Στις προγραμματικές δηλώσεις του ο πρωθυπουργός πριν από λίγες μέρες ανακοίνωσε πέντε εμβληματικά έργα.
Κτίρια, συγκροτήματα αλλά και ολόκληρες γειτονιές στο κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης προβλέπεται να αλλάξουν όψη σύμφωνα με το σχέδιο που ανακοίνωσε ο κ. Μητσοτάκης.
Μεταξύ αυτών, το Βασιλικό Κτήμα στο Τατόι μετατρέπεται σε αγροτοδιατροφική μονάδα με περιπατητικές διαδρομές ανοιχτό σε όλους τους επισκέπτες.
- του Δημήτρη Γιαγτζόγλου
Για τους χιλιάδες επισκέπτες που κατακλύζουν τα Σαββατοκύριακα το Τατόι, το πρώην βασιλικό κτήμα παραμένει ένα αίνιγμα, καθώς οι περισσότεροι αγνοούν τόσο την ταυτότητα των κτιρίων μπροστά από τα οποία περνούν, όσο και την ευρύτερη ιστορία του κτήματος στο οποίο διαδραματίσθηκαν καίρια επεισόδια του πρόσφατου εθνικού παρελθόντος μας.
Το βιβλίο «ΤΑΤΟΪ Περιήγηση στον χρόνο και στον χώρο» του Κώστα Σταματόπουλου, έρχεται για να λύσει αυτήν την απορία παρέχοντας, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, το σύνολο των πληροφοριών που έχει σήμερα αποκαλύψει η έρευνα. Καλύπτει το διάστημα από την άμεση προεπαναστατική περίοδο έως και το 2011.
Γυρίζουμε πολλά χρόνια πίσω. Πάμε στη πρώτη επίσκεψη στο Τατόι. Όταν κάποια στιγμή μέσα στο έτος 1879, ο μετέπειτα διάσημος αρχιτέκτονας της νεοκλασικής Αθήνας Ερνέστος Τσίλλερ έκανε λόγο στον βασιλιά Γεώργιο Α΄για το Τατόι, ίσως εκείνος να θυμήθηκε ότι είχε φιλοξενηθεί εκεί παλαιότερα από τον αυλάρχη του Σκαρλάτο Σούτσο, ενάμιση περίπου χρόνο αφ΄ότου είχε ανέλθει στον θρόνο της Ελλάδας. Ακολουθώντας την οδό που από την αρχαιότητα συνέδεε την Αθήνα με την Χαλκίδα, πόλη που ήταν ο πρώτος επίσημος σταθμός της βασιλικής περιοδείας στην Ρούμελη, ο βασιλιάς με την ολιγάριθμη συνοδεία του, έχοντας ξεκινήσει έφιππος από το παλάτι το ίδιο εκείνο απόγευμα, αποδέχθηκε την πρόταση του Σούτσου να διανυκτερεύσει στο κτήμα του.
Ήταν η νύχτα της 6ης προς την 7η Απριλίου του 1865. Ήταν αδύνατο για τον 19χρονο εστεμμένο να φανταστεί ότι ο τόπος στις νοτιοανατολικές υπώρειες της Πάρνηθας , που τον φιλοξενούσε εκείνη την νύχτα, επρόκειτο να συνδεθεί, στενότερα από οποιονδήποτε άλλον στην Ελλάδα, με την δυναστεία της οποίας ήταν ιδρυτής.
Πότε και πως έγινε τελικά η επιλογή του Γεωργίου Α΄ για το Τατόι. Έχοντας στα 1867 παντρευτεί την Όλγα της Ρωσίας, ανιψιά του τσάρου Αλέξανδρου Β΄ και αποκτήσει μαζί της ήδη τρία παιδιά, ο Γεώργιος στα 1870 αναζητούσε μια θέση για να κτίσει μια θερινή κατοικία, όχι πολύ μακριά από την Αθήνα, κλίνοντας προς την λύση των Πεταλιών, επειδή αγαπούσε την θάλασσα και επειδή ήταν μέρος της προίκας της γυναίκας του. Ο Ερνέστος Τσίλλερ , τον οποίο υποστήριζε ο Γεώργιος και στον οποίο φαίνεται είχε αποταθεί για τα αρχιτεκτονικά σχέδια του μελλοντικού εξοχικού του, έστρεψε τον υποψήφιο υψηλό πελάτη του προς την αγορά του Τατοϊου του οποίου εξεθείασε τις αρετές και τα πλεονεκτήματα γνωρίζοντας ότι ευχαρίστως θα το πουλούσε ο Σούτσος στον βασιλιά. Η ιδέα ότι δεν θα τον χώριζε θάλασσα από την πρωτεύουσά το, καθώς και το επιχείρημα της ανυδρίας των Πεταλιών, σε αντίθεση με το Τατόι στο οποίο τα νερά αφθονούσαν, επηρέασε σοβαρά τη απόφαση του Γεωργίου.
Με την μεσολάβηση του Τσίλλερ οι διαπραγματεύσεις με τον Σούτσο έδειχναν να προχωρούν. Ο Γεώργιος Α΄ αρχές του 1871 είχε ήδη επισκεφθεί το κτήμα με τους πρέσβεις των Δυνάμεων και ο Τύπος σύσσωμος επικροτούσε την βασιλική επιλογή, θεωρώντας ότι η εγκατάστασή του στις υπώρειες της Πάρνηθας θα εξοβέλιζε τους ληστές από την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας. Η διαδικασία της αγοράς, όμως, σταμάτησε απότομα. Έγγραφο, φυλασσόμενο στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ίσως φανερώνει τον λόγο της βασιλικής μεταστροφής, καθώς πληροφορεί ότι ο Σούτσος είχε επιχειρήσει να ξεγελάσει τον Γεώργιο ως προς την πραγματική έκταση την οποία πουλούσε και είχε αποκαλυφθεί!
Τελικά έγινε η μέτρηση και η οριοθέτηση του κτήματος από αξιωματικούς του Μηχανικού κατ΄εντολή του βασιλιά. Η υπογραφή του συμβολαίου έγινε στις 15 Μαΐου 1872 στο σπίτι του Σούτσου απέναντι από το Πανεπιστήμιο. Το τίμημα ορίσθηκε στις 300.000 δραχμές. Το ποσόν αυτό αν και μικρό δεν ήταν αμελητέο αν ληφθεί υπόψιν ότι το σύνολο των κρατικών εσόδων εκείνο το έτος δεν ξεπερνούσε τα 15.000.000 δραχμές. Η εξήγηση ήταν ότι εξαιτίας της ληστείας στη ύπαιθρο, η αξία της γης είχε υποτιμηθεί καθώς οι κτηματίες δεν τολμούσαν να ξεμυτήσουν από την Αθήνα.
Πληροφορίες από το βιβλίο «ΤΑΤΟΪ Περιήγηση στον χρόνο και στον χώρο». Του Κώστα Σταματόπουλου
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΠΟΝ