Είτε έχοντας πέσει με το ποδήλατό σας είτε μετά από ένα χτύπημα με το γόνατο στο τραπέζι το πρώτο που θα πιείτε είναι «ωχ! θα μελανιάσει!». Ο πόνος μπορεί να περάσει γρήγορα αλλά ξέρετε ότι ο τραυματισμός θα αφήσει ένα μελανό σημάδι που θα διαρκέσει αρκετές ημέρες. Τι ακριβώς συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια του δέρματός μετά από ένα χτύπημα;
Ένας μώλωπας δημιουργείται όταν κάποιο τραύμα, όπως στο γόνατο ή με στρίψιμο του δαχτύλου καταστρέφει αιμοφόρα αγγεία αλλά δεν σπάει το δέρμα σας. Τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία, που ονομάζονται τριχοειδή, είναι τοποθετημένα μεταξύ του δέρματός και άλλων ιστών στο σώμα, έτσι όταν σπάνε, το περιεχόμενό τους να παγιδεύεται εκεί. Η δουλειά του σώματός είναι να αναρροφά το αίμα που τρέχει και το μελάνιασμα είναι μέρος μιας… πολύχρωμης διαδικασίας επούλωσης.
Τα τριχοειδή αγγεία που έχουν μώλωπες απελευθερώνουν «φρέσκο» αίμα έντονου κόκκινου χρώματος με αιμοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη που μεταφέρει οξυγόνο σε όλο το σώμα. Το πλούσιο σε οξυγόνο αίμα αναγκάζει τον τραυματισμό να εμφανίζεται αρχικά κοκκινωπός, αλλά μετά από μία ή δύο ημέρες χωρίς κυκλοφορία, η αιμοσφαιρίνη αρχίζει να υποχωρεί να χρωματίζει το τραύμα μπλε μωβ, μωβ ή ακόμα και μαύρο.
Καθώς η παγιδευμένη αιμοσφαιρίνη διασπάται, το σώμα σας την χρησιμοποιεί ουσιαστικά για… ανταλλακτικά. Ο σίδηρος στην αιμοσφαιρίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει νέα ερυθρά αιμοσφαίρια, για παράδειγμα. Με το σίδηρο αυτό, η αποσυντεθείσα αιμοσφαιρίνη μετατρέπεται μια πράσινη χρωστική ουσία υπεύθυνη για το χρώμα της ελιάς σε έναν μώλωπα μετά από μια εβδομάδα.
Ο μώλωπας θα γίνει κίτρινος ή ανοιχτό καφέ για να σηματοδοτήσει το τέλος της θεραπευτικής διαδικασίας. Αυτό το χρώμα προέρχεται από τη χολερυθρίνη, ένα παραπροϊόν της καταστροφής της αιμοσφαιρίνης που είναι επίσης υπεύθυνο για τον ίκτερο. Μόλις το ήπαρ σας φιλτράρει τη χολερυθρίνη, ο μώλωπας θα εξαφανιστεί.
Τι γίνεται με το σχήμα του μώλωπα; Αυτό εξαρτάται από το χτύπημα. Αν δείτε έναν μώλωπα σε σχήμα ντόνατ, με ένα σκοτεινό δαχτυλίδι, σημαίνει πως το τραύμα είναι αρκετά σοβαρό για να εξαναγκάσει το αίμα να φτάσει μακριά από το σημείο κρούσης.
Οι περισσότεροι μώλωπες θα εξαφανιστούν μέσα σε δύο εβδομάδες από μόνες τους, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί κάποια βοήθεια από γιατρό. Ένα τέτοιο πρόβλημα είναι το αιμάτωμα, το οποίο μοιάζει με μώλωπα, αλλά μπορεί να είναι πολύ πιο επικίνδυνο. Ενώ ένας μώλωπας προέρχεται από βλάβη σε μικρότερα τριχοειδή αγγεία, τα αιματώματα συνήθως προέρχονται από σοβαρότερο τραύμα σε μεγαλύτερο αιμοφόρο αγγείο.
Όταν εμφανιστεί ένα αιμάτωμα, το αίμα μπορεί πραγματικά να παγιδευτεί στον ιστό που περιβάλλει το κατεστραμμένο αιμοφόρο αγγείο. Ένα αιμάτωμα επιφανειακού επιπέδου μπορεί να μοιάζει με κόκκινο, γεμάτο με υγρό κομμάτι, ή στην περίπτωση ενός υποδερμικου αιματώματος, ένα σκοτεινό σημείο κάτω από το νύχι σας. Ένα βαθύτερο αιμάτωμα, αν και λιγότερο ορατό, μπορεί να αποτελέσει απειλή για τα εσωτερικά όργανα και μπορεί να απαιτήσει χειρουργική επέμβαση για να στραγγίσει το αίμα.
Ωστόσο, η πλειοψηφία των μελανιών και των αιματοειδών είναι σχετικά ακίνδυνα μακροπρόθεσμα. Για βραχυπρόθεσμη ανακούφιση, η καλύτερη θεραπεία είναι η ανάπαυση, ο πάγος, και η ανύψωση του τραυματισμένου σημείου, αν πρόκειται για χέρι ή πόδι, κινήσεις που θα επιβραδύνουν την αιμορραγία και θα μειώσουν το πρήξιμο. Μετά από μερικές ημέρες, η μετάβαση από τον πάγο στη θερμότητα θα βοηθήσει να καθαρίσει το παγιδευμένο αίμα με την τόνωση της κυκλοφορίας. Αν δεν βιάζεστε μπορείτε απλά να παρακολουθήσετε το σώμα σας να κάνει τα… μαγικά του.