Αναρτήθηκε σήμερα, 16 Ιουλίου 2020, προς διαβούλευση, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την προστασία του Υμηττού (ΣΜΠΕ Υμηττού).
Ο Υπουργός, Κωστής Χατζηδάκης, συνοδευόμενος από τον υφυπουργό, Δημήτρη Οικονόμου και τους γενικούς γραμματείς, Ευθύμη Μπακογιάννη και Κωνσταντίνο Αραβώση, καθώς και τον περιφερειάρχη Αττικής, Γιώργο Πατούλη, παρουσίασαν ενώπιον δημάρχων και εκπροσώπων φορέων για την προστασία του Υμηττού, τους στόχους και το σκεπτικό της ΣΜΠΕ Υμηττού. Στην εκδήλωση παραβρέθηκε και μίλησε εκ μέρους του ΣΠΑΥ, ο δήμαρχος Παπάγου-Χολαργού, Ηλίας Αποστολόπουλος.
Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την προστασία του Υμηττού είναι ουσιαστικά μια ολοκληρωμένη πρόταση για τη βιώσιμη, κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Πρόκειται δηλαδή για έναν προτεινόμενο «οδικό χάρτη» προστασίας του Υμηττού με σαφείς κανόνες και όρια για την αποτροπή αυθαιρεσιών και υποβάθμισης του φυσικού του περιβάλλοντος.
Ειδικότερα, με την ΣΜΠΕ για την προστασία του Υμηττού, επιδιώκονται δύο βασικοί στόχοι:
- ο ορθολογικός περιορισμός των επιτρεπόμενων χρήσεων στις περιοχές προστασίας αλλά και
- η αύξηση εκτάσεων (στρεμμάτων) πολύ υψηλής περιβαλλοντικής προστασίας, τόσο στον ορεινό όγκο του Υμηττού, όσο και εντός των ορίων των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισίων.
Ο κ. Χατζηδάκης δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ένα εκατομμύριο Αθηναίοι μένουν γύρω από τον Υμηττό. Για όλους αυτούς δεν θέλουμε το βουνό να είναι απλά μια όμορφη θέα που βλέπουν από απόσταση. Θέλουμε να είναι κομμάτι της ζωής τους. Να είναι το μέρος της βόλτας τους τα Σαββατοκύριακα. Το μέρος όπου παιδιά τους θα μάθουν να αγαπούν τη φύση.
«Περισσότερο πράσινο για τους Αθηναίους»
«Εξασφαλίζουμε περισσότερο πράσινο για τους Αθηναίους σε σχέση με το προηγούμενο Προεδρικό Διάταγμα, με τον ορισμό νέων ζωνών προστασίας για τον Υμηττό.
Συγκεκριμένα, αυξάνουμε τη ζώνη υψηλής προστασίας κατά 1.240 στρέμματα, ενώ επεκτείνουμε τον Πυρήνα των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισσίων κατά 445 στρέμματα.
Παράλληλα, αυξάνουμε την περιοχή προστασίας του Ορεινού όγκου κατά 238 στρέμματα.
Αυτά συνδυάζονται με τη δημιουργία περισσότερων πυλών εισόδων από όμορους δήμους, ώστε να έχουν περισσότεροι συμπολίτες μας άμεση πρόσβαση στο βουνό.
«Βάζουμε τέλος στο καθεστώς αβεβαιότητας»
«Με αυτή την ΣΜΠΕ ερχόμαστε να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο των επιτρεπόμενων χρήσεων γης με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος, την καταπολέμηση των αυθαιρεσιών και την προώθηση ήπιων δραστηριοτήτων.
Έτσι βάζουμε τέλος στο καθεστώς αβεβαιότητας που επικρατούσε από το τέλος του 2015. Τότε, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με προδικαστική απόφαση προδιέγραφε την ακύρωση του Προεδρικού Διατάγματος του 2011 (λόγω απουσίας ΣΜΠΕ). Μια ακύρωση που ήρθε επισήμως από το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2017.
