Ανάμεσα σε όσα θαυμάζουμε από τον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό, είναι και τα μοναδικά αγάλματα, που αναπαριστούν μορφές αλλά και ολόκληρες σκηνές.
Μεταξύ των ερωτημάτων που έχουν απασχολήσει τους μελετητές είναι αν αυτά τα γλυπτά είχαν ποτέ χρωματισμό.
Υπάρχει ένας στίχος στην Ελένη του Ευριπίδη που αποκαλύπτει πολλά για την αρχαία γλυπτική:
«Εάν μόνο θα μπορούσα να ρίξω την ομορφιά μου και να υποθέσω μια πιο άσχημη πτυχή… Ο τρόπος με τον οποίο θα σκουπίσετε το χρώμα από ένα άγαλμα…»
Πώς το χρώμα που ζωντάνευε τα μαρμάρινα γλυπτά εξαφανίστηκε;
Έρευνες έχουν αποκαλύψει ίχνη χρωματισμού, που μερικές φορές προστατεύονται στις ρωγμές των ρουθουνιών στα πρόσωπα των αγαλμάτων.
Στα μέσα του 1700, ο Γερμανός μελετητής Γιόχαν Γιοάχιμ Βίνκελμαν, στην «Ιστορία της τέχνης της Αρχαιότητας», διαιώνισε το μύθο ότι τα αρχαία αγάλματα ήταν λευκά. Αυτό όμως δεν ήταν απλώς μια αισθητική προτίμηση του, αλλά θέμα ιδεολογίας. «Όσο πιο λευκό το σώμα, τόσο πιο όμορφο είναι» έγραφε και όπως μπορεί να μαντέψετε, δεν μιλούσε μόνο για το χρώμα της πέτρας, αλλά του δέρματος που αναπαριστούσε.
Ήταν τόσο αφοσιωμένος σε αυτή την ιδεολογία που… άλλαζε την ιστορία για να διατηρήσει τη μυθοπλασία. Όταν ένα άγαλμα της Άρτεμις που βρήκε στην Πομπηία είχε εμφανώς κόκκινα μαλλιά και κόκκινα σανδάλια, υποστήριξε ότι πρέπει να έχει γίνει από τους Ετρούσκους.
Μερικοί μελετητές πιστεύουν ότι ο Winckelmann μεταγενέστερα άρχιζε να αλλάζει τις πεποιθήσεις του και μπορεί να είχε αγκαλιάσει την ιδέα ότι οι αρχαίοι είχαν χρωματίσει τα αγάλματα τους. Ποτέ δεν θα το μάθουμε, καθώς πέθανε σε ηλικία 50 ετών, έχοντας χτίσει μια πεποίθηση που θα διαρκέσει για αιώνες.
Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι μελετητές αποδέχτηκαν ότι τα αρχαία αγάλματα ήταν έντονα χρωματισμένα, κάτι που έκαναν πριν από μόλις έναν αιώνα, στην πραγματικότητα το στερεότυπο των άχρωμων αγαλμάτων έχει επιζήσει ως πρόσφατα.
Μέχρι τη στιγμή που ο επίσης Γερμανός Βίντζενζ Μπρίνκμαν χρησιμοποιώντας χημική και υπεριώδη ανάλυση, κατάφερε να αναδημιουργήσει τα αρχαία έργα με τα αρχικά τους χρώματα.
Μάλιστα, φρόντισε να δώσει σάρκα και οστά στα επιστημονικά ευρήματά του, δημιουργώντας πλήρους κλίμακας αντίγραφα γλυπτών επιχρωματισμένα με τις ίδιες χρωστικές ουσίες και τα ίδια συστατικά που χρησιμοποιούσαν και οι αρχαίοι: πράσινο από μαλαχίτη, μπλε από αζουρίτη, κίτρινο και ώχρα από συστατικά του αρσενικού, κόκκινο από κιννάβαρη και μαύρο από ψημμένο κόκαλο και σταφύλι.
Αν ο σύγχρονος αρχαιολόγος έχει δίκιο τότε οι αρχαίοι καλλιτέχνες είχαν εμμονή με απίστευτα ζωντανές αποχρώσεις, τολμηρές και φωτεινές όπως κάθε σύγχρονο κινούμενο σχέδιο.