Φως στα αίτια της έκρηξης στο λεβητοστάσιο του 9ου δημοτικού σχολείου Σερρών τον Δεκέμβριο του 2022 που είχε ως αποτέλεσμα τον τραγικό θάνατο ενός μικρού μαθητή, ρίχνουν αναλυτικές εκθέσεις πραγματογνωμόνων, την ώρα που η υπόθεση έχει μείνει στάσιμη, ενώ οι γονείς του άτυχου παιδιού ζητούν την απόδοση ευθυνών στο κατασκευαστή αλλά και στις αρμόδιες υπηρεσίες.
Στην έκθεση που υπογράφουν οι πραγματογνώμονες κύριοι Χαράλαμπος Χορταράς και Στέφανος Θεοχαρίδης, που διορίστηκαν από τις αστυνομικές αρχές διαπιστώνονται ξεκάθαρες ευθύνες του κατασκευαστή, των υπευθύνων του Δήμου Σερρών και των αρμοδίων του υπουργείου Παιδείας που επέτρεψαν παρανόμως να λειτουργεί ως χώρος προαυλίου το σημείο μπροστά στο μοιραίο λεβητοστάσιο, δίνοντας απαντήσεις στο πώς έγινε η έκρηξη στις 14.10 το μεσημέρι της 5ης Δεκεμβρίου 2022.
Ειδικότερα οι πραγματογνώμονες αναφέρουν χαρακτηριστικά «ότι η έκρηξη του λέβητα προκλήθηκε από την υπερπίεση που δημιουργήθηκε εντός του λέβητα πετρελαίου της εγκατάστασης θέρμανσης. Αυτό συνέβη λόγω της ανεξέλεγκτης και συνεχόμενης λειτουργίας του καυστήρα, σε συνδυασμό με την υδραυλική απομόνωση του λέβητα από την εγκατάσταση θέρμανσης και τις διατάξεις ασφαλείας του. Με λίγα λόγια δεν υπήρχαν δικλείδες όπως βαλβίδας ασφαλείας, θερμοστάτης κλπ πάνω στο λέβητα αλλά σε λάθος σημείο και είχαν απομονωθεί. Η ανεξέλεγκτη λειτουργία του καυστήρα πετρελαίου του λέβητα υπερθέρμανε το νερό του λέβητα, γεγονός το οποίο σε συνδυασμό με τις κλειστές βάνες στην είσοδο και την έξοδο αυτού είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό του λέβητα. Αυτή η υπερπίεση δημιούργησε τόσο ισχυρές δυνάμεις στο εσωτερικό χώρο του λέβητα που ξεπεράστηκε το όριο αντοχής και θραύσης των υλικών (κατασκευαστικών στοιχείων του λέβητα) με αποτέλεσμα την απότομη και βίαιη εκτόνωση αυτού». Με απλά λόγια ο λέβητας λειτουργούσε ανεξέλεγκτα γιατί δεν είχε καμία διάταξη ασφαλείας (θερμοστάτη, βαλβίδα εκτόνωσης κλπ). Βαρύτατες είναι οι ευθύνες του κατασκευαστή και των επιβλεπόντων του Δήμου Σερρών καθώς σύμφωνα με την έκθεση «η έκρηξη προέκυψε από λανθασμένος χειρισμούςκαι μετατροπές του συστήματος θέρμανσης» και «διαπιστώθηκε η πλημμελής επέμβαση σε κύρια λειτουργικά στοιχεία της εγκατάστασης θέρμανσης πετρελαίου, τα οποία προκάλεσαν την έκρηξη και οδήγησαν στο τραγικό αποτέλεσμα αυτής». Μάλιστα, η έκθεση μαςθυμίζει με τρόμο πόσο ποιο τραγικά θα ήταν τα αποτελέσματα της έκρηξης αν είχε συμβεί σε ώρα διαλείμματος όπου στο χώρο θα βρίσκονταν δεκάδες παιδιά και εκπαιδευτικοί, διότι, όπως αναφέρουν οι πραγματογνώμονες από τη μελέτη των στοιχείων εκτιμούν ότι υπήρχε «η πιθανότητα για μεγαλύτερη καταστροφή». Δηλαδή θα μπορούσε να υπάρξει «διαφυγή της σιδερένιας πόρτας και άλλων λοιπών οικοδομικών υλικών του λεβητοστασίου με κατεύθυνση προς το κτίριο του σχολείου. Επίσης το κρουστικό κύμα της έκρηξης να κατέστρεφε μέρος των κρυστάλλων των κουφωμάτων του σχολείου και να υπήρχε πρόκληση πυρκαγιάς λόγω και της διαρροής του πετρελαίου, τόσο στον χώρο του λεβητοστασίου, στο προαύλιο του σχολείου αλλά ενδεχομένως και στο κτίριο του σχολείου».
