Ολοκληρώθηκε από την διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης η πρώτη ανάγνωση του νομοσχεδίου για τον εθελοντισμό. Επί της αρχής, υπέρ δήλωσαν οι βουλευτές της ΝΔ. Ο ΣΥΡΙΖΑ και το Κίνημα Αλλαγής δήλωσαν επιφύλαξη για την τελική τους θέση. Το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση και το ΜέΡΑ25 καταψήφισαν.
Νωρίτερα, τις θέσεις τους επί του νομοσχεδίου παρουσίασαν ενώπιον της επιτροπής εκπρόσωποι του εθελοντισμού. Αν και με επιμέρους παρατηρήσεις επί των διατάξεων του νομοσχεδίου, όλοι τους δήλωσαν υπέρ της δημιουργίας θεσμικού πλαισίου γιατί θα δώσει τέλος στην καχυποψία των πολιτών.
Ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος από «το Χαμόγελο του Παιδιού», χαιρέτισε τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου για τον εθελοντισμό, την καθιέρωση «ξεκάθαρων διαδικασιών» και «ελεγκτικών μηχανισμών». «Πρέπει να σταματήσει η καχυποψία πως «όλοι τα παίρνουν». Όλοι οι φορείς έχουν πρόβλημα. Πρέπει να σταματήσουν οι «ψιθυριστές» επιτέλους, για να μπορεί κάποιος που θέλει, να προσφέρει στην ελληνική κοινωνία και να μην αισθάνεται ότι ανά πάσα στιγμή κάποιοι τα παίρνουν», είπε ο πρόεδρος του Χαμόγελου του Παιδιού και υπό την έννοια αυτή ευχαρίστησε όσους συνέβαλαν στη σύνταξη του νομοσχεδίου. Ο κ. Γιαννόπουλος επισήμανε όμως ότι χρειάζεται να απαλλαγούν από γραφειοκρατικές διαδικασίες και από βάρη οι φορείς που δίνουν καθημερινά τεράστιο αγώνα. Ενδεικτικά, χαρακτήρισε δυσκίνητη διαδικασία, την υποχρέωση να δηλώνονται οι εθελοντές στην ΕΡΓΑΝΗ.
Ο Αντώνης Μπαλτάς, επιστημονικός συνεργάτης της «Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάς», είπε ότι είναι πολύ σημαντικό το νομοσχέδιο διότι ρυθμίζει σε νομοθετικό επίπεδο ένα ατομικό δικαίωμα που είναι το δικαίωμα του «συνέρχεσθαι» και «συνεταιρίζεσθαι». Ο κ. Μπαλτάς κάλεσε ωστόσο το Υ πουργείο Εσωτερικών να επαναξιολογίσει διατάξεις του νομοσχεδίου, για τα πρόσωπα που πρέπει να αποκλείονται από δραστηριότητες άσκησης επιρροής. Εξέφρασε επίσης την εκτίμηση ότι τίθεται θέμα ενδεχόμενης μεταβολής της φορολογικής μεταχείρισης της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων διότι, όπως είπε, με διάταξη που έχει περιληφθεί στο νομοσχέδιο, «ενώ υπάρχει φοροαπαλλαγή μέχρι 40% του εισοδήματος του δωρητή, για τις δωρεές σε οργανώσεις Κοινωνίας των Πολιτών, με το νέο νομοσχέδιο, για τα πολιτικά κόμματα γίνεται απεριόριστη η φοροαπαλλαγή και αρχίζουν να εγείρονται κίνδυνοι ευκολότερης προσφοράς δωρεάς προς τα πολιτικά κόμματα, έναντι των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών». «Όχι ότι δεν θέλουμε να συμμετέχουν οι πολίτες και αυτό είναι οπωσδήποτε συνταγματικό δικαίωμα, εν τούτοις, γίνεται κάπως άνιση η μεταχείριση και χωρίς να δίνουμε και κάποια αιτιολογική σκέψη στο σχέδιο νόμου», είπε ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάς.
«Δεν υπάρχει ειδική ρύθμιση για τα κόμματα», απάντησε ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης και εξήγησε: «Η φορολογική μεταχείριση είναι ο γενικός κανόνας. Δηλαδή, μείωση φόρου κατά 20% επί των ποσών των δωρεών και μέχρι του 5% του φορολογητέου εισοδήματος του δωρητή. Αυτός είναι ο γενικός κανόνας και ισχύει και για τα κόμματα».
Ο Χρήστος Θεοδωρακόπουλος, νομικός σύμβουλος του Ιδρύματος Μποδοσάκη, είπε ότι το νομοσχέδιο κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Ο κ. Θεοδωρακόπουλος ζήτησε όμως από το Υπουργείο Εσωτερικών να επανεξετάσει τις διατάξεις για τη φορολογική αντιμετώπιση των «δαπανών σκοπού». «Η φορολογική μεταχείριση που επιφυλάσσεται αυτή τη στιγμή στα κοινωφελή ιδρύματα είναι άδικη και οδηγεί στην εξόντωση τους. Εν πάση περιπτώσει και με δεδομένο ότι εν προκειμένω έχουμε να κάνουμε ένα νομοσχέδιο του οποίου σκοπός του είναι η ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών, εκτιμούμε ότι το να συνεχίσει αυτός ο τρόπος φορολόγησης των κοινωφελών ιδρυμάτων αποστερεί πόρους από την κοινωνία», είπε ο εκπρόσωπος του Ιδρύματος Μποδοσάκη.
