Αυτά είναι τα μέτρα φωτιά που "φωτογραφίζει" η απόρρητη αναλογιστική μελέτη για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος κα τη σταθεροποίηση των συνταξιοδοτικών δαπανών στα επόμενα έτη.
Στην 34 σελίδων εμπιστευτική μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, την οποία εξασφάλισε και δημοσιεύει κατ’ αποκλειστικότητα ο "Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής", η πρόβλεψη για την εξέλιξη της συνταξιοδοτικής δαπάνης έγινε με δεδομένο ότι για την κατώτατη σύνταξη απαιτούνται 20 (αντί 15) έτη ασφάλισης και όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στα 62 και στα 67 για μειωμένη και πλήρη σύνταξη αντίστοιχα.
Στις βασικές παραμέτρους της μελέτης έχει υπολογιστεί η επίπτωση που θα έχει στα ποσά κύριων συντάξεων η πλήρης εφαρμογή του νόμου 3863/10 από το 2015 καθώς και η πλήρης εφαρμογή του νόμου 4052/12 και του 4281/14 για τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος τόσο στις καταβαλλόμενες όσο και στις νέες επικουρικές συντάξεις.
Προσδόκιμο ζωής
Η αποκάλυψη της μελέτης ωστόσο, που αποτυπώνεται μάλιστα για πρώτη φορά με επίσημες εκτιμήσεις, είναι στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, καθώς λαμβάνεται υπόψη η εξέλιξή τους, με βάση τη διάταξη του νόμου 3863 που προβλέπει ότι από το 2021 και ανά τρία χρόνια τα νομοθετημένα όρια ηλικίας θα διαμορφώνονται ανάλογα με το προσδόκιμο ζωής των συνταξιούχων μετά το 65ο έτος.
Η πρόβλεψη που γίνεται σοκάρει, καθώς τα όρια ηλικίας αρχίζουν να αυξάνονται σταδιακά μετά το 2021 και από τα 67 που είναι σήμερα για πλήρη σύνταξη θα διαμορφωθούν στα 69 ως το 2030 και στα 72 ως το 2060.
Για τη μειωμένη σύνταξη, σύμφωνα πάντα με τις προβλέψεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, τα όρια ηλικίας από τα 62 που είναι σήμερα θα φτάσουν στα 64 ως το 2030 και στα 67 ως το 2060. Ενώ για σύνταξη με 40 χρόνια ασφάλισης το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης δείχνει να αυξάνεται στα 64 ως το 2030 και θα φτάσει στα 67 σε τέσσερις δεκαετίες.
Στην πράξη οι ασφαλισμένοι που θα βγουν με σύνταξη ως το 2020, θα έχουν σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας στα 62 και στα 67 και μόνο αν έχουν 20 χρόνια ασφάλισης θα δικαιούνται την κατώτατη σύνταξη.
Ενώ για όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν στο διάστημα 2020-2030, το όριο ηλικίας εξόδου θα είναι στα 69 για την πλήρη σύνταξη και στα 64 για μειωμένη!
Παρά ταύτα, με αυτές τις δυσμενείς προβλέψεις για τους ασφαλισμένους και κυρίως για τους σημερινούς 50άρηδες που θα δουν σύνταξη κοντά στα 70, ο κρίσιμος δείκτης της συνταξιοδοτικής δαπάνης κινείται οριακά εντός των στόχων, καθώς σε βάθος 45ετίας θα κινείται στα ίδια περίπου επίπεδα που ήταν το 2011 και πάντως σε υψηλότερα ποσοστά από τα επίπεδα του 2009!
Μετά τις επικείμενες παρεμβάσεις που θα γίνουν δηλαδή στο ασφαλιστικό και τη συνεχή ανά τρία χρόνια αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης από 2021 και μετά, το κράτος θα δαπανά περισσότερα για να πληρώνει συντάξεις στις επόμενες δεκαετίες από όσα δαπανούσε μέχρι το 2009 και το 2010, που δεν είχε γίνει και καμία περικοπή στις συντάξεις!