Τεράστιες είναι οι ευθύνες των αρμόδιων φορέων και των αρμοδίων της δημοτικής αρχής και των υπηρεσιών και όσον αφορά τη συντήρηση του καυστήρα πετρελαίου, όπως διαπιστώνει η έκθεση πραγματογνωμοσύνης. Σύμφωνα με αυτή, διαπιστώθηκε ότι η συντήρηση του συστήματος θέρμανσης πετρελαίου γινόταν κανονικά μέχρι και το 2016. Για το 2022 όπου τον Δεκέμβριο έγινε η μοιραία έκρηξη και σκοτώθηκε ένας μαθητής, δεν βρέθηκε κάποιο φύλλο συντήρησης, ούτε υπήρξε μαρτυρία ότι πραγματοποιήθηκε συντήρηση. Μάλιστα στην μήνυση που έχουν καταθέσει οι γονείς του μαθητή Βασίλη-Μάξιμου που σκοτώθηκε αναφέρεται χαρακτηριστικά: «στην προφανέστατα μη νόμιμη (χωρίς καμία άδεια και χωρίς καμία εγκεκριμένη μελέτη ασφαλούς εγκατάστασης) επί πολλά έτη λειτουργία του λεβητοστασίου και του καυστήρα και του λέβητα πετρελαίου, στην ελλιπή συντήρηση και στην επίσης προφανέστατη μη νομιμότητα ανέγερσης του αρχικού κτίσματος του λεβητοστασίου με τον καυστήρα πετρελαίου και το λέβητα και στην προφανέστατη μη νόμιμη λειτουργία της σχετικής ηλεκτρομηχανολογικής εγκατάστασης του καυστήρα και του λέβητα σε αυτό. Υπάρχουν προφανείς ευθύνες τόσο στους αρμόδιους του Δήμου Σερρών στην κυριότητα του οποίου ανήκει το σχολείο και στην ευθύνη των οποίων είναι ο έλεγχος και η συντήρηση ασφαλούς λειτουργίας όσο και στους αρμόδιους της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών για το ότι λειτουργούσε σε ένα σχολείο λέβητας και καυστήρας πετρελαίου για τον οποίο δεν υπήρχε ποτέ καμία μελέτη ασφαλούς λειτουργίας του ως αυτοτελούς εγκατάστασης και όχι μόνο συμπληρωματικά στο εκτελούμενο δημόσιο έργο».
Όπως αναφέρουν οι γονείς στη μήνυσή τους «ούτε ο εργολάβος είχε εκτελέσει όσα προέβλεπε η μελέτη, ούτε οι επιβλέποντες μηχανικοί τον είχαν ελέγξει ποτέ και μάλιστα πρέπει να σημειωθεί και να τονιστεί πως το έργο ήταν απολύτως ώριμο για παραλαβή καθόσον το τραγικό ατύχημα που κόστισε το θάνατο του παιδιού μας έλαβε χώρα μόλις μια μέρα πριν τη λήξη της προθεσμίας που είχε για να παραδώσει το έργο στο δήμο Σερρών και ενώ αυτό βρισκόταν εν γνώσει όλων σε δοκιμαστική λειτουργία για μήνες όπως καταθέτει ο διευθυντής του σχολείου». Επίσης οι γονείς αναφέρουν ότι «ενώ όλοι οι αρμόδιοι και οι υπεύθυνοι στο Δήμο Σερρών όσο και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση γνώριζαν όπως προκύπτει από την αλληλογραφία ότι το έργο κατασκευάστηκε και λειτούργησε δοκιμαστικά σε ώρες λειτουργίας του σχολείου, ουδείς το εμπόδισε». Εξίσου σημαντικό στοιχείο της υπόθεσης είναι και το έγγραφο του Δήμου στην αστυνομία σύμφωνα με το οποίο «δεν βρέθηκε στο αρχείο του Δήμου μελέτη για την ασφαλή λειτουργία του λεβητοστασίου του 9ου δημοτικού σχολείου Σερρών, ενώ δεν βρέθηκε και ηλεκτρομηχανολογική μελέτη σχετικά με το λεβητοστάσιο του καυστήρα πετρελαίου του σχολείου.