Οι εκλογές μπορεί να είναι πλέον δεδομένες, όχι όμως και η ημερομηνία διεξαγωγής τους και αυτό γιατί η 20η Σεπτεμβρίου τίθεται εν αμφιβόλω πια, με το συνταγματικό χρόνο να δίνει τη δυνατότητα στα κόμματα της αντιπολίτευσης να εξαντλήσουν τα προβλεπόμενα, παρά το γεγονός της έκκλησης για άμεσες διαδικασίες από τον πρωθυπουργό.
Ωστόσο, τόσο ο πρόεδρος της ΝΔ Ευάγγελος Μεϊμαράκης όσο και ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης διεμήνυσαν ότι προτίθενται να αξιοποιήσουν πλήρως τον χρόνο των διερευνητικών εντολών. Το ίδιο έπραξε και η Αριστερή Πλατφόρμα του Παναγιώτη Λαφαζάνη η οποία θα σχηματίσει ανεξάρτητη κοινοβουλευτική ομάδα και θα είναι πλέον η τρίτη δύναμη στη Βουλή.
Ο Αλέξης Τσίπρας υπέβαλε την Πέμπτη 20/8 την παραίτησή του και της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ στον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Από την Παρασκευή 21/8 ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα δώσει τις διερευνητικές εντολές. Αν υπολογίσει κανείς ότι απαιτούνται τρεις ημέρες για κάθε διερευνητική και εξαντληθεί ο χρόνος για κάθε μία, φτάνουμε στις 29/8. Αν δεν υπάρξει λύση, ο κ. Παυλόπουλος θα συγκαλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς στο προεδρικό μέγαρο διερευνώντας τα περιθώρια οικουμενικής κυβέρνησης. Δεν είναι σαφές πόσο χρόνο θα διαρκέσει αυτή η προσπάθεια. Εφόσον δεν επιτευχθεί λύση θα πρέπει να ορκιστεί υπηρεσιακή Πρωθυπουργός, να σχηματίσει κυβέρνηση και να ορκιστεί και κατόπιν να υπογραφεί το προεδρικό διάταγμα για την διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών οι οποίες μπορούν να γίνουν – το νωρίτερο – σε 23 ημέρες από την θυροκόλλησή του στη Βουλή.
Τι προβλέπει το Σύνταγμα
Βάσει Συντάγματος λαμβάνουν διερευνητικές εντολές για σχηματισμό κυβέρνησης τα τρία πρώτα κόμματα στη Βουλή, ενώ σημειώνεται ότι Ποτάμι και Χρυσή Αυγή έχουν τον ίδιο αριθμό εδρών.
Με βάση το άρθρο 37 παράγραφο 3 και το άρθρο 40 του Συντάγματος, σε περίπτωση που δεν καταφέρει κάποιο από τα κόμματα να σχηματίσει κυβέρνηση, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα διορίσει έναν από τους επικεφαλής των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας ως προσωρινό υπηρεσιακό πρωθυπουργό.
Το άρθρο 37 παράγραφος 3 του Συντάγματος προβλέπει αναλυτικά: «Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα (σ.σ. του σχηματισμού κυβέρνησης από το κόμμα, το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών) ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος.
Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών και σε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή».
Επίσης, βάσει του άρθρου 40 παρ. 3, του Συντάγματος, «το διάταγμα διάλυσης της Bουλής, προσυπογραμμένο στην περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου από το Yπουργικό Συμβούλιο, πρέπει να περιλαμβάνει συγχρόνως την προκήρυξη εκλογών μέσα σε τριάντα ημέρες και τη σύγκληση της νέας Bουλής μέσα σε άλλες τριάντα ημέρες από τις εκλογές».
Η παράγραφος που ακολουθεί στο ίδιο άρθρο προβλέπει πως «η Bουλή που εκλέχθηκε μετά τη διάλυση της προηγούμενης δεν μπορεί να διαλυθεί πριν περάσει ένα έτος αφότου άρχισε τις εργασίες της, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 37 παράγραφος 3» (σ.σ. την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης μετά από τις τρεις διερευνητικές εντολές).
Βάσει του εκλογικού νόμου και λόγω του ότι δεν έχουν συμπληρωθεί 18 μήνες από την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση (25 Ιανουαρίου) οι εκλογές θα γίνουν με λίστα και όχι με «σταυρό» προτίμησης.