Ο Ιωάννης Καραφύλλης, γενικός διευθυντής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, είπε ότι η κυβέρνηση καταθέτει ένα σημαντικό νομοσχέδιο που βάζει τάξη σε ό,τι αφορά την Κοινωνία των Πολιτών. Επισήμανε ωστόσο ότι με το νομοσχέδιο δίνεται απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ μόνο για τα ακίνητα που είναι σε ιδιόχρηση. «Υπάρχουν πάρα πολλά ακίνητα που πάρα πολλά προσφέρουν. Κάποια ακίνητα, όμως, είναι σε κακή κατάσταση, δεν μπορούν να ενοικιαστούν, δεν αποδίδουν εισόδημα», είπε ο γενικός διευθυντής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού που ζήτησε αυτή η κατηγορία των ακινήτων των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών να μην βαρύνεται με φορολογία.
Ο Βασίλης Κουτσούμπας, ιδρυτής του We For, χαρακτήρισε πολύ θετική εξέλιξη το να υπάρχει πλέον ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την Κοινωνία των Πολιτών, γιατί εξασφαλίζει διαφάνεια, αξιοπιστία και στήριξη από το κράτος των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Ο κ. Κουτσούμπας ζήτησε να στηριχθούν οι νεοφυείς οργανώσεις στην ίδρυσή τους. «Οι περισσότερες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και δη οι νεανικές, παύουν τη δράση τους στους πρώτους μήνες δραστηριοποίησής τους, κυρίως λόγω κωλυμάτων που προέρχονται από το κράτος», επισήμανε ο κ. Κουτσούμπας.
Ο Κωνσταντίνος Μαχαίρας, εκπρόσωπος της Ελληνικής Πλατφόρμας για την Ανάπτυξη, τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας θεσμικού πλαισίου που θα αναδείξει το έργων των οργανώσεων και θα διασφαλίσει τους εθελοντές. Εξέφρασε ωστόσο τον προβληματισμό του για το ενδεχόμενο να αποκλειστεί σημαντική μερίδα πολιτών από τα κοινά ενώ προειδοποίησε για τον κίνδυνο πολλές οργανώσεις να μην μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στα διοικητικά και πάγια κόστη. Ο κ. Μαχαίρας είπε επίσης ότι «το νομοσχέδιο αφορά επί το πλείστον, ήδη εδραιωμένες οργανώσεις και φορείς και τα θετικά κατάλληλα προνόμια που εισάγονται αφορούν ένα μικρό μέρος της ελληνικής Κοινωνίας των Πολιτών».
Ο Σωτήρης Πετρόπουλος, συνιδρυτής του HIGGS, καλωσόρισε το νομοσχέδιο γιατί «επιτέλους έρχεται να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων στην Ελλάδα και θα βοηθήσει πολύ στην ανάδειξη του ρόλου τους προς την ελληνική κοινωνία». Παράλληλα όμως επισήμανε ότι το βασικό πρόβλημα του νομοσχεδίου είναι, ότι αγνοεί την πραγματικότητα, το κύριο σώμα των μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που δεν είναι αυτές οι μεγάλες, οι οποίες έχουν την απόλυτη ευχέρεια ή την σχετική ευχέρεια να ενταχθούν στο ειδικό μητρώο». Επισήμανε εξάλλου σε σχέση με το ποινικό μητρώο των μελών των ΔΣ, ότι το νομοσχέδιο ορίζει ότι πρέπει να έχουν ποινικό μητρώο που να μην βαρύνεται από σημαντικές πράξεις ποινικά κολάσιμες στο παρελθόν. «Παρότι αυτήν τη διάταξη μπορεί κάποιος να τη δει ως πολύ θετική, στην πραγματικότητα αγνοεί μια βασική ουσιώδη διαδικασία, που συμβαίνει στις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, που είναι αυτό της επανένταξης ανθρώπων που κάποτε υπήρξαν παραβατικοί» είπε ο κ. Πετρόπουλος.
Ο Αναστάσιος Σαμουηλίδης, νομικός σύμβουλος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος, είπε ότι και οι 60 σύλλογοι-μέλη της Ένωσης χαιρετίζουν την πρόθεση θεσμοθέτησης ρυθμιστικού πλαισίου για την Κοινωνία των Πολιτών. Ζήτησε όμως απαλλαγή για μια σειρά γραφειοκρατικές διαδικασίες. Μεταξύ άλλων, ο κ. Σαμουηλίδης ζήτησε «να καλυφθεί ένα πάγιο αίτημα της Ένωσης Ασθενών για την κατάργηση του άρθρου 10 του απαρχαιωμένου νομοθετικού διατάγματος 1111/1972 για τα φιλανθρωπικά σωματεία, που τα υποχρεώνει σε δημοσίευση ισολογισμών στο ΦΕΚ, γιατί συνεπάγεται τήρηση βιβλίων τρίτης κατηγορίας, που πολλές φορές δεν είναι εφικτή και δημιουργεί και επιπρόσθετο διοικητικό κόστος».