Σας έχει πετύχει ποτέ να βρίσκεστε ξαπλωμένος στην αμμουδιά, κοιτάζοντας τον γαλάζιο ουρανό με έναν φίλο δίπλα σας και ενώ το κάνατε αυτό, να ρωτάτε τον εαυτό σας «ο φίλος μου βλέπει το ίδιο μπλε που βλέπω;» Όσο περισσότερο το σκέφτεστε, τόσο περισσότερο σας παραξενεύει.
Πολλοί άνθρωποι έχουν σε κάποιο βαθμό αχρωματοψία και συγκεκριμένα περίπου 1 στους 12 άνδρες και 1 στις 200 γυναίκες. Και όπως θα περίμενε κανείς, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους κοιτούν χωρίς να υποψιάζονται ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά με την αντίληψη των χρωμάτων. Εάν έχετε περάσει όλη τη ζωή σας νομίζοντας ότι το πράσινο χρώμα είναι λίγο θαμπό, θα χρειαστεί να δανειστείτε τα μάτια κάποιου άλλου για να διορθώσετε το λάθος σας.
Μπορεί να μην το συνειδητοποιήσετε μέχρι κάποιος να σας ζητήσει να του δώσετε τη γκρι τσάντα και να του δώσετε την πράσινη. Ακόμα κι αν αποκαλύπτεται ότι βλέπετε το πράσινο διαφορετικά από όλους τους άλλους, δεν θα γνωρίζετε ποτέ ποια είναι ακριβώς η απόχρωση.
Δεν μιλάμε μόνο για ανθρώπους που έχουν βιολογικές μεταλλάξεις οι οποίες επηρεάζουν την έγχρωμη όρασή τους.
Το πραγματικό ερώτημα που θέτουμε είναι: Ακόμη και αν δύο άτομα έχουν απόλυτα λειτουργική έγχρωμη όραση, κάθε άτομο βλέπει το ίδιο χρώμα όταν κοιτάζουν και οι δύο ένα πορτοκάλι μαζί;
Προφανώς, και οι δύο θα απαντήσουν καταφατικά εάν ερωτηθούν αν ο καρπός είναι πορτοκαλί. Αλλά αυτό είναι απλά μια λέξη και αν κάποιος μεγάλωσε με έναν εγκέφαλο που μεταμόρφωσε όλα τα πορτοκαλί στην εμπειρία του μπλε και αντίστροφα, ίσως να μην υπάρχει τρόπος να πούμε με βεβαιότητα αν εσείς και ο φίλος σας δεν είστε τόσο όμοιοι όσο νομίζετε.
Νέα στοιχεία αρχίζουν να υποδηλώνουν ότι ίσως τα χρώματα είναι πραγματικά μια πολύ ατομική εμπειρία.
Όπως και οι άνθρωποι με αχρωματοψία- και τα περισσότερα άλλα θηλαστικά, στην πραγματικότητα – οι μαϊμούδες έχουν μόνο δύο τύπους κυψελιδικών κυττάρων, τα οποία είναι ευαίσθητα σε μπλε και πράσινο. Ως αποτέλεσμα, οι πίθηκοι μπορούν να επιλέξουν μπλε κουκκίδες από ένα πεδίο γκρίζων, αλλά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τα κόκκινα από τα πράσινα.
Σε μια μελέτη του 2009 για να ερευνήσουν τα όρια της αχρωματοψίας μερικοί πίθηκοι πήραν μια οπτική αναβάθμιση. Ήταν «εφοδιασμένοι» με έναν γενετικά τροποποιημένο ιό που προκάλεσε ένα συγκεκριμένο, παράξενο αποτέλεσμα: Θα στόχευε τα ευαίσθητα στο πράσινο κύτταρα και θα τα έκανε ευαίσθητα στο κόκκινο.
Οι πίθηκοι που έλαβαν αυτή τη συγκεκριμένη μετάλλαξη ήταν γρήγορα σε θέση να επιλέξουν όλες τις κόκκινες και πράσινες κουκίδες που ήθελαν, παρόλο που απολύτως τίποτα δεν είχε γίνει στον εγκέφαλό τους. Αυτό είναι πραγματικά περίεργο. Είναι σαν να ήταν σε θέση να κάνουν μια ασπρόμαυρη ταινία με ζωηρά χρώματα απλά παίζοντας την σε μια έγχρωμη τηλεόραση. Οι εγκέφαλοι των πιθήκων προσαρμόστηκαν σαφώς σε αυτό το νέο είδος πληροφοριών με ευκολία – αλλά τι είδαν στην πραγματικότητα; Σίγουρα δεν ήταν κόκκινο όπως το φαντάζεστε.
Όπως δήλωσε ο εδικός Joseph Carroll, ερευνητής της Color vision, με την απλή εισαγωγή ενός νέου γονιδίου, το κύκλωμα του εγκεφάλου απλώς λαμβάνει οποιεσδήποτε πληροφορίες έχει και στη συνέχεια προσδίδει κάποια αντίληψη.
Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι είναι διαφορετικό για τους ανθρώπους με τους τρεις τύπους οπτικών κυττάρων ανίχνευσης χρωμάτων. Ο κάθε εγκέφαλος συναντά για πρώτη φορά σε κάποιο σημείο το μπλε, το κόκκινο ή το πράσινο και ίσως την ίδια στιγμή αποφασίζει σχετικά με την πραγματική αντίληψη αυτού του χρώματος. Όπως σημειώνει ο Carroll, «νομίζω ότι μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι οι άνθρωποι δεν βλέπουν τα ίδια χρώματα».