Μια άνευ προηγουμένου διαρροή απόρρητων εγγράφων για offshores εμπλέκει 72 νυν και πρώην αρχηγούς κρατών, δεκάδες επιχειρηματίες και αθλητές.
Η «βόμβα» 11,5 εκατομμυρίων εγγράφων, των «Panama Papers», αναφέρεται σε 214.000 υπεράκτιες εταιρείες και αποκαλύπτει ότι η «μυστική» εταιρεία παροχής νομικών υπηρεσιών Mossack Fonseca με έδρα τον Παναμά βοήθησε τους πανίσχυρους πελάτες της να ξεπλύνουν βρώμικο χρήμα και να αποφύγουν κυρώσεις και φόρους.
Ξέπλυμα 40 ετών
Τα ονόματα του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ, του πρώην προέδρου της Αιγύπτου Χόσνι Μουμπάρακ και της Λιβύης, Μουαμάρ Καντάφι, του Ναουάζ Σαρίφ συνδέονταν με μυστικές offshore εταιρείες.
Επιπλέον μεταξύ των χιλιάδων ονομάτων και ομάδων συμφερόντων περιλαμβάνονται πρόσωπα του στενού περιβάλλοντος του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο, ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας Ζίγκμουντουρ Ντέιβιντ Γκουνγκλάγκσον, μέλη της οικογένειας του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ, ο Λιονέλ Μέσι, ο Μισέλ Πλατινί αλλά και άλλοι μεγαλοπαράγοντες του παγκόμσιου αθλητισμού, ο Τζάκι Τσαν, ο γιος του Χόσνι Μουμπάρακ και ο πατέρας του πρωθυπουργού της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον.
Ολοι οι άνθρωποι του Πούτιν
Παράλληλα αποκαλύπτεται πώς συνεργάτες του ρώσου προέδορυ Βλαντίμιρ Πούτιν διακινούσαν ποσά ύψους 2 δισ. δολαρίων μέσω offshore και τραπεζών.
Αν και το όνομα του Ρώσου προέδρου δεν εμφανίζεται σε κανένα από τα αρχεία, τα δεδομένα αποκαλύπτουν ένα μοτίβο, όπως σημειώνει ο Guardian: οι φίλοι του έχουν κερδίσει εκατομμύρια δολάρια από συμφωνίες που δεν θα μπορούσαν να είχαν κλείσει χωρίς αυτόν.
Στο φως έρχεται δίκτυο ξεπλύματος δισεκατομμυρίων δολαρίων που διαχειριζόταν ρωσική τράπεζα, με την ανάμειξη στενών συνεργατών του Βλαντιμίρ Πούτιν. Την επιχείρηση διηύθυνε η Bank Rossiya, η οποία υπόκειται σε αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις μετά την προσάρτηση της ουκρανικής χερσονήσου της Κριμαίας.
Αποκαλύπτεται για πρώτη φορά πώς λειτουργεί η τράπεζα -τα χρήματα διοχετεύονται μέσω offshore εταιρειών, δύο εκ των οποίων βρίσκονταν επίσημα στην ιδιοκτησία ενός εκ των στενότερων φίλων του Ρώσου προέδρου.
Ο βιολοντσελίστας Σεργκέι Ρολντουγκίν γνώριζε τον Πούτιν από την εποχή της εφηβείας τους, τον σύστησε στην Λιουντμίλα, τη γυναίκα που τελικά παντρεύτηκε, και είναι ο νονός της κόρης τους Μαρία.
Στα χαρτιά, ο Ρολντουγκίν εμφανίζεται να έχει αποκομίσει προσωπικά εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ως έσοδα από ύποπτες συμφωνίες, και φαινομενικά έχει τον έλεγχο περιουσιακών στοιχείων αξίας τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων δολαρίων, ίσως και περισσότερο.
Και φαίνεται ότι επελέγη για τον ρόλο της βιτρίνας του Πούτιν εξαιτίας του χαμηλού προφίλ που διατηρεί ως επαγγελματίας μουσικός σε ορχήστρα.
