Του Δημήτρη Γιαγτζόγλου
5.12 ξημέρωμα 18ηςΑπριλίου του 1906 Σαν Φρανσίσκο. Η χειρότερη φυσική καταστροφή στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Μια καταστροφή που έβαλε, όμως, τα θεμέλια και τις βάσεις της σύγχρονης Σεισμολογίας. Η διάρκεια του σεισμού 48 δευτερόλεπτα. Το επίκεντρο εντοπίστηκε στην θαλάσσια περιοχή του Σαν Φρανσίσκο, τρία χιλιόμετρα δυτικά της πόλης. Ήταν μεγέθους 7.8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Άλλοι επιστήμονες ανεβάζουν το μέγεθός του σεισμού στα 8.3 Ρίχτερ. Προκλήθηκε από το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα. Ακόμη και σήμερα αυτό το ρήγμα αποτελεί τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων της Καλιφόρνιας. Ο σεισμός και η μεγάλη πυρκαγιά που προκλήθηκε κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος της πόλης.
Πολύ γέλιο: Πατέρας φοράει 15 πουλόβερ για να γλιτώσει τα τέλη αποσκευών (ΒΙΝΤΕΟ)
Από το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα προέρχονται και οι μεγάλες σεισμικές δονήσεις των τελευταίων ημερών στην νότια Καλιφόρνια. Εικοσιπέντε χρόνια πέρασαν από τους τελευταίους μεγάλους σεισμούς στην περιοχή. «Σπίτια άλλαξαν θέση, θεμέλια ράγισαν» σύμφωνα με την Πυροσβεστική.
«Στις ΗΠΑ όλη η έρευνα έχει εξαντληθεί πάνω στο ρήγμα του Αγίου Ανδρέα. Ακριβώς επειδή έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές όλο το επιστημονικό δυναμικό ασχολείται ερευνητικά μα αυτό» μου έλεγε ο κ. Ευθύμιος Λέκκας Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και Πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας. «Το διαπιστώνει κανείς, μπαίνοντας τα τελευταία 24ωρα στο αντίστοιχο ΙΓΜΑ των ΗΠΑ. Μια πανδαισία επιστημονικής υπερπληροφόρησης. Χιλιάδες μετασεισμοί. Είναι ασύλληπτο αυτό που παρακολουθεί κανείς.»
Ποια ιδιαιτερότητα έχει το συγκεκριμένο ρήγμα. Υπάρχει κάποιο παρόμοιο και στην περιοχή μας; «Το επίκεντρο του τελευταίου μεγάλου σεισμού είναι από το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα 150 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Λος ‘Αντζελες. Ανάμεσα σε Λος Άντζελες και Λας Βέγκας. Πρόκειται ουσιαστικά για μι έρημο και για αυτό τον λόγο είναι αραιοκατοικημένη. Το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα είναι ρήγμα οριζόντιας ολίσθησης. Δεν πάει για παράδειγμα το ένα τμήμα του ρήγματος επάνω και το άλλο κάτω. Τα δύο τμήματα κινούνται παράλληλα. Τέτοια ρήγματα έχουμε κοντά στον Ελληνικό χώρο. Το κυρίαρχο ρήγμα αυτού το είδους στην περιοχή μας είναι το ρήγμα της Ανατολίας, το οποίο καταλήγει μέσα στο Αιγαίο. To ρήγμα της Ανατολίας αλλά και αυτό του Αγίου Ανδρέα στις ΗΠΑ είναι τα δύο πρότυπα ρήγματα στον διεθνή χώρο και στα οποία μπορούμε να μελετάμε την σεισμικότητα γιατί έχουν μια περιοδικότητα ως προς την δράση τους. Μπορεί να μην είναι τα μεγαλύτερα που υπάρχουν αλλά είναι δύο πολύ χαρακτηριστικά ρήγματα.»
Ο κ. Λέκκας μένει, όμως, σε ένα ανησυχητικό στοιχείο για τον τελευταίο μεγάλο σεισμό στην Καλιφόρνια. «Είναι δικαιολογημένη αυτή η ανησυχία. Το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα είναι σαφώς μια οριοθετημένη γραμμή. Έχει όμως και παρακλάδια. Μέχρι τώρα οι τελευταίοι σεισμοί είναι στα παρακλάδια. Πολύ φοβάται η επιστημονική κοινότητα πως αν πάει στον βασικό κλάδο του ρήγματος, τότε θα έχουμε μεγάλες επιπτώσεις. Το ρήγμα περνάει μέσα από το Λος Άντζελες. Βεβαίως πρόκειται για μία πόλη πρότυπο αντισεισμικότητας. Αυτό που φοβίζει από έναν μεγάλο σεισμό στην πόλη δεν είναι το αν θα αντέξουν τα κτίρια. Αλλά το τι θα γίνει με τα δευτερογενή συστήματα. Παράδειγμα την παροχή φυσικού αερίου, ρεύματος. Αυτά μπορεί να προκαλέσουν τεράστιες ζημιές.»
Το 1906 στον μεγάλο σεισμό από αυτό το ρήγμα στο Σαν Φρανσίσκο οι αρχές ανακοίνωσαν μόνο 375 θανάτους., φοβούμενες ότι η αποκάλυψη του πραγματικού αριθμού θα έπληττε την εικόνα της πόλης που εκείνη την εποχή ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή των ΗΠΑ. Επιπλέον εκατοντάδες θύματα στην κινεζική γειτονιά αγνοήθηκαν για ρατσιστικούς λόγους. Πολύ αργότερα οι ερευνητές μου μελέτησαν το ιστορικό του σεισμού, αλλά και τα αρχεία της πόλης , υπολόγιζαν τον αριθμό των θυμάτων σε περίπου 3.000.
Ο ιστορικός σεισμός μετέτρεψε σ ερείπια το 80% των κτιρίων της πόλης. Σε αυτό συνέβαλλε η μεγάλη πυρκαγιά που προκλήθηκε από σπασμένους αγωγούς γκαζιού. Οι άστεγοι περίπου 300.000 σε μία πόλη με 410.000 κατοίκους.