Ο λόγος που η συνταξιοδοτική δαπάνη θα παραμείνει σε σχετικά υψηλά επίπεδα στα επόμενα έτη οφείλεται στο γεγονός ότι η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης θα συμπαρασύρει και την αύξηση των ετών ασφάλισης και ως εκ τούτου όσοι θα βγαίνουν με 40 ή και 45 έτη πληρωμής εισφορών θα παίρνουν σχετικά καλύτερες συντάξεις από όσους θα υποχωρούν με λιγότερα έτη.
Ποσοστό δαπάνης
Ωστόσο, το ποσοστό δαπάνης της συνταξιοδοτικής δαπάνης κινείται εντός των στόχων που ορίζει ο νόμος 3863/10 και προβλέπει ότι το διάστημα 2009-2060 η αύξηση των δαπανών για συντάξεις δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από το 2,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
Στη μελέτη φαίνεται ότι η δαπάνη από 13,5% του ΑΕΠ που ήταν για το 2009 θα διαμορφωθεί στο 14,3% του ΑΕΠ το 2060, που σημαίνει ότι η αύξηση είναι στο 0,8% του ΑΕΠ, δηλαδή κάτω από 2,5%.
Η πρόβλεψη αυτή όμως για να βγει αληθινή προϋποθέτει διαρκεί αλλαγές στο ασφαλιστικό και σύνταξη από τα 67 στα 69 το 2030 και στα 72 ως το 2060! Ενώ παράλληλα οι συντάξεις θα ακολουθούν πτωτική πορεία κάθε χρόνο.
Το πόσο θα πέφτουν οι συντάξεις φαίνεται από τα στοιχεία της μελέτης που δείχνουν τις επικουρικές να «εξαϋλώνονται»!
Η πρόβλεψη που αποτυπώνεται:
1. Για το 2014, το ποσοστό αναπλήρωσης στην κύρια σύνταξη είναι 64,42% και στην επικουρική 15,26%.
2. Ως το 2020 –και ενόσω θα προχωρά η εφαρμογή του νέου συστήματος υπολογισμού των συντάξεων- οι ασφαλισμένοι θα παίρνουν το 53,02% του μισθού τους ως κύρια σύνταξη και το 11,66% ως επικουρικής σύνταξη.
3. Ως το 2030, οι ασφαλισμένοι θα παίρνουν κύρια σύνταξη ίση με το 51,35% των αποδοχών που είχαν ως εργαζόμενοι και η αναπλήρωση στην επικουρική σύνταξη θα είναι στο 11,12%.
4. Ως το 2040 η αναπλήρωση στη κύρια σύνταξη πέφτει στο 50,20% και στην επικουρικής στο 9,49%.
5. Ως το 2050, η κύρια σύνταξη θα είναι στο 48,60% των αποδοχών και η επικουρικής στο 7,82%.
Το 2014 χαρακτηρίζεται ως έτος καμπής για το ασφαλιστικό και αυτό γιατί παρά τις μεγάλες μειώσεις που έγιναν στις κύριες και στις επικουρικές συντάξεις η συνταξιοδοτική δαπάνη σχεδόν εκτροχιάστηκε και, σύμφωνα με τη μελέτη, διαμορφώνεται στο 16,3% του Ακαθάριστους Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
Η αύξηση αυτή οφείλεται στις μαζικές αποχωρήσεις των ασφαλισμένων προς τη συνταξιοδότηση τόσο από τα ταμεία κύριας ασφάλισης όσο και από τους φορείς επικουρικής ασφάλισης.
Μάλιστα, η πρόβλεψη που κάνει η Εθνική Αναλογιστική Αρχή είναι ότι η μαζική έξοδος θα συνεχιστεί και το 2015, από ασφαλισμένους που έχουν κατοχυρωμένα δικαιώματα εξόδου σε ηλικίες μικρότερες από τα 62 και τα 67 καθώς και από όσους έχουν μείνει άνεργοι, αλλά με συμπληρωμένα ως το 2014 τα 15 χρόνια ασφάλισης για να πάρουν την κατώτατη σύνταξη.
Η μελέτη έχει ημερομηνία 12/12/2014 και έχει ήδη αποσταλεί σε υπουργείο Εργασίας, τρόικα και Βρυξέλλες για την τελική έγκριση.