Σε ευθεία αντίθεση με την στρατιωτική εμπλοκή της Μόσχας στη συριακή σύγκρουση, η ανακοίνωση της σταδιακής απόσυρσης έχει αιφνιδιάσει τη διεθνή κοινότητα και τους αναλυτές:
Ο διακηρυγμένος στόχος της αποστολής -σε αντίθεση με τα όσα λέει το Κρεμλίνο- κάθε άλλο παρά επιτεύχθηκε, και στην αναζήτηση εξήγησης οι παρατηρητές κοιτούν στη συγκυρία των διαπραγματεύσεων αλλά και στην εσωτερική κατάσταση στη Ρωσία.
Οι τίτλοι στα ξένα ΜΜΕ την επομένη των ανακοινώσεων του Πούτιν είναι ενδεικτικοί: «Μία κίνηση που ποτέ δεν θα προέβλεπαν οι στρατιωτικοί αναλυτές» γράφει ο βρετανικός Guardian, «η απόσυρση του Πούτιν έρχεται σε περίεργη στιγμή» είναι ο τίτλος της γερμανικής Sueddeutsche Zeitung, είδηση που «πυροδοτεί αχαλίνωτες εικασίες για τις προθέσεις της Ρωσίας» την χαρακτηρίζουν οι αμερικανικοί New York Times.
Όταν τον Οκτώβριο η Ρωσία είχε αποφασίσει να εμπλακεί στρατιωτικά στον εμφύλιο μετά από αίτημα (και προς υποστήριξη) του Άσαντ, όλοι το είχαν δει ως φυσικό επόμενο στάδιο στην υποστήριξη του συριακού καθεστώτοςκατά την ακόμη στρατιωτικά αδιέξοδη, για όλες τις πλευρές, σύγκρουση -και αναμενόμενη επιβεβαίωση των σκόρπιων αναφορών για κινήσεις ρωσικών δυνάμεων προς τη Συρία. Η εντελώς αντίθετη δηλαδή εικόνα των όσων ανακοίνωσε ο Βλ.Πούτιν τη Δευτέρα.
Σίγουρο είναι, όπως φρόντισε να σημειώσει η Ρωσία, ότι η ρωσική στρατιωτική παρουσία δεν θα εξαλειφθεί εντελώς -το χρονοδιάγραμμα της απόσυρσης είναι άγνωστο (επισήμως, υπό κατάρτιση), ο ρώσος αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Ν.Πάνκοφ διαβεβαίωσε πως τα πλήγματα θα συνεχιστούν και όλα δείχνουν πως δεν πρόκειται να υπάρξει «πισωγύρισμα» για τα αντιαεροπορικά συστήματα S-400 στη Συρία.
Επιπλέον, καθώς πλέον ήδη υπάρχει εμπειρία, μόνο ευκολότερη θα είναι στο άμεσο μέλλον ρωσική επιστροφή από ό,τι προηγουμένως -κάτι που επισημαίνει, για παράδειγμα, ο Αλεξέι Μαλασένκο του Κέντρου Carnegie της Μόσχας, όπως γράφει η γερμανική FAZ.
Mία πλευρά της εξήγησης για την σταδιακή απόσυρση είναι αυτό που πάντα λέγεται για εμπλοκές στη δύσκολη Μέση Ανατολή -δηλαδή ο φόβος παγίδευσης σε τέλμα. «Η Ρωσία είχε εξαρχής πει πως δεν προτίθεται να μείνει μόνιμα στη Συρία, γνωρίζοντας τον κίνδυνο αδιεξόδου» λέει ο αναλυτής διεθνών σχέσεων Φιόντορ Λουκιάνοφ, σύμφωνα με τη γαλλική Liberation.
Αυτό στο οποίο όλοι συμφωνούν είναι το πρώτο αποτέλεσμα που έχει η απόσυρση, και αναζητούν και εκεί τμήμα της εξήγησης: Όπως η εμπλοκή ήταν υποστήριξη στον Άσαντ, έτσι η απόσυρση είναι, εκ των πραγμάτων, άσκηση πίεσης στη Δαμασκό να εμπλακεί πιο αποφασισμένα στις διαβουλεύσεις για πολιτική διέξοδο.
H συγκυρία του νέου γύρου διαβουλεύσεων στη Γενεύη (με την επανέναρξη της οποίας συγχρόνισε την ανακοίνωση της απόφασης το Κρεμλίνο) είναι το πιο ξεκάθαρο από αυτήν την προσέγγιση. «Ο Πούτιν είναι πονηρός διαπραγματευτής, στέλνει μήνυμα στον Άσαντ να μην είναι πολύ σίγουρος» λέει στο αμερικανικό Bloomberg ο Τζόσουα Λάντις του Κέντρου Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμα.
Στην ίδια λογική κινείται και η εξήγηση πως η Μόσχα θέλει για άλλη μία φορά να δείξει πως είναι «αναντικατάστατος εταίρος» στην επίλυση του Συριακού: Ως σημάδι καλής θέλησης, πιέζει έμμεσα τον Άσαντ καθιστώντας του σαφές πως έχει επιφυλάξεις για τις εξαγγελίες του πως θα ανακτήσει με στρατιωτική ισχύ όλη τη συριακή επικράτεια.
Όπως εξαρχής στην εμπλοκή υπήρχε η διάσταση ενίσχυσης της προβολής στρατιωτικής ισχύος της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, η σταδιακή απόσυρση και το επακόλουθο βάρος στον Άσαντ επίσης δείχνει και το ρόλο που μπορεί να παίξει η Μόσχα στο τραπέζι των διαβουλεύσεων.
Και μάλιστα, όταν ενίσχυση της ρωσικής στρατιωτικής μηχανής στη Συρία εκ των πραγμάτων σημαίνει έκθεσή της σε μεγαλύτερο κίνδυνο. Συνδυαστικά, ο αναλυτής Αλεξάντερ Γκολτς αναφέρει στον Guardian: «Κανείς δεν ήθελε μετά την Ουκρανία να έχει σχέσεις με τη Ρωσία, και ο στόχος της συριακής εκστρατείας ήταν να αναγκαστεί η Δύση να συνομιλήσει ξανά με τη Ρωσία». «Αυτό συνέβη, και τώρα βγαίνουν από τη σύγκρουση με ελάχιστες απώλειες» προσέθεσε.
Ανάλογες είναι και αναφορές που ήθελαν τη ρωσική στρατιωτική ηγεσία να είναι όλο και πιο ανήσυχη για την παρατεταμένη παραμονή στη Συρία.
Σε αυτό το κομμάτι του εσωτερικού σκηνικού προστίθενται, επίσης σε συνδυασμό με το ρόλο που έχει διεκδικήσει η Μόσχα στο διεθνές σκηνικό γύρω από τη Συρία, και οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες για τη Ρωσία. «Πιθανώς να γίνεται ο υπολογισμός ότι η απόφαση Πούτιν [για απόσυρση] δημιουργεί ευνοϊκό κλίμα για να υπάρξει επιτέλους συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία για την παραγωγή πετρελαίου, καθώς αύξηση των τιμών του πετρελαίου θα ήταν τεράστιας σημασίας για τη ρωσική οικονομία» αναφέρει ενδεικτικά η FAZ.
Κλείνοντας τις απόπειρες να δοθεί απάντηση στο γρίφο, η SZ καταλήγει σε μία βεβαιότητα: «Η απόφαση θα μετρηθεί σε δύο πεδία, το πρώτο ένα είναι πόσο θα μειωθεί ο βαθμός ρωσικής στρατιωτικής εμπλοκής και το δεύτερο το τραπέζι της Γενεύης».