Τριγμοί στην Ισλανδία
Τα στοιχεία της Mossack Fonseca καταδεικνύουν επίσης πως ο πρωθυπουργός της Ισλανδίας Σίγκμουντουρ Νταβίντ Γκουνλάουγκσον είχε κρύψει εκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις στις ισλανδικές τράπεζες μέσω υπεράκτιας εταιρείας που κατείχε μυστικά. Ο ίδιος και η σύζυγός του είχαν αγοράσει την offshore Wintris ο 2007, και ουδέποτε τη δήλωσε όταν εισήλθε στη Βουλή το 2009. Οκτώ μήνες αργότερα πούλησε το 50% στην σύζυγό του έναντι ενός δολαρίου.
Δημοσιογράφοι της Σουηδικής δημόσιας τηλεόρασης αιφνιδίασαν τον Ισλανδό πρωθυπουργό. Σε μια προγραμματισμένη από καιρό συνέντευξη, τον ρώτησαν για τις αποκαλύψεις των Panama Papers και εκείνος φανερά ορισμένος εγκατέλειψε την συνέντευξη διαμαρτυρόμενος.
Βρετανία
Σε σκάνδαλα ξεπλύματος μαύρου χρήματος εμπλέκονται και έξι μέλη της βρετανικής Βουλής των Λόρδων, ενώ γίνονται γνωστές νέες λεπτομέρειες για τις υπεράκτιες συναλλαγές του αποβιώσαντος πατέρα του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος τα τελευταία χρόνια πρωτοστατεί στις πιέσεις για τη μεταρρύθμιση των φορολογικών παραδείσων.
ΗΠΑ
Στα έγγραφα περιλαμβάνουν και δεκάδες νομικά και φυσικά πρόσωπα που βρίσκονται στη «μαύρη λίστα» της κυβέρνησης των ΗΠΑ, λόγω των αποδεικτικών στοιχείων ότι έχουν συνεργαστεί με το μεξικάνικο καρτέλ ναρκωτικών, τρομοκρατικές οργανώσεις ή κράτη, όπως η Βόρειος Κορέα και το Ιράν.
Μία από τις εν λόγω εταιρείες παρείχε καύσιμα σε πολεμικά αεροσκάφη της συριακής κυβέρνησης που βομβάρδισαν και σκότωσαν χιλιάδες Σύρους πολίτες, σύμφωνα με τις Αρχές των ΗΠΑ.
Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Παγκόσμιο δίκτυο σε 42 χώρες
Η Mossack Fonseca έχει τη βάση της στον Παναμά αλλά έχει εξαπλωθεί σε όλον τον κόσμο μέσω ενός δικτύου 600 ανθρώπων σε 42 χώρες.
Οπως αποκαλύπτεται από τα έγγραφα, η παναμέζικη εταιρία συνεργαζόταν με δεκάδες τράπεζες σε πολλές χώρες. Οι περισσότεροι μεσάζοντες εντοπίζονται στο Χονγκ Κονγκ και ακολουθούν η Ελβετία, η Βρετανία,το Λουξεμβούργο, ο Παναμάς και η Κύπρος.
Περισσότερες από 500 τράπεζες, οι θυγατρικές τους και τα υποκαταστήματά τους δημιούργησαν 15.600 εταιρίες απόκρυψης πλούτου σε συνεργασία με την Mossack Fonseca. Μόνο η HSBC δημιούργησε πάνω από 2.300 τέτοιες εταιρίες.
Τα 11,5 εκατομμύρια έγγραφα που διέρρευσαν, 2,6 terrabytes από τη βάση δεδομένων της Mossack Fonseca, ήλθαν στην κατοχή της γερμανικής εφημερίδας «Suddeutsche Zeitung», η οποία στη συνέχεια τα μοιράστηκε με τη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ). Εκατόν επτά οργανισμοί μέσων ενημέρωσης σε 78 χώρες ανέλυσαν τα έγγραφα.
Ο Ζεράρ Ράιλ, επικεφαλής της ICIJ, δήλωσε ότι τα έγγραφα καλύπτουν τις καθημερινές «δουλειές» στη Mossack Fonseca για διάστημα άνω της 40ετίας. Ο όγκος τους καλύπτει το χρονικό διάστημα από το 1977 έως το 2015.
«Πιστεύω ότι η διαρροή θα αποδειχθεί ως το μεγαλύτερο πλήγμα στην ιστορία για τον κόσμο των offshores λόγω της έκτασης των εγγράφων», ανέφερε ο Ράιλ.