Γράφει ο Δημήτρης Γιαγτζόγλου
Μια μικρή κουκίδα στον χάρτη. Ανάμεσα στην Σάμο από την μια και τα Δωδεκάνησα από την άλλη. Επισκέφθηκα πρώτη φορά το Αγαθονήσι σε πολύ μικρή ηλικία όταν κάναμε οικογενειακές διακοπές στην Λέρο. Δεκαετία ΄80. Φαντάσου. Έλεγα ιστορίες στους συμμαθητές μου και δεν με πίστευαν. Αλητάκι. Σκασμένα μάγουλα από τον ήλιο και την αλμύρα. Πόσο τυχερός που οι γονείς μου κουβαλούσαν την τρέλα τους. Και μας την μετέδωσαν.
Ξαναπήγα στο Αγαθονήσι Μεγάλη Τετάρτη Πάσχα του 2009. Παρουσίαζα τα ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ στον ΣΚΑΪ Ξημέρωμα φύγαμε από την Σκάλα στην Πάτμο. Η ανατολή μας έπιασε κοντά στους Αρκιούς και στο πέρασμα από τα Τηγανάκια. Τουλάχιστον μια φορά στην ζωή σας πρέπει να πάτε εκεί. Οπωσδήποτε. Νιώθεις την μοναδικότητα της ομορφιάς, την μοναδικότητα της ύπαρξης και της στιγμής. Είχε καιρό. Το σκάφος δεν ήταν μεγάλο. Δεν με ένοιαζε τίποτα. Ακόμη και το χτύπημα στα κύματα. Μπροστά μας το Αγαθονήσι. Το λιμανάκι με τα λιγοστά σπίτια. Μπαίνοντας στο κόλπο λάδι η θάλασσα. Μας περίμενε ο δήμαρχος, ο Βαγγέλης Κόττορος. Είχε άγχος. Μόλις είχαν φτάσει στο νησί 200 άτομα. Μετανάστες από την Νιγηρία. Σε ένα νησί με 150 μόνιμους κατοίκους 200 μετανάστες. Μου είπε ευγενέστατα «πρέπει να σας αφήσω θα τα πούμε αργότερα. Υπάρχουν παιδάκια και μία γυναίκα είναι έγκυος». Σαν να τον ακούω τώρα.
Είχε ένα μικρό κτίσμα στο λιμάνι. Κάτι σαν παλιό τελωνείο φαντάσου. Ευτυχώς είχε ήλιο και οι περισσότεροι ήταν έξω. Έτσι κι αλλιώς δεν χωρούσαν. Βγάλαμε από το σκάφος όλο τον εξοπλισμό. Χαμός. Η εκπομπή θα ήταν «ζωντανή». Μία ώρα. Το απόγευμα. Δίπλα μας οι μετανάστες. Μας έβλεπαν καλά καλά. Ο δήμαρχος και κόσμος από το νησί να τρέχει πέρα δώθε. Σε μια γραφική αυλή μια ηλικιωμένη έδινε σε παιδάκια ότι είχε. Λίγα αυγά, καμιά τομάτα, ψωμάκι. Έλαμπαν τα μάτια τους μόλις τα έπαιρναν και έτρεχαν στους δικούς τους.
