Βρισκόμαστε σε μια γιγαντιαία σφαίρα διαμέτρου 12.700 χιλιομέτρων που γυρίζει περίπου 1.700 χιλιόμετρα την ώρα, καθώς περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο στα 107.000 χιλιόμετρα ανά ώρα.
Αλλά αυτό δεν μπορείτε να το αντιληφθείτε με το μάτι. Εσείς αισθάνεστε σαν να ζείτε σε ένα επίπεδο, ακίνητο αεροπλάνο όπου ο ήλιος και τα αστέρια κινούνται πάνω από το κεφάλι σας, αλλά μένετε ασφαλείς και ακίνητοι. Χρειάστηκαν αιώνες επιστημονικής έρευνας για να ξεφύγουμε από αυτή την ψευδαίσθηση και το κάναμε πριν το πρώτο διαστημόπλοιο εγκαταλείψει την ατμόσφαιρα.
Πως; Ανθρώπινη ευστροφία. Μάθαμε ότι η Γη περιστρέφεται, από έναν 32χρονο που εγκατέλειψε την ιατρική σχολή.
Ο Jean Bernard Léon Foucault – Léon για τους φίλους του – γεννήθηκε στο Παρίσι το 1819. Ήταν γιος ενός εκδότη. Δεν τα πήγαινε πολύ καλά στο σχολείο αλλά όταν η μητέρα του του ζήτησε να γίνει γιατρός, γράφτηκε στην ιατρική σχολή. Όταν ανακάλυψε ότι δεν μπορούσε καν να αντικρύσει το αίμα, την εγκατέλειψε. Εκείνο που τον γοήτευε είναι η μηχανική, που τον οδήγησε να πιάσει δουλειά ως βοηθός εργαστηρίου και να ασχοληθεί με την δαγκεροτυπία, την πρώτη πρακτική και εμπορική φωτογραφική διαδικασία.
Σχεδίασε επίσης έναν τρόπο μέτρησης της ταχύτητας του φωτός και απέδειξε το 1850 ότι το φως ταξιδεύει πιο αργά στο νερό από ό, τι στον αέρα.
Οι αστρονόμοι έλεγαν πάντα ότι κάτι περιστρέφεται, απλά δεν ήταν σίγουροι τι. Εάν παρακολουθείτε τον ουρανό για αρκετό καιρό, μπορείτε να δείτε ότι τα αστέρια φαίνεται να κινούνται σε κύκλους γύρω από μια γραμμή που ταιριάζει με τον άξονα της Γης. Μέχρι τον 17ο αιώνα, οι άνθρωποι πίστευαν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα αστέρια συνδέονται με μια σφαίρα που περιστρέφεται γύρω από τη Γη. Αρκετοί επιστήμονες κατά τη διάρκεια των αιώνων, όπως οι Giordano Bruno και Galileo, έλεγαν πως μετακινείται η Γη και όχι οι ουρανοί και τους καταδίκασαν για αυτές τις… αιρετικές απόψεις.
Την εποχή του Φουκώ, οι πιο μορφωμένοι ενώθηκαν με τον Γαλιλαίο και το γιο του και συμφώνησαν ότι η Γη περιστρέφεται. Είχαν μόνο ενδείξεις από αστρονομικές παρατηρήσεις, ωστόσο, κανένας δεν κατάφερε να βρει μια οπτική επίδειξη της κίνησης της Γης. Μέχρι μια αξιοθαύμαστη νύχτα τον Ιανουάριο του 1851, όταν ο Φουκώ είχε μια φαεινή ιδέα. Συνειδητοποίησε ότι αν μπορούσε να κρεμάσει ένα εκκρεμές με τρόπο που του έδινε πλήρη ελευθερία κίνησης, θα έδειχνε τα αποτελέσματα της περιστροφής της Γης.
Δείτε γιατί η ιδέα του ήταν φαεινή. Φανταστείτε ότι στέκεστε στο βόρειο πόλο και έχετε ένα υπερβολικά ψηλό εκκρεμές που κουνιέται από τη μια πλευρά στην άλλη, χαράσσοντας το μονοπάτι του σε ένα σωρό άμμου. Καθώς η Γη γυρίζει κάτω από το εκκρεμές, εκείνο θα συνέχιζε να κινείται στην αρχική του κατεύθυνση, ανεξάρτητα από το έδαφος κάτω από αυτό. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια μιας ημέρας 24 ωρών, η διαδρομή του εκκρεμούς θα φαίνεται να μετατοπίζεται σιγά-σιγά μέχρι να τραβήξει μια γραμμή σε κύκλου 360 μοιρών. Το εκκρεμές μόνο ταλαντεύεται από την μια πλευρά στην άλλη και είναι η Γη που κινείται κάτω από αυτό. Αυτό αποδεικνύει ότι η Γη περιστρέφεται.
Ο Φουκώ συνειδητοποίησε ότι το εκκρεμές θα γυρίζει μόνο 360 μοίρες σε μια 24ωρη ημέρα αν ήταν σε έναν από τους πόλους, θα χρειαζόταν λίγο περισσότερο χρόνο σε άλλο γεωγραφικό πλάτος και δεν θα μετατοπιζόταν καθόλου στον ισημερινό. Για να καθορίσουμε ακριβώς πόσο καιρό μπορεί να πάρει αυτή η περιστροφή σε οποιοδήποτε δεδομένο γεωγραφικό πλάτος, ο Φουκώ όρισε τον ελαστικό νόμο. Είπε ότι στο Παρίσι, όπου ολοκλήρωσε με επιτυχία το πείραμά του, το εκκρεμές θα γυρίσει 270 μοίρες σε μία μέρα.
Στις 2 Φεβρουαρίου 1851, ο Φουκώ στέλνει μια ειδοποίηση σε όλους τους επιστήμονες στο Παρίσι με αυτή την απλή φράση: «Σας προσκαλούμε να δείτε τη περιστροφή της Γης». Την επόμενη μέρα, οι επιστήμονες της πόλης συγκεντρώθηκαν στο Meridian Room του Παρατηρητηρίου των Παρισίων και παρακολούθησαν την επιτυχημένη πρώτη επίδειξη του εκκρεμούς.
Ο Φουκώ επανέλαβε την επίδειξη για το κοινό ένα μήνα αργότερα στο Πάνθεον, όπου είχε κρεμάσει ένα ορειχάλκινο εκκρεμές και το άφησε να πετάξει μέσα από ένα λεπτό στρώμα άμμου στο μαρμάρινο πάτωμα του κτηρίου.
Μέσα σε λίγα χρόνια, είχε εφεύρει μια άλλη προσέγγιση για να παρατηρήσει την περιστροφή της γης – το γυροσκόπιο – και είχε βρει μια συσκευή που θα μπορούσε να κρατήσει το εκκρεμές του να ταλαντεύεται διαχρονικά.
Ο Ναπολέοντας ΙΙΙ τον διόρισε στη θέση του Φυσικού στο Αυτοκρατορικό Παρατηρητήριο. Παρ ‘όλα αυτά, η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών δεν τον δεχόταν πριν το 1865. Πέθανε τρία χρόνια αργότερα.
Σήμερα, μπορείτε να δείτε πλήρες εκκρεμές Φουκώ σε μουσεία και πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο. Είναι μια έντονη υπενθύμιση για το πώς μια μικρή περιέργεια και εμπιστοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε εντυπωσιακές ανακαλύψεις..