε και τις διατροφικές συνήθειές του αλλά και το περιβάλλον στο οποίο κατοικούσε. Αν π.χ. τρέφονταν με ψάρια κατά κύριο λόγο, θα μπορέσουμε θα εικάσουμε βάσιμα ότι ζούσε σε παραθαλάσσια περιοχή.

Η επιστήμη της αρχαιομετρίας είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο και αρκετά πρωτοποριακό στην Ελλάδα. Οι ανθρωπολογικές και οστεοπαθολογικές μελέτες επίσης έχουν προχωρήσει πάρα πολύ στην Ελλάδα, με σύγχρονες τεχνικές, ακτινογραφίες κ.τ.λ. που νομίζω ότι δεν υπάρχει κανένας μα κανένας λόγος για να εμπλακούν ξένοι συνάδελφοι. ΄Οπου δεν έχουμε την κατάλληλη υποδομή, έχουμε συνεργασία με τα εργαστήρια του εξωτερικού».

«Μπορεί να προσδιοριστεί η ηλικία με ένα περιθώριο λάθους, γύρω στα 3-5 χρόνια. Μπορούμε να μάθουμε και από τι πέθαινε. Δεν είναι απαραίτητο να πέθανε από βίαιο θάνατο, μπορεί να πέθανε από κάποια αρρώστια […]» δήλωσε ο ανθρωπολόγος, κ. Δημοσθένης Κούρτοβικ και πρόσθεσε: «Η γυναικεία λεκάνη είναι φαρδύτερη από την ανδρική» (ΔΕΙΤΕ εικόνα στο βίντεο).

Από την άλλη ο γενετιστής κ. Κωνσταντίνος Πάγκαλος εξηγεί: «Από μόνο του το DNA δεν μπορεί να “μιλήσει” για το πώς λεγόταν ο νεκρός. Μπορεί να είναι σπασμένο DNA, λόγω του χρόνου που έχει περάσει, αλλά αρκετό για να μας δώσει πληροφορίες αν είναι άρρενος, θήλεος, ένα προφίλ το οποίο θα ήταν χρήσιμο ίσως μελλοντικά […]».

Ο Υπουργός Πολιτισμού, κ. Κωνσταντίνος Τασούλας δήλωσε στο STAR: «Τα οστά δεν γράφουν πάνω αριθμό ταυτότητας, ούτε όνομα. Άρα αυτή η αναζήτηση συνεχίζεται αλλά συνεχίζεται με την επιστράτευση άλλων επιστημών».

Από τη δεκαετία πάντως του 1970, οι ειδικοί είχαν αρχίσει να αποκωδικοποιούν το DΝΑ, έχουν δοθεί γρήγορα και έγκυρα, απαντήσεις σε πολλά ευρήματα. Έτσι έγινε στο σκελετό που είχαν ανακαλύψει οι αρχαιολόγοι σε πάρκινγκ και με τη μέθοδο του DNA αποκαλύφθηκε ότι ανήκε στο Βασιλιά Ριχάρδο.

Εκτός όμως από τα οστά, απαντήσεις θα δώσει και το χώμα του τάφου στο Λόφο Καστά. Ήδη επιστήμονες από το εργαστήριο της Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, με τη μέθοδο της ηλεκτρικής τομογραφίας θα επιχειρήσουν να κάνουν ουσιαστικά τομογραφία, και να μας αποκαλύψουν αν ο τύμβος έχει και άλλα μυστικά θαμμένα, αλλά και αν υπάρχουν και άλλοι τάφοι.

«Θα εφαρμόσουμε μεταξύ άλλων, τη μέθοδο της ηλεκτρικής τομογραφίας, στην ανάπτυξη της οποίας συνεισέφερε το εργαστήριο μου σε παγκόσμια κλίμακα και για το λόγο αυτό έχει βραβευτεί» δήλωσε ο καθηγητής Γεωφυσικής ΑΠΘ, Γρηγόρης Τσόκας.

Πηγή: imerisia