Του Δημήτρη Γιαγτζόγλου
Μου έχει μείνει κουσούρι από τότε που έκανα την ταξιδιωτική εκπομπή στον ΣΚΑΪ. Μου αρέσει να ψάχνω και να διαβάζω την ιστορία των τόπων. Μπορώ να χάνομαι στις σελίδες βιβλίων, ώρες ατελείωτες. Αλλά τα τελευταία χρόνια μου αρέσει να διαβάζω πολλά και για τη ιστορία της Αθήνα. Μένουμε Αθήνα, λοιπόν, και πάμε μια διαφορετική βόλτα στην Ερμού.
Η Ερμού κατασκευάστηκε το 1834-1835. Στην διάρκεια της οθωνικής περιόδου, ονομαζόταν «Ερμαϊκή οδός» και είναι ένας από τους πρώτους δρόμους της πόλης, ήδη χαραγμένος στο πρώτο σχέδιο της Αθήνας των Κλεάνθη και Σάουμπερτ. Κατά την κατασκευή της οδού, πολλοί που διέθεταν οικόπεδα εκεί (ανάμεσά τους και δύο δημοτικοί σύμβουλοι) άσκησαν πιέσεις προκειμένου να μειωθεί το πλάτος της, για να μην θιγούν οι περιουσίες τους. Το 1835, ο δρόμος ήταν γεμάτος σκόνη, την οποία σήκωναν οι διερχόμενες άμαξες. Ερχόμενοι από τον Πειραιά, οι επισκέπτες έμπαιναν στην Αθήνα από την Ερμού, η οποία στο πρώτο της τμήμα της απογοήτευε με τα φτωχικά της σπίτια. Ακόμη και το 1896, οι επισκέπτες της Αθήνας με την ευκαιρία των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, φθάνοντας στην Ερμού, έβλεπαν έναν ακάθαρτο δόμο με εγκαταλελειμμένα σπίτια. Πλησιάζοντας τον σταθμό στο Μοναστηράκι συναντούσαν τσαρουχάδικα, κουρεία, χάνια, στάβλους, παλαιοπωλεία. Ανηφορίζοντας προς το Σύνταγμα μετά την Καπνικαρέα, ο δρόμος αποκτούσε πλέον ευρωπαϊκό χαρακτήρα , με πολυτελή καταστήματα, εντυπωσιακά σπίτια και μέχρι το 1880 τα περισσότερα από τα ξενοδοχεία της πόλης. Σε πάροδο της Ερμού βρισκόταν το «Ξενοδοχείο του Λονδίνου» ένα από τα πρώτα της Αθήνας.
Το πρώτο σπίτι του Κολοκοτρώνη στην Αθήνα έγινε κατάστημα
Στην Ερμού λειτουργούσαν, μετά την Επανάσταση κάποια χάνια. Το σημαντικότερο ήταν του «Σκουρλά» και το «Ελευσίς». Σιγά σιγά αντικαταστάθηκαν από τα πανδοχεία. Τα χάνια ήταν ένα τετράπλευρο κτίριο, γύρω από μία αυλή στην οποία σταυλίζονταν τα ζώα. Είχαν έναν όροφο μα χαγιάτι κι εκεί ήταν τα δωμάτια. Οι πελάτες έστρωναν για να κοιμηθούν κουβέρτα που έφερναν οι ίδιοι, γιατί δεν υπήρχαν κρεβάτια.
Από την Καπνικαρέα μέχρι την πλατεία Συντάγματος, η Ερμού συγκέντρωνε πολλά καταστήματα γυναικείας ένδυσης, υπόδησης και αξεσουάρ. Ένα από τα πλέον γνωστά ήταν το «Κοσμηματοπωλείο του Πομόνη» από το οποία ψώνιζε ο βασιλιάς, με μεγάλη συλλογή χρυσών και ασημένιων κοσμημάτων. Άλλο διάσημο κατάστημα και λόγω του ιδιόρρυθμου ιδιοκτήτη του, ήταν το κατάστημα δώρων του Ροδόλφου Μάιφαρτ. Ο βιβλιοδέτης Μάιφαρτ είχε έρθει μαζί με τους Βαυαρούς που είχαν κληθεί από τον Όθωνα προκειμένου να διδάξουν τέχνες στην Ελλάδα. Κλήθηκε ως ειδήμων στην βιβλιοδετική, στην οποία ήταν εξαιρετικός, στο δε κατάστημα δώρων, που άνοιξε αργότερα, έβρισκε κανείς αντικείμενα τέχνης από γνωστά εργαστήρια της Ευρώπης.
Η απίθανη ιστορία της ιδρύτριας της Huffington Post και οι συμβουλές της για μια ευτυχισμένη ζωή
Ταυτόχρονα αποτέλεσε κι έναν χαρακτηριστικό τύπο των Αθηνών , αφού πέρα της κομψότατης εμφάνισής του, κυκλοφορούσε στην Αθήνα με ωραίες νεαρές Ευρωπαίες, οι οποίες τον συνόδευαν μετά από κάθε του ταξίδι. Τις επεδείκνυε στους Αθηναίους κατά τους περιπάτους του και όταν εκείνες τον εγκατέλειπαν για άλλους εραστές, νεότερους, το αντιμετώπιζε στωικά, λέγοντας «δεν πειράζει, του χρόνου φέρνω μια άλλη». Αργότερα πτώχευσε. Όταν ήρθε στην Αθήνα η Γαλλίδα τραγουδίστρια Ζαν Ντ΄Αράς, η οποία ξετρέλανε τους Αθηναίους ως χορεύτρια του καν καν, ο Μαίφαρτ της ερωτεύθηκε τρελά και δεν δίστασε να ανέβει μαζί της στην σκηνή. Είχαν αναγγείλει λοιπόν την εμφάνισή τους στο θέατρο του Ορφανίδη. Πλήθος θεατών μαζεύτηκε, αλλά το τέλος ήταν δυσάρεστο, καθώς το τραγούδι θεωρήθηκε ότι περιείχε υπαινιγμούς κατά του Γεωργίου. Το ζεύγος οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα, με το πλήθος να ακολουθεί διαδηλώνοντας. Ο Μάιφαρτ έφυγε τελικά για το Μόναχο μετά από 40 χρόνια στην Αθήνα.
Στην Ερμού υπήρξε και το παλαιότερο χαρτοπωλείο της Αθήνας. Ιδρύθηκε από τον Αθανάσιο Πάλλη και λειτούργησε στο ίδιο σημείο από την ίδρυσή του το 1870 μέχρι το 2007 που έκλεισε. Εισήγαγε στην Αθήνα την παραγωγή φακέλων και των εμπορικών βιβλίων. Το κατάστημα υπήρξε τόπος συνάντησης κοσμικών Αθηναίων. Το αρχικό κτίριο κατεδαφίστηκε την δεκαετία του 1950.
Τα στοιχεία είναι από το βιβλίο των Θανάση Γιοχάλα και Τόνιας Καφετζάκη «Αθήνα – Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και την λογοτεχνία» από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ.