Εδώ και μερικές μέρες έχει τεθεί σε διαβούλευση ο Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας για τους δανειολήπτες.
- Γράφει ο Στάθης Πανταζής
Δικηγόρος – Κοινωνιολόγος και Τραπεζικός Διαμεσολαβητής
Πρόκειται για ένα απόλυτα απαράδεκτο νομικό σχέδιο που δεν δίνει καμία προστασία για την κύρια κατοικία και εισάγει με πονηρό τρόπο και προς όφελος αποκλειστικά των τραπεζών την αρπαγή όλης της περιουσίας (κινητής και ακίνητης) των δανειοληπτών. Ο οφειλέτης (ιδιώτης ή έμπορος) «σύρεται» σε πτώχευση, κάτι που σημαίνει ότι απολύει με τη συναίνεσή του το σύνολο της περιουσίας του (κινητής και ακίνητης) με σκοπό να σώσει δήθεν την κύρια κατοικία του, κάτι που όπως θα δούμε δεν επιτυγχάνεται.
Τι σημαίνει πτώχευση;
Η πτώχευση σημαίνει πάντα ότι ο οφειλέτης απολύει κάθε περιουσιακό του δικαίωμα. Η περιουσία του οφειλέτη ρευστοποιείται και εξοφλούνται οι δανειστές, δηλαδή στην προκειμένη περίπτωση κατά κύριο λόγο οι τράπεζες. Με την αυτόβουλη αυτή υπαγωγή σε πτώχευση, ο δανειολήπτης απολύει όλα τα δικονομικά του δικαιώματα που του δίνουν τη δυνατότητα να αντισταθεί στις διαδικασίες της εκτέλεσης (ανακοπής κατά της διαταγής πληρωμής – ανακοπής κατά της διενέργειας πλειστηριασμού κλπ). Ταυτόχρονα οι τράπεζες παίρνουν όλη την περιουσία του οφειλέτη, άμεσα και γρήγορα, χωρίς καμία δικαστική διαδικασία, χωρίς καμία αντίσταση από μέρους του οφειλέτη και χωρίς να καταβάλλουν το οποιοδήποτε δικαστικό έξοδο.
Τα δήθεν περί διάσωση της κύριας κατοικίας και μιας «νέας αρχής»
Πουθενά στο σχέδιο νόμου δεν υπάρχει διάταξη που να δίνει έστω και ίχνη για την προστασία της κύριας κατοικίας. Ο δανειολήπτης αποξενώνεται από την κυριότητα του συνόλου της περιουσίας του, την οποία και μεταβιβάζει με τα ίδια του τα χέρια στους δανειστές του καθώς προβλέπεται ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας του. Για να σώσει δήθεν μόνο την κύρια κατοικία του ο δανειολήπτης πρέπει να υπαχθεί στις ρυθμίσεις που του επιβάλει μονομερώς η τράπεζα, αποδεχόμενος το σύνολο της οφειλής που ως συνήθως περιλαμβάνει καταχρηστικούς τόκους και αναιτιολόγητα έξοδα. Δεν μπορεί να αρνηθεί την οφειλή του, ούτε του παρέχεται χρόνος για να ζητήσει δικαστική διάγνωση της διαφοράς που έχει με την τράπεζα.
Το σύνολο των δικαστηρίων της χώρας εντελώς αντισυνταγματικά και παράνομα εκδίδουν διαταγές πληρωμής με τα αποκλειστικά στοιχεία που προσκομίζουν οι τράπεζες, χωρίς να γίνεται στην ουσία κανένας πραγματικός έλεγχος εάν η σχετική απαίτηση είναι βεβαία και εκκαθαρισμένη. Οι τράπεζες αιτούνται ότι μας οφείλεται ένα ποσό και τα ελληνικά δικαστήρια επικυρώνουν τις απαιτήσεις τους σε μια απόλυτα τυπική διαδικασία, χωρίς στην πραγματικότητα να ακούγεται ο οφειλέτης.
