Αν βρεθείτε σε μια καταιγίδα και καταφέρετε να κοιτάξετε πάνω στον ουρανό, θα δείτε ότι οι κεραυνοί μπορούν να πάρουν μια ποικιλία τρομακτικών μορφών. Αλλά δεν είναι μόνο θέμα… εμφάνισης. Ορισμένοι τύποι κεραυνού είναι φονικότεροι από άλλους.
Δείτε μερικές από τις σπανιότερες, πιο περίεργες και πιο τρομακτικές μορφές κεραυνών εκεί έξω.
Ο κεραυνός-μπάλα μοιάζει ακριβώς όπως ακούγεται και σχεδόν κανένας τύπος κεραυνού δεν είναι τόσο μυστηριώδης. Για αιώνες, οι άνθρωποι έχουν αναφέρει παρατηρήσεις αργά περιστρεφόμενων σφαιρών φωτός – συχνά περίπου στο μέγεθος ενός γκρέιπφρουτ – που αιωρούνται πάνω από το έδαφος κατά τη διάρκεια ηλεκτρικών καταιγίδων. Μερικές φορές η μπάλα περνά μέσα από ένα κλειστό παράθυρο ή εμφανίζεται στη μέση ενός δωματίου, αλλά σχεδόν πάντα, εξαφανίζεται μετά από περίπου 10 δευτερόλεπτα.
Αλλά τι μπορεί να κάνει μια μπάλα φωτός να εμφανίζεται στον ουρανό; Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, οι επιστήμονες δεν είχαν ιδέα. Δεν ήταν παρά το 2012 όταν σφαιρικός κεραυνός καταγράφηκε για πρώτη φορά στη φωτογραφική μηχανή και από τότε έχουν υπάρξει πολυάριθμες θεωρίες ως προς την αληθινή αιτία του. Η τελευταία, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Optik, λέει ότι το σφαιρικό κέλυφος είναι γεμάτο από πολύ πεπιεσμένο αέρα, το οποίο κάνει το λευκό φως να περιστρέφεται προς όλες τις κατευθύνσεις όπως μια μπάλα που κυλά γύρω-γύρω στον ουρανό. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι η ένταση αυτού του σπάνιου κεραυνού είναι σχεδόν ένα δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από έναν κεραυνό που κινείται σε ευθεία γραμμή.
Οι κεραυνοί-εκρήξεις μοιάζουν σαν να βγήκαν από τον κόσμο των παραμυθιών. Οι λάμψεις είναι κόκκινες, με σχήμα μέδουσας. Είναι εκρήξεις ηλεκτρικού ρεύματος πάνω από καταιγίδες, οι οποίες φαίνονται σαν σφαίρες φωτός που αρχίζουν να ρέουν προς τα κάτω. Φαίνεται ότι προκαλούνται από κεραυνούς που πέφτουν κάτω από τα σύννεφα και δημιουργούν μια ανισορροπία των επιβαρύνσεων πάνω από αυτά.
Οι επιστήμονες τους μελέτησαν για πρώτη φορά στην πράξη στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και τις αρχές του ’90, αλλά οι πιλότοι τους είχαν δει πάνω από τα σύννεφα πολλές δεκαετίες νωρίτερα. Ωστόσο δεν θα τολμούσαν να αναφέρουν τι είχαν δει πριν οι επιστήμονες επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους, καθώς σκέφτηκαν ότι θα έθεταν υπό αμφισβήτηση την ψυχική τους κατάσταση.
Για να αντιληφτείτε πόσο δύσκολο είναι να τους δείτε λάβετε υπόψη πως διαρκούν 10 χιλιοστά του δευτερολέπτου!
Οι κεραυνοί-ξωτικά είναι εξαιρετικά γρήγοροι και εξαιρετικά φωτεινοί. Όπως και οι κεραυνοί-εκρήξεις μπορείτε να τους δείτε πάνω από τα σύννεφα ακόμη και με το φως της ημέρας. Αλλά αντί για μπάλες εμφανίζονται ως δαχτυλίδια και έχουν πλάτος έως και 300 χιλιόμετρα.