Πέρασε η ώρα. Εγώ έπρεπε να πάω στο δημαρχείο για να κάνω και ραδιοφωνική εκπομπή. Μία ώρα σύνδεση με τον ΣΚΑΙ 100.3. Είχαν μαζευτεί 2-3 νέοι του νησιού ο δήμαρχος. Με ρώτησαν τι θα πιω. Καφεδάκι ελληνικό διπλό μέτριο. Κάναμε μια ωραία κουβέντα. Καθόλου μίζερη παρά τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν. Ήταν μια κουβέντα γεμάτη αληθινή ζωή και ανθρωπιά. Εκείνη την εποχή αυτό που για μας ήταν πρωτοφανές με τόσους μετανάστες στο νησί, για αυτούς ήταν κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Μετά κατεβήκαμε όλοι στο λιμάνι. Ήπιαμε ένα ούζο στο καφενεδάκι. Και όλα έτοιμα για τη εκπομπή. Ήδη απόγευμα. Είχε γλυκάνει τόσο πολύ το φως. Είχε πέσει ο αέρας. Έδειξα στο συνεργείο και στήσαμε. Μεταξύ μόλου και ενός βράχου. Ακριβώς από πάνω ήταν το κτίσμα με τους μετανάστες. Όλη την ώρα της προετοιμασίας ήταν εκεί δίπλα μας. Σχολίαζαν μεταξύ τους ήρεμα ότι έβλεπαν. Κάποιοι κάπνιζαν. Μαζέψαμε ότι τσιγάρα είχαμε και τους τα δώσαμε. Δεν μιλούσαν αγγλικά. Μας χαμογελούσαν.
Ξεκίνησε η εκπομπή. Δεν παίρναμε πλάνα από τους μετανάστες. Είπα βεβαίως τι ακριβώς είχε συμβεί. Η ώρα περνούσε. Η εκπομπή πήγαινε θαυμάσια. Τα πλάνα και οι σφήνες, όλα μια χαρά. Σκηνικό στημένο το λιμανάκι. Κάποιοι από τους μετανάστες κερκίδα. Κάθισαν δειλά δειλά πάνω από τον βράχο που ήμασταν. Σκέφθηκα ότι μάλλον θα ήταν μια ευχάριστη παρένθεση για αυτούς αυτό που παρακολουθούσαν. Κάμερες, καλώδια, μικρόφωνα, μηχανήματα ήχου. Όλο το συνεργείο να τρέχει. Χάρηκα μέσα μου. Τους κάνουμε παρέα σκέφθηκα.
Θέλω να σταθώ λίγο στον δήμαρχο. Τον Βαγγέλη Κόττορο. Στις εκλογές ήταν ο μοναδικός υποψήφιος. Ποσοστό 100%. Τέταρτη τετραετία. Δάσκαλος για 36 χρόνια. Μια απίστευτη ηρεμία στον λόγο του. Ο τόπος του, η ζωή του και η ζωή του ο τόπος του. Μιλούσαμε το απόγευμα της Τρίτης στον REAL FM. Δεν με είχε ξεχάσει. Και γελούσαμε γιατί μου έλεγε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει με την γραφειοκρατία της κεντρικής διοίκησης. Κάποια στιγμή πριν από χρόνια κάποιος σκέφτηκε στο Υπουργείο Υγείας να μαζέψει στοιχεία για τους οίκους ανοχής της χώρας. «Ναι επικοινώνησε και μαζί μας» μου είπε. «Και μας ρώτησε πόσους οίκους ανοχής έχουμε στο νησί». Προφανώς αυτός που τηλεφώνησε δεν ήξερε καν που πέφτει το νησί ή για τι νησί μιλάμε. «Έχω μόνο έναν διοικητικό υπάλληλο. Μπορεί να ασχολείται 3 – 4 φορές, γιατί τόσες φορές μας τηλεφώνησαν για αυτό το θέμα, και να εξηγεί ότι δεν έχουμε οίκους ανοχής;» Ένα απλό παράδειγμα.
Σούρουπο φύγαμε για την Πάτμο. Κουρασμένος. Και τόσο γεμάτος. Από την εικόνα της ηλικιωμένης που έδινε φαγητό στους μετανάστες. Από τους νέους του νησιού και το μυαλό τους, από τον υπέροχο δήμαρχο, από τα γέλια μας, από το τελευταίο αντίο των μεταναστών. Είχαν ανέβει στον βράχο και μας χαιρετούσαν. Τόσα χρόνια μετά. Λες και το έζησα σήμερα. Τόσο έντονο στο μυαλό.