«Κλείνουμε κάθε παραθυράκι αυθαιρεσίας»
«Κλείνουμε κάθε παραθυράκι αυθαιρεσίας καθώς ακυρώνουμε κάθε δυνατότητα για ελαστικές ερμηνείες και επεκτάσεις των διαφόρων χρήσεων γης. Αδόμητοι χώροι προστατεύονται αποτελεσματικά και επιτρέπονται πλέον μόνο ήπιες χρήσεις όπως η χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών – στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας του ΥΠΕΝ με τον ΣΠΑΥ και άλλους φορείς.
Επίσης, δημιουργούμε νέες ζώνες για κοινωφελείς χρήσεις όπως αθλητικές και πολιτισμικές δραστηριότητες, με σαφή προσδιορισμό και οριοθέτηση. Παράλληλα, δίνουμε τη δυνατότητα για αναζωογόνηση εγκαταλελειμμένων αγροτικών εκτάσεων. Πρόκειται για μια πρακτική έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται σε αστικούς ιστούς της Ευρώπης στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
Για το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι απλά ένα σύνθημα. Είναι μια φιλοσοφία που διαπερνά όλες τις πρωτοβουλίες μας. Μπορούμε και οφείλουμε να συνδυάζουμε την προστασία του περιβάλλοντος με την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Και αυτό προϋποθέτει πρώτα από όλα ένα πλαίσιο από σύγχρονους, ξεκάθαρους κανόνες που δεν κάνουν διακρίσεις. Ένα τέτοιο πλαίσιο παρουσιάζουμε σήμερα. Είναι ένα σημαντικό βήμα για να γίνει ο Υμηττός ουσιαστικό κομμάτι της ζωής των Αθηναίων».
Ο κ. Οικονόμου δήλωσε: «Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις γίνεται ένα σημαντικό βήμα για την ολοκληρωμένη προστασία του Υμηττού, την περιβαλλοντική ανάδειξη του ορεινού όγκου και της αξίας του για το λεκανοπέδιο της Αττικής και τους κατοίκους του, καθώς και για τη δημιουργία των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή-Ιλισίων, σε συνεργασία με τους όμορους δήμους.
Οι προβλέψεις της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), που τίθενται σήμερα σε διαβούλευση, αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τα διαχρονικά προβλήματα που εντοπίζονται στον Υμηττό, εξασφαλίζοντας αναβαθμισμένη περιβαλλοντική προστασία».
Ο κ. Μπακογιάννης δήλωσε: «Με την ανάρτηση της ΣΜΠΕ του Υμηττού παρουσιάζονται στο κοινό οι προτεινόμενες παρεμβάσεις για την προστασία του ορεινού όγκου οι οποίες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για να αποκτήσει η Αττική ένα πραγματικό πνεύμονα πρασίνου. Στον ορεινό όγκο θεσμοθετείται ένα ενιαίο καθεστώς προστασίας και θεσπίζονται κανόνες για την απομάκρυνση παράνομων και αυθαίρετων κατασκευών που αλλοιώνουν το φυσικό περιβάλλον και τη φυσιογνωμία του».
Ο κ. Αραβώσης δήλωσε: «Η ΣΜΠΕ Υμηττού εντάσσεται στη γενικότερη πολιτική του Υπουργείου για τις προστατευόμενες περιοχές, καθώς αυτή τη στιγμή εκπονούνται Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες για όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας. Το Προεδρικό Διάταγμα για τον Υμηττό που έπεται της ΣΜΠΕ είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα και θα ακολουθήσουν τα αντίστοιχα Προεδρικά Διατάγματα για όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας. Θέλουμε ανάπτυξη, αλλά θέλουμε και υψηλή προστασία του Περιβάλλοντος. Και τα δύο με κανόνες».
