Του Δημήτρη Γιαγτζόγλου
28 Ιουνίου 2007. Μεσημέρι, Μόλις τελείωνε ένας πρόωρος εποχικά καύσωνας. Ιδιαιτέρως έντονος και πολυήμερος. Ημέρα που συνδέθηκε με μια ανείπωτη καταστροφή, αυτήν της Πάρνηθας. Μια πυρκαγιά που ξεκίνησε από τα Δερβενοχώρια. Κατάφερε με την βοήθεια δυτικών ανέμων να «ανέβει» στην κορυφογραμμή της Πάρνηθας, διανύοντας δηλαδή μια απόσταση 15 χιλιομέτρων χωρίς να μπορεί κανείς να την σταματήσει. Την νύχτα της ίδιας μέρας οι φλόγες πέρασαν μέσα στον Εθνικό Δρυμό και έφτασαν σε απειλητική απόσταση από τις εγκαταστάσεις του καζίνου και του πάρκου κεραιών.
Ο απολογισμός της τραγωδίας αποτυπώνει την διάσταση του προβλήματος που προκλήθηκε, κυρίως σε περιβαλλοντικό επίπεδο:
– 48.744 στρέμματα γης κάηκαν συνολικά στην περιοχή. Εκ των οποίων 36.338 στρέμματα αποτελούν τμήμα του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας. Ελάχιστες νησίδες πρασίνου είχαν μείνει στην περιοχή.
– Το 62% του περίφημου ελατοδάσους της Πάρνηθας ήταν μέσα στην περιοχή που τυλίχθηκε στις φλόγες και καταστράφηκε.
– Οι απώλειες στην πανίδα της περιοχής ήταν επίσης μεγάλες, καθώς αρκετά ζώα έχασαν την ζωή τους εξαιτίας της πολυήμερης πυρκαγιάς.
– Αντίστοιχα μεγάλες επιπτώσεις δέχτηκε και ο πληθυσμός των χαρακτηριστικών κόκκινων ελαφιών που συναντώνται στην περιοχή της Πάρνηθας. Υπολογίζεται ότι δεκάδες κόκκινα ελάφια είτε κάηκαν είτε πέθαναν από ασφυξία κατά την διάρκεια της πυρκαγιάς.
Δώδεκα χρόνια μετά ο κ. Κωνσταντίνος Λιαρίκος, υπεύθυνος των Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων της WWF Ελλάς θυμάται. «Εκείνα τα χρόνια ήμουν στην πρώτη γραμμή και ως εθελοντής αλλά και μέσα από την δουλειά μου στην WWF Ελλάς. Μην σας φανεί περίεργο. Μας πήρε πολλές ώρες για να καταλάβουμε ότι αυτή η τεράστια πυρκαγιά ήταν ένα γεγονός, συνέβαινε. Όλοι θεωρούσαμε ότι η Πάρνηθα ήταν ένα φρούριο. Φυλασσόταν καλά, ήταν δίπλα μας και κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί. Αιφνιδιαστήκαμε όλοι. Μια πυρκαγιά στο εμβληματικό ελατοδάσος της Πάρνηθας. Ένα δάσος που ήταν και παραμένει σημαντικό, όχι μόνο γιατί είναι δίπλα στην Αθήνα. Αλλά ήταν και παραμένει ένα δάσος τεράστιας οικολογικής αξίας. Από τα λίγα ελατοδάση στην χώρα μας με τέτοια πυκνότητα.»
Η κατάσταση σήμερα; «Το 10% που έχει καεί έχει αναδασωθεί. Είχαν καεί παρά κάτι 50.000 στρέμματα. Το 105 έχει αναδασωθεί τεχνητά, από το Δασαρχείο, τον Φορέα Διαχείρισης της Πάρνηθας, από εθελοντικές δράσεις. Ένα ανάλογο ποσοστό είναι και σε διαδικασία φυσικής αναγέννησης. Παρόλα αυτά, όποιος ξέρει και αγαπάει την Πάρνηθα, ξέρει πολύ καλά πως το τοπίο σήμερα δεν έχει καμία σχέση με το τοπίο πριν από δώδεκα χρόνια. Θα πάρει πάρα πολλά χρόνια για να επουλωθεί αυτό το τραύμα. Θα περάσουν δεκαετίες για να πλησιάσει κοντά σε αυτό το οποίο ήταν.»
Κι ένα μήνυμα για όλους μας από τον κ. Λιαρίκο. «Τόσο η τραγωδία στο Μάτι, όσο και η τεράστια καταστροφή στην Πάρνηθα μας έδειξαν πόσο κοντά μας είναι η απειλή και σε τι εγρήγορση πρέπει να είμαστε όλοι. Και ο κρατικός μηχανισμός αλλά και εμείς οι ίδιοι. Η προστασία από τις πυρκαγιές ξεκινάει από την έγνοια και την εγρήγορση, την φροντίδα να μην κάνουμε εμείς τα ίδια λάθη, να είμαστε εκεί να παρατηρούμε και να ενημερώνουμε με το παραμικρό.»
Η Πάρνηθα δεν είναι απλά ένα βουνό του λεκανοπεδίου. Αποτελεί τον πιο σημαντικό πνεύμονα πρασίνου της Αττικής, αλλά και τον βασικότερο μηχανισμό μείωσης της θερμοκρασίας του αέρα που ρέει από τον Βορρά προς την Αθήνα. Επιπλέον, αποτελεί ένα φυσικό μνημείο κι ένα απόθεμα διαφύλαξης μεσογειακού ορεινού περιβάλλοντος που βρίσκεται δίπλα στην πρωτεύουσα. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί 1.116 περίπου φυτά. Από αυτά τα 4 είναι ενδημικά είδη που συναντώνται αποκλειστικά στην Πάρνηθα. Μια περιοχή υψηλής περιβαλλοντικής και συμβολικής σημασίας.