Οι περισσότεροι εκτιμούμε πως το συναίσθημα είναι κάτι που υπάρχει μέσα μας και μας κατευθύνει. Πως είναι κάτι ισχυρό και υποσυνείδητο που δεν μπορούμε ουσιαστικά να ελέγξουμε. Ωστόσο η επιστήμη έρχεται να το αμφισβητήσει δείχνοντας ότι τα συναισθήματα δεν είναι εγγενή ένστικτα, αλλά διδασκόμενες αντιλήψεις. Και ότι μαθαίνεται… ξεμαθαίνεται!
Κυρίαρχη αντίληψη για τα συναισθήματα είναι πως όλοι έχουμε τα ίδια. Αν κάποιος κυνηγός από μια υποσαχάρια χώρα φαινόταν θυμωμένος ή λυπημένος, μια κοσμοπολίτισσα παριζιάνα ή μια αγρότισσα κινέζα γιαγιά δεν θα είχε κανένα πρόβλημα να αναγνωρίσει αυτό που το άτομο αισθάνθηκε. Αλλά όπως εξήγησε η νευροεπιστήμονας, ψυχολόγος και συγγραφέας Lisa Feldman Barrett η επιστήμη περιπλέκει αυτή την εικόνα.
«Το βασικό αξίωμα της κοινής λογικής , το οποίο αποτέλεσε επιστημονική πεποίθηση για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι ότι τα συναισθήματα είναι αντανακλαστικά: οι εγκέφαλοί μας γεννιούνται προενωμένοι με κυκλώματα συγκίνησης» εξηγεί. Όταν κάποιος βιώνει μία από αυτές τις προ-ενσύρματες απαντήσεις, όπως φόβος, ας πούμε, «ο καθένας μπορεί να τις αναγνωρίσει».
Αυτή η κατανόηση είναι διαισθητική για τους περισσότερους από εμάς, αλλά, δυστυχώς, φαίνεται ότι είναι λάθος. «Υπάρχουν έρευνες δεκαετιών που δείχνουν ότι δεν γεννιόμαστε με συναισθήματα που είναι ενσωματωμένα στο μυαλό μας. Αντίθετα, οι εγκέφαλοί μας δημιουργούν συναισθήματα καθώς τα χρειαζόμαστε με τρόπο που να είναι πολύ συγκεκριμένος για κάθε κατάσταση» επιμένει.
Οι διάφορες φυσικές μας αντιδράσεις στο περιβάλλον, με άλλα λόγια, προγραμματίζονται εκ των προτέρων. Τα ανθρώπινα σώματα λειτουργούν σχεδόν το ίδιο παντού, αλλά πώς ερμηνεύουμε αυτές τις αντιδράσεις, που ουσιαστικά είναι οι «συγκινήσεις», ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό από πολιτισμό σε πολιτισμό.
Η θεωρία είναι συναρπαστική, αλλά θα μπορούσε κάλλιστα να πει κάποιος «Ποιος νοιάζεται; Δεν είμαι νευροεπιστήμονας».
Η απάντηση είναι ότι αν συνειδητοποιήσουμε ότι τα συναισθήματά μας βασίζονται ουσιαστικά στο πώς ερμηνεύουμε και επισημαίνουμε τι συμβαίνει στο σώμα μας, παρά στις σταθερές φυσικές αντιδράσεις, μπορούμε να τα ελέγξουμε καλύτερα και αυτό μπορεί να κάνει πολλές πτυχές της ζωής, από τη δουλειά έως τις σχέσεις, σαφώς καλύτερες.
Ο ψυχολόγος του Στάνφορντ, Kelly McGonigal, για παράδειγμα, έχει δείξει ότι η επανεξέταση σημείων στρες, όπως μια ταχυκαρδία και οι ιδρωμένες παλάμες μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή των αρνητικών συνεπειών του στρες για την υγεία. Στο μεταξύ, ο ιδρυτής του Ινστιτούτου Coaching του Harvard / McLean, Susan David, έκανε μια σταδιοδρομία διδάσκοντας το πώς μπορούμε να αποκτήσουμε καλύτερο χειρισμό στα συναισθήματά μας, μαθαίνοντας καλύτερους τρόπους να μιλήσουμε για αυτά.
Τα συναισθήματα δεν είναι αμιγώς φυσικά. Είναι ερμηνείες του φυσικού και μαθαίνοντας νέες ιδέες και λέξεις για το πώς αισθάνεστε μπορούν, με έναν πολύ πραγματικό τρόπο, να σας βοηθήσουν να νιώσετε και να απαντήσετε διαφορετικά.
Αυτή η δύναμη, που χρησιμοποιείτε με σκεπτικισμό, μπορεί να σας βοηθήσει να οδηγηθείτε σε μια πιο ευτυχισμένη και επιτυχημένη ζωή.