Η επιδότηση της δόσης
Οι τράπεζες υπόσχονται επιδότηση της δόσης από το ελληνικό δημόσιο, υποβάλλοντας όμως τον πελάτη – δανειολήπτη σε υπογραφή νέας σύμβασης στην οποία υπόχρεος καθίσταται και πάλι μονομερώς ο δανειολήπτης. Ο τελευταίος υποχρεούται να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του δανείου του, ανεξαρτήτως αν υπάρξει επιδότηση από μέρους του δημοσίου. Τίποτα όπως καταλαβαίνεται δεν έχει ξεκαθαριστεί και τίποτα δεν εγγυάται για όλο το χρόνο αποπληρωμής την επιδότηση της δόσης.
Από ιδιοκτήτης… ενοικιαστής
Σε περίπτωση που ο δανειολήπτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη δόση που απαιτεί η τράπεζα και επιλέξει αναγκαστικά να μισθώσει το ακίνητο του θα πρέπει να καταβάλλει μισθώματα 12 ετών. Το μίσθωμα φυσικά το προτείνει ο ιδιοκτήτης του ακινήτου, που είναι πλέον η τράπεζα. Φυσικά δεν προβλέπεται καμία εγγύηση ούτε για το ποσό του μισθώματος, ούτε καμία προστασία για τον ιδιοκτήτη που έγινε πλέον ενοικιαστής, αλλά και δεν προβλέπεται καμία προστασία σε περίπτωση που η τράπεζα προτείνει ένα μίσθωμα στο οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί ο δανειολήπτης. Τα επακόλουθα είναι αυτονόητα. Ο δανειολήπτης έχει χάσει με την αυτόβουλη υπαγωγή του σε πτώχευση την κυριότητα του ακινήτου του και φυσικά η τράπεζα μπορεί να βρει κάποιον άλλον ενοικιαστή που να της παρέχει το μίσθωμα που επιθυμεί. Η τράπεζα πλέον αποφασίζει.
Επαναγορά ακινήτου; Όνειρο θερινής νυκτός.
Εάν τελικά ο δανειολήπτης συμφωνήσει στο μίσθωμα και επιθυμεί να ξαναπάρει την κυριότητα θα πρέπει να καταβάλλει το τίμημα επαναγοράς που θα συνδέεται με την εμπορική αξία του ακινήτου. Φυσικά και πάλι η τράπεζα θα έχει τον πρώτο λόγο στην πρόταση του τιμήματος για την επαναγορά του ακινήτου. Η εμπορική αξία δεν παρέχει καμία δέσμευση και η τράπεζα μπορεί να απαιτεί όποιο τίμημα θέλει. Τώρα βέβαια πόσο ένας δανειολήπτης που αναγκάσθηκε να μισθώσει το σπίτι του θα έχει τη δυνατότητα να αγοράσει μετά από 12 χρόνια το ίδιο του το σπίτι, είναι άλλο θέμα. Η μόνη πιθανή περίπτωση είναι να κερδίσει το λαχείο. Ίσως αυτή είναι η περίπτωση για μια νέα αρχή.
Να σημειωθεί ακόμα ότι τα μισθώματα που θα καταβάλλει ο δανειολήπτης μένοντας στο σπίτι που είχε κάποτε δεν αφαιρούνται από το τίμημα επαναγοράς. Δηλαδή και θα πληρώνει ενοίκιο και θα πρέπει να αγοράσει το σπίτι του χωρίς να συμψηφίζονται τα ποσά που έδωσε κατά το χρόνο της μίσθωσης. Αν καθυστερήσει έως και τρία μισθώματα θα του γίνεται έξωση, απολύοντας προφανώς κάθε δικαίωμα επαναγοράς, ακόμα και στην απίθανη περίπτωση που κέρδισε το λαχείο.
Συμπερασματικά η προστασία πρώτης κατοικίας εξανεμίσθηκε και στη δίνη μιας νέας οικονομικής κρίσης που έρχεται δριμύτερη λόγω της πανδημίας, ο δανειολήπτης στερείται κάθε δυνατότητα διατήρησης της κύριας κατοικίας του, αν δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους της τράπεζας.
Σε αυτό τον τόπο κάποτε πρέπει να πούμε την αλήθεια. Τα ψευδεπίγραφα κείμενα της πολιτικής υποκρισίας δεν αρκεί μόνο να καταψηφίζονται, αλλά και να καταγγέλλονται. Καλές οι αναλύσεις περί ΑΟΖ και COVID, αλλά χωρίς σπίτια δεν υπάρχει και τηλεόραση. Ίσως να είναι και το μόνο καλό εδώ που φτάσαμε.