Του Δημήτρη Γιαγτζόγλου
Οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, οποιαδήποτε μέρα της εβδομάδας, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, είναι η καρδιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας. Πλατεία Αγίας Ειρήνης. Οι τριγύρω δρόμοι, οι δρόμοι των υφασμάτων, του αμπαλάζ, των πορτατίφ και των ηλεκτρονικών αξεσουάρ. Η Αιόλου, η Ευαγγελιστρίας, η Περικλέους, η Καλαμιώτου. Η περιοχή άλλαξε πολύ τα χρόνια της κρίσης. Έγινε στέκι. Ωραία καφέ, το γνωστό στέκι με τα σουβλάκια, στην άλλη γωνία οι λουκουμάδες. Χαμόγελα, περατζάδα, παρέες, πασαρέλα. Καμία σχέση με την Αγία Ειρήνη που ήξερα και ζούσα κάποτε. Αλλά και τώρα έχει κάτι. Πάντα θα έχει. Ακριβώς επειδή όλοι περνάμε θέλω να μείνω λίγο στην ιστορία της και κυρίως στην ιστορία του Ναού. Θα διαβάσετε και θα καταλάβετε το γιατί.
Μια Μπέμπα αλλιώτικη από τις άλλες
Μια πλατεία με τεράστια ιστορία. Διαμορφώθηκε το 1856 κι εδώ για πολλά χρόνια ήταν εγκατεστημένη η Πρωτοφυλακή, δηλαδή η Φρουρά της πόλης. Στην πλατεία υπήρχε υπαίθρια αγορά φυτών και σπόρων, ενώ στον χώρο της στάθμευαν μεταφορικά μέσα της εποχής. Κάτι σαν σταύλος. Αραμπάδες και σούστες.
Ο ναός της Αγίας Ειρήνης από το 1835 λειτούργησε ως μητροπολιτικός ναός της Αθήνας μέχρι την ανοικοδόμηση της σημερινής μητρόπολης. Όταν τέθηκε το ζήτημα της ανέγερσης μητροπολιτικού ναού, οι ενορίτες της Αγ. Ειρήνης ζήτησαν να κτιστεί στην θέση της δικής τους εκκλησίας. Το αίτημα δεν έγινε δεκτό, συμβιβαστικά όμως η κυβέρνηση αποφάσισε να διαθέσει το μισό σχεδόν ποσό από αυτό που είχε συγκεντρωθεί για την ανέγερση μητρόπολης, στην οικοδόμηση νέου ναού Αγ. Ειρήνης στη θέση του παλιού. Τα σχέδια ανατέθηκαν σε έναν από τους καλύτερους αρχιτέκτονες της εποχής τον Λύσανδρο Καυταντζόγλου. Για την οικοδόμησή της χρησιμοποιήθηκε υλικό από κατεδαφισμένες εκκλησίες.
Πως το σύγχρονο lifestyle αλώνει την αισθητική μας (και μια γεύση από τέτοια)
Ο παλιός ναός της Αγίας Ειρήνης συνδέεται με σημαντικές στιγμές της ζωής και της ιστορίας της Αθήνας. Στην εκκλησία αυτή γινόταν η ανάδειξη του δημάρχου της πόλης. Εδώ γιορτάστηκε με μεγαλοπρέπεια η ενηλικίωση του Όθωνα τον Μάιο του 1835. Και μάλιστα ο Όθων στην τελετή δεν φορούσε στέμμα και δεν κρατούσε σκήπτρο, γιατί το πλοίο που τα έφερνε στην Αθήνα δεν έφτασε εγκαίρως. Στον ναό της Αγίας Ειρήνης έγινε δοξολογία στις 26 Ιανουαρίου του 1836, πριν την τελετή θεμελίωσης των Ανακτόρων. Εδώ γιορτάστηκε για πρώτη φορά, το 1838 όταν και θεσπίστηκε ως εθνική επέτειος η 25η Μαρτίου. Ο εορτασμός έγινε με ιδιαίτερη λαμπρότητα, με συμμετοχή των βασιλέων, αγωνιστών, επισήμων και πλήθος κόσμου. Ακολούθησε μεγάλη γιορτή στη σημερινή πλατεία Κλαυθμώνος, μπροστά δηλαδή από το τότε ανάκτορο του ‘Οθωνα και της Αμαλίας, ενώ το βράδυ τον εορταστικό τόνο έδωσε εντυπωσιακή φωταψία από τον Λυκαβηττό (ένας μεγάλος σταυρός σχηματίστηκε από κλαδιά που καίγονταν). Επίσης στην Αγία Ειρήνη, 8 Νοεμβρίου του 1843, έγινε δοξολογία πριν την έναρξη των εργασιών της πρώτης Εθνοσυνέλευσης. Εδώ γιορτάστηκε και η πρώτης επέτειος του Συντάγματος το 1844.
Υπάρχει μια εξαιρετική μαρτυρία του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (από το Οδοιπορικό στην Ελλάδα) η οποία αναφέρεται στη δοξολογία της 25ηςΜαρτίου 1841.
Ποια είναι η πρώτη έξυπνη πόλη της Ελλάδας και γιατί
« Ο Έλληνας επίσκοπος, ντυμένος με πλούσια και λαμπερά ρούχα, καθόταν μπροστά στην Άγια Τράπεζα, ανάμεσα στους στολισμένους παπάδες, που τραγουδούσαν ένα τραγούδι χωρίς καθόλου αρμονία. Ο βασιλιάς και η βασίλισσα, και οι δύο ντυμένοι με ελληνικές στολές κάθονταν σε ένα βελούδινο θρόνο. Ο διάδοχος της Βαυαρίας με την στολή του είχε καθίσει δίπλα τους. Τα θρησκευτικά ήθη μου φαίνονταν στην πραγματικότητα περισσότερο παράξενα κι ασυνήθιστα παρά γιορταστικά… Όλος ο δρόμος, μπαλκόνια και παράθυρα ήταν γεμάτα Έλληνες. Το ένα ωραίο κεφάλι δίπλα στο άλλο, χιλιάδες κόκκινα φέσια παρδαλές μπλούζες κι άσπρες φουστανέλες έλαμπαν στον ήλιο. Χαιρόσουν να βλέπεις όμορφα παλικάρια και παιδιά. Από γυναίκες βλέπαμε ελάχιστες κι αυτές ήταν τόσο άσχημες…».
Ιστορικά στοιχεία δανείζομαι από το υπέροχο βιβλίο «Αθήνα – Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό της ιστορία και την λογοτεχνία»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