Από τις φιλικές συναντήσεις που πραγματοποίησε ο Ντόναλντ Τραμπ με απολυταρχικούς ηγέτες στη σύνοδο της G20 στην Οζάκα ήταν και αυτή με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. O κ. Ερντογάν επέμεινε μετά τη συνάντηση πως ο Αμερικανός πρόεδρος τού είπε ότι η Ουάσιγκτον δεν θα επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία για την αγορά του αντιαεροπορικού συστήματος S-400 από τη Ρωσία.
Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε στα τοπικά μέσα ενημέρωσης ότι οι πρώτες παραδόσεις του νέου συστήματος θα φτάσουν σε δέκα ημέρες. Αλλά, παρά την επίδειξη καλού κλίματος στην Οζάκα, παρακολουθούμε μια σύγκρουση Τουρκίας και ΗΠΑ σε αργή κίνηση, η οποία μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική καταστροφή.
Το Κογκρέσο των ΗΠΑ δεν αναμένεται να είναι τόσο ήπιο στο θέμα των κυρώσεων όσο ο πρόεδρος. Η Ουάσιγκτον έχει επανειλημμένα ξεκαθαρίσει ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αγοράσει τα F-35, τα νέα μαχητικά αεροσκάφη που παράγουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους -συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας- και να αποκτήσει ταυτόχρονα και το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα.
Έχει προειδοποιήσει ότι, αν ο κ. Ερντογάν ταχθεί στο πλευρό της Ρωσίας, η Τουρκία θα δεχθεί ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ κυρώσεις βάσει του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act). Οι ΗΠΑ έχουν ήδη αναστείλει την εκπαίδευση για τους Τούρκους πιλότους των F-35 και έχουν καθυστερήσει την παράδοση ως και 100 αεροσκαφών που αναμένει να λάβει η Άγκυρα. Έχει δίκιο που πράττει με αυτόν τον τρόπο.
Η συμφωνία για τους S-400 αποτελεί ένα διπλωματικό θρίαμβο για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και την εκστρατεία που εξαπέλυσε για την υπονόμευση της δυτικής συνοχής. Υπονομεύει την ανάγκη για διαλειτουργικά οπλικά συστήματα εντός του ΝΑΤΟ. Αν αυτές οι αντιπυραυλικές συστοιχίες αναπτυχθούν εντός της Τουρκίας, η Ρωσία θα έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει πληροφορίες για τα F-35, τα οποία προορίζονται να γίνουν το βασικό μαχητικό αεροσκάφος της συμμαχίας. H Toυρκία, όπως οποιοδήποτε άλλο κυρίαρχο κράτος, έχει δικαίωμα να κάνει τις δικές του επιλογές όσον αφορά τους αμυντικούς εξοπλισμούς. Αλλά ως μέλος του ΝΑΤΟ, δεν έχει δικαίωμα να δημιουργεί κενά στην αλληλεγγύη και την ασφάλεια της συμμαχίας.
Τούτο ισχύει ακόμα και αν ο κ. Τραμπ δεν έχει επιδείξει ιδιαίτερο σεβασμό για το ΝΑΤΟ και ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο για τις αμερικανικές πωλήσεις όπλων. Η αρχή πάνω στην οποία βασίζεται η συμμαχία -ένας για όλους και όλοι για έναν- είναι κομβική.
Οι HΠΑ πρότειναν κάποια στιγμή στην Τουρκία την αγορά του αντιαεροπορικoύ συστήματος Patriot ως εναλλακτική στους S-400. Η Μόσχα προσφέρει στην Άγκυρα συμμετοχή στην ανάπτυξη των νέας γενιάς πυραύλων, των S-500, αν και αυτό δύσκολα μπορεί να αντισταθμίσει την τεχνολογία που η Άγκυρα έχει ήδη διαθέσιμη με τα F-35 και άλλα προγράμματα.
Στον πυρήνα του προβλήματος αυτού βρίσκεται η εξάρτηση της Τουρκίας από τη Ρωσία, εξαιτίας της καταστροφικής πολιτικής της πρώτης στη Συρία, η οποία βρίσκεται και στην καρδιά των παραπόνων της έναντι των ΗΠΑ.
Ο κ. Ερντογάν είναι υπόχρεος στον κ. Πούτιν για τα τελευταία τρία χρόνια. Η Μόσχα ενίσχυσε το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ, ενώ η Άγκυρα στήριξε διάφορες ισλαμιστικές ομάδες που επιχείρησαν να το ανατρέψουν.
Μετά το 2016, ωστόσο, ο βασικός στόχος της Τουρκίας ήταν να καταπνίξει την αυτόνομη συριακή κουρδική οντότητα στα σύνορά της, η οποία συμμετείχε στον αγώνα κατά του ISIS με τη στήριξη των ΗΠΑ. Η Τουρκία, εξ ορισμού, βρίσκεται σε μια επισφαλή συμμαχία με τη Ρωσία και το Ιράν στη Συρία.
Αν ο κ. Ερντογάν εγκαταλείψει τους Ρώσους στο ζήτημα των S-400, ο κ. Πούτιν μπορεί να κλιμακώσει τις επιθέσεις στον τελευταίο θύλακα ανταρτών, την Ιλντίμπ, στα βορειοδυτικά της Συρίας, όπου η Τουρκία έχει δεκάδες στρατιωτικά φυλάκια. Και η κατοχή δύο θυλάκων ανταρτών γύρω από την Ιλντίμπ από την Τουρκία, μέρος της εκστρατείας της κατά των κουρδικών δυνάμεων του YPG, που ελέγχουν μεγάλο μέρος της βόρειας Συρίας κάτω από τα σύνορά της, είναι δυνατή μόνο με την ανοχή της Ρωσίας.
Η Τουρκία, ωστόσο, θέλει να προχωρήσει στα εδάφη που ελέγχει το YPG στη βορειανατολική Συρία, τα οποία προστατεύονται από τις αεροπορικές δυνάμεις των ΗΠΑ. Αν ο κ. Ερντογάν ενοχλήσει πραγματικά τις ΗΠΑ, δεν θα τεθεί υπό αμφισβήτηση μόνο η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ ή η συνεργασία για τους F-35.
Θα ήταν ανόητος, αν λάμβανε στα σοβαρά τα όμορφα λόγια που είπε ο κ. Τραμπ το Σαββατοκύριακο.
Πηγή: Financial Times (μετάφραση Euro2day)