Σκληρή δοκιμασία για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη αποτέλεσε η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες καθώς χρειάστηκαν 12 ώρες για να λυθεί ο γόρδιος δεσμός που είχε δημιουργηθεί μετά το βέτο της Ιταλίας και να επιτευχθεί ομοφωνία στο μεταναστευτικό.
Ήταν λίγο μετά τις 5.30 τα ξημερώματα όταν βγήκε «λευκός καπνός» με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και τον πρωθυπουργό του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπέτελ να ανακοινώνουν με αναρτήσεις τους στο Twitter ότι υπήρξε συμφωνία για το κείμενο συμπερασμάτων συμπεριλαμβανομένου του μεταναστευτικού.
Λίγο μετά την ανακοίνωση Τουσκ η Άνγκελα Μέρκελ χαρακτήρισε καλό σημάδι τη συμφωνία για το ζήτημα της μετανάστευσης με τον Εμμάνουελ Μακρόν να σχολιάζει ότι «ήταν η ευρωπαϊκή συνεργασία αυτή που υπερίσχυσε». Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε δήλωσε ότι η Ρώμη θα αποφασίσει αργότερα εάν θα φιλοξενεί κέντρα υποδοχής προσφύγων και μεταναστών στη δική της επικράτεια.
Μιλώντας για την ουσία απόφασης ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς ανακοίνωσε ότι οι ηγέτες των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν πως η Ιταλία και η Ελλάδα μπορούν να δημιουργήσουν κέντρα υποδοχής προσφύγων και μεταναστών στο έδαφός τους, εάν το επιθυμούν.
Άλλη μια λεπτομέρεια για τη συμφωνία έδωσε ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ σύμφωνα με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να διαθέσει περισσότερα κεφάλαια για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος.
Προ του αδιεξόδου επετεύχθη συμβιβασμός που αφορά στη δημιουργία κέντρων υποδοχής μεταναστών κλειστού τύπου, σε εθελοντική βάση, εντός των συνόρων της ΕΕ, τη δημιουργία κέντρων εξέτασης ασύλου σε τρίτες χώρες και την εντατικοποίηση των διμερών συμφωνιών με χώρες μετανάστευσης για την επιστροφή των πολιτών τους που δεν μπορούν να αιτηθούν άσυλο.
Αρχικά, το προσχέδιο των συμπερασμάτων έδειχνε μια αναιμική συμφωνία χωρίς ουσιαστικές λύσεις στο πρόβλημα, δρώντας μάλλον ως πρώτες βοήθειες. Προέβλεπε τη σύσταση πλατφόρμες αποβίβασης μεταναστών και προσφύγων σε τρίτες χώρες όπως Λιβύη ή Τυνησία, όπου θα δρουν λίγο πολύ όπως τα hotspot στο Αιγαίο, καταγράφοντας και διαχωρίζοντας τους αιτούντες ασύλου από τους παράτυπους μετανάστες που θα απελαύνονται στις χώρες τους έπειτα από συμφωνία της ΕΕ με αυτές.
Η νύχτα καθορίστηκε από το γεγονός πως υπήρχαν δύο πολυπληθείς ομάδες κρατών μελών με διαφορετικές ερμηνείες για το πως θα πρέπει να είναι οι λύσεις για το μεταναστευτικό. Από τη μια πλευρά η Μέρκελ μαζί με ομάδα προθύμων για Ευρωπαϊκή λύση στο μεταναστευτικό επιδεικνύοντας αλληλεγγύη (ανάμεσα τους Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία) και από την άλλη κράτη μέλη που είναι εναντίον Ευρωπαϊκών λύσεων όπως Αυστρία και τα κράτη του Βίζενγκραντ.
Η Ιταλία από τη πλευρά της αμφιταλαντευόταν μεταξύ των δύο ομάδων, όντας αρχικά σε ανοιχτή ρήξη με τη Γερμανία, γύρω από το θέμα Δουβλίνου και για τον καταμερισμό των βαρών της μετανάστευσης. Αν και είχε επανειλημμένα εκφράσει την απογοήτευσή της για την πορεία της συζήτησης για τη μετανάστευση, αλλά η κίνηση του Κόντε για εμπλοκή στα συμπεράσματα ολόκληρης της Συνόδου Κορυφής έπιασε τους υπόλοιπους ηγέτες απροετοίμαστους.
Η Μέρκελ είχε από νωρίς προχωρήσει σε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός συνασπισμού κρατών που δέχονταν να συνεχιστεί το υφιστάμενο πλαίσιο επιστροφής μεταναστών στις χώρες πρώτης εισόδου (Ελλάδα – Ιταλία) προσφέροντας ανταλλάγματα. Παράλληλα ο Μακρόν έδρασε ως γεφυροποιός μεταξύ Ιταλίας Γερμανίας, προτείνοντας ως συμβιβασμό τη δημιουργία hotspot στο Ευρωπαϊκό έδαφος, για τον καταμερισμό των βαρών.
Η πρόταση αυτή γρήγορα υποστηρίχθηκε από αρκετά κράτη μέλη, με τους ηγέτες να γράφουν το νέο κείμενο των συμπερασμάτων νωρίς το πρωί.