Ο σκοτεινός κεραυνός είναι μια περίεργη μορφή που δεν παράγει πολύ ορατό φως. Ενώ ο κανονικός κεραυνός αποτελείται από σχετικά αργά ηλεκτρόνια που μεταφέρουν ηλεκτρικά ρεύματα από τα σύννεφα ή προς το έδαφος, ο σκοτεινός κεραυνός αποτελείται από ηλεκτρόνια υψηλής ενέργειας που συγκρούονται με σωματίδια αέρα για να παράγουν επικίνδυνες ακτίνες γάμμα. Είναι τόσο ισχυροί που μπορούν να «τυφλώσουν» δορυφορικούς αισθητήρες εκατοντάδες μίλια μακριά.
Όταν οι πιλότοι κατευθύνουν τα αεροσκάφη μέσω καταιγίδων, οι σκοτεινοί κεραυνοί στη μέση των σύννεφων μπορούν να προκαλέσουν λάμψεις ακτίνων γάμμα που πλήττουν τους επιβάτες, βομβαρδίζοντας τους με ακτινοβολία ίση με εκείνη που παράγεται από ένα μαγνητικό τομογράφο. Ωστόσο είναι εξαιρετικά σπάνιοι και οι επιστήμονες γενικά πιστεύουν ότι ο κίνδυνος ακτινοβολίας που κρύβουν είναι ελάχιστος, οπότε δεν είναι λόγος να αποφύγετε να πετάτε.
Όπως έχουμε ήδη διαπιστώσει, ο κεραυνός είναι ακόμα ένα μυστήριο για τους επιστήμονες. Αλλά η επικρατούσα θεωρία για το πώς λειτουργούν είναι ότι καθώς τα σωματίδια πάγου χτυπούν γύρω στα σύννεφα, είτε κερδίζουν είτε χάνουν ηλεκτρόνια για να σχηματίσουν θετικά ή αρνητικά φορτία. Οι λάμψεις που βλέπετε πιο συχνά είναι εκείνες των αρνητικών κεραυνών, οι οποίες συμβαίνουν όταν αυτά τα αρνητικά φορτισμένα ηλεκτρόνια στο κάτω μέρος ενός σύννεφου συνδέονται με το έδαφος.
Ο θετικός κεραυνός, από την άλλη πλευρά, αποτελεί μόνο το 5 με 10 % των κεραυνών που βλέπετε. Προέρχεται από τα θετικά φορτισμένα σωματίδια που συγκεντρώνονται στην κορυφή ενός σύννεφου, τα οποία συνήθως καταλήγουν να συνδέονται με τα αρνητικά φορτισμένα στο κάτω μέρος. Αλλά όταν αυτοί ξεφύγουν από το δρόμο, όπως στο τέλος μιας καταιγίδας ή σε έναν ισχυρό άνεμο, ο θετικός κεραυνός μπορεί να χτυπήσει το έδαφος.
Ο θετικός κεραυνός όχι μόνο έχει την τάση να έρχεται όταν η θύελλα φαίνεται πως έχει περάσει, αλλά παράγει επίσης πολύ περισσότερη ενέργεια. Ενώ ο αρνητικός παράγει 300 εκατομμύρια βολτ και 30.000 αμπέρ, ο θετικός μπορεί να παράγει σχεδόν ένα δισεκατομμύριο βολτ και 300.000 αμπέρ. Είναι πιο σπάνιος, αλλά και πιο θανατηφόρος.
Απλά ένας ακόμα λόγος για να είστε προσεκτικοί κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας. Αν νομίζετε ότι η καταιγίδα έχει περάσει, περιμένετε λίγο περισσότερο για να βεβαιωθείτε.