Ο κ. Πατούλης δήλωσε: «Θέλω να συγχαρώ τον υπ. Περιβάλλοντος Κ. Χατζηδάκη, τον υφ. Δ. Οικονόμου, τους Γενικούς Γραμματείς Ε. Μπακογιάννη και Κ. Αραβώση αλλά και όλο το επιτελείο του Υπουργείου για την εκπόνηση αυτής της πολύ σημαντικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την προστασία του Υμηττού, η οποία τίθεται από σήμερα σε διαβούλευση. Πρόκειται για μία πολιτική απόφαση καθοριστικής σημασίας η οποία διασφαλίζει την προστασία ενός από τα πιο όμορφα βουνά της Αττικής και αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα για να μπει οριστικό τέλος στο καθεστώς αυθαιρεσιών. Εμείς ως Περιφέρεια Αττικής έχουμε ως προτεραιότητα να καταστήσουμε την Αττική μία «πράσινη» Περιφέρεια, διαμορφώνοντας ένα περιβάλλον ευεξίας και ευζωίας, για όλους τους πολίτες».
Τι προβλέπει η ΣΜΠΕ Υμηττού
Με τη ΣΜΠΕ Υμηττού προβλέπεται νέα ζωνοποίηση προστασίας του ορεινού όγκου του Υμηττού.
Ειδικότερα προτείνεται:
1. Ζώνη Α – Υψηλή προστασία της φύσης και των μνημείων
Η ζώνη αυτή καθορίζεται ως περιοχή υψηλής προστασίας της φύσης, με στόχο την προστασία των οικοτόπων, των ειδών χλωρίδας και πανίδας και την ανάδειξη των ιδιαίτερων φυσικών, γεωλογικών και ιστορικών χαρακτηριστικών του Υμηττού. Η Ζώνη Α υψηλής προστασίας της φύσης και των μνημείων υποδιαιρείται στη Ζώνη Α1 και στη Ζώνη Α2.
Στη Ζώνη Α1 επιτρέπονται μόνο χρήσεις που είναι συμβατές ή κρίνονται απαραίτητες για τις ανάγκες προστασίας της περιοχής, όπως έργα αντιπυρικής προστασίας, πυροσβεστικοί κρουνοί, πυροφυλάκια, εργασίες δασικής διαχείρισης, χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών. Επιτρέπονται οι ήπιες ανασχετικές παρεμβάσεις σε ρέματα και η μελισσοκομία. Στη Ζώνη Α2 ισχύουν όλα όσα προβλέπονται για τη Ζώνη Α1 με την προσθήκη στις χρήσεις της γεωργικής χρήσης, χωρίς τη δυνατότητα ανέγερσης γεωργικών αποθηκών ή οποιουδήποτε άλλου τύπου δόμησης.
2. Ζώνη Β – Περιφερειακή ζώνη προστασίας
Καθορίζεται ως περιοχή γεωργικής χρήσης, εκπαίδευσης και υπαίθριας αναψυχής, πολιτισμού και αθλητισμού.
3. Ζώνη Γ – Αρχαιολογικής προστασίας
Η ζώνη αυτή καθορίζεται ως Περιοχή προστασίας αρχαιολογικών χώρων.
α) Εντός της ζώνης Γ επιτρέπεται η γεωργική χρήση και η ανέγερση γεωργικών αποθηκών εμβαδού έως 30 τ.μ., κατά τις διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας.
4. Ζώνη Δ – Μητροπολιτικά πάρκα Γουδή και Ιλισίων
Η Ζώνη Δ καθορίζεται ως περιοχή σύνδεσης του ορεινού οικοσυστήματος με την πόλη, εντός της οποίας ιδρύονται το Μητροπολιτικό Πάρκο Γουδή (Δ – Γουδή) και το Μητροπολιτικό Πάρκο Ιλισίων (Δ – Ιλισίων).
5. Ζώνη Ε – Ειδικές χρήσεις
Η Ζώνη αυτή υποδιαιρείται στις Ζώνες: Ε1 – Αθλητισμός – Πολιτισμός – Αναψυχή, Ε2 – Εκπαίδευση – Έρευνα, Ε3 – Κοιμητήρια, Ε4 – Εγκαταστάσεις Ηλεκτρικής Ενέργειας και Ε5 – Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων.
6. Ζώνη Στ – Οικιστικές χρήσεις
Εντός της Ζώνης Στ οριοθετούνται υφιστάμενοι οικισμοί με στόχο την αποτροπή της επέκτασής τους. Οι συγκεκριμένοι όροι προστασίας της περιοχής των οικισμών Χέρωμα, Σκάρπεζα και Κίτσι – Θήτι της Ζώνης Στ, καθορίζονται βάσει Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, με στόχο την ανάπλαση και την περιβαλλοντική προστασία των περιοχών αυτών. Για τις εκτάσεις δασικού χαρακτήρα εντός της Ζώνης Στ ισχύουν οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την προστασία του Υμηττού εκπονήθηκε επί του Προεδρικού Διατάγματος του 2011. Το εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα έχει ακυρωθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, -μετά και από απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς εξέλειπε η διαδικασία της στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης.
Επιπλέον, η ΣΜΠΕ για την προστασία του Υμηττού προτείνει διαφοροποιήσεις επί του Προεδρικού Διατάγματος του 2011, καθώς λαμβάνει υπόψη μεταγενέστερη νομοθεσία, όπως τον Νόμο ο ν. 4277/2014 «Νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας Αττικής , τον Νόμο 4042/2012 , Ποινική Προστασία του Περιβάλλοντος-Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ , τον Νόμο 3937/2011 για την προστασία της βιοποικιλότητας, καθώς και τον Νόμο 4685/2020 «εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας».
Οφέλη από την ΣΜΠΕ Υμηττού
Τα κύρια οφέλη για το Περιβάλλον και τους πολίτες συνοψίζονται ως εξής:
- Η Α’ ζώνη Προστασίας είναι επαυξημένη κατά 1.240 στρέμματα
- Ο Πυρήνας των Μητροπολιτικών Πάρκων Γουδή – Ιλισσίων είναι επαυξημένος κατά 445 στρέμματα και ταυτόχρονα υιοθετούνται νέα ακριβέστερα όρια. Η ζώνη του πυρήνα προστατεύεται και παραμένει αδόμητη και ανοίγει το δρόμο μετά τη θεσμοθέτηση του προτεινόμενου Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, ώστε να υλοποιηθούν τα πάρκα με σαφώς ευεργετικά κοινωνικά και περιβαλλοντικά αποτελέσματα.
- Η συνολική περιοχή προστασίας του Ορεινού όγκου, είναι επαυξημένη κατά 238 στρέμματα.
- Ακυρώνεται η δυνατότητα διαφορετικών ερμηνειών των ορίων και αυθαίρετων επεκτάσεων διάφορων χρήσεων. Αδόμητοι χώροι, συχνά σε συνέχεια του ορεινού όγκου και με υψηλό πράσινο εντάσσονται και προστατεύονται αποτελεσματικά. Επιτρέπονται μόνον διάφορων ειδών ήπιες χρήσεις όπως η χάραξη μονοπατιών και ποδηλατικών διαδρομών – στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας του ΥΠΕΝ με τον ΣΠΑΥ και φορείς.
- Δίνεται η δυνατότητα αναζωογόνησης εγκαταλελειμμένων αγροτικών εκτάσεων με βελτίωση του αγροτικού τοπίου
- Προβλέπονται κοινωφελείς χρήσεις, από νέες ειδικές ζώνες Ε΄(πολιτισμού-αθλητισμού, εκπαιδευτηρίων, κοιμητηρίων, εγκαταστάσεων ηλεκτρικής ενέργειας, ΣΜΑ). Οι χρήσεις τους προσδιορίζονται και οριοθετούνται για να αποφευχθεί η επέκτασή τους.
- Ομοίως οριοθετούνται και τα κοιμητήρια των Δήμων του Υμηττού, ρυθμίζοντας τη λειτουργία τους και αποτρέποντας την ανεξέλεγκτη επέκτασή τους.
- Αναγνωρίζεται η δημιουργία ζώνης οικιστικής χρήσης δρομολογώντας τη λύση ενός σημαντικού κοινωνικού προβλήματος. Προβλέπεται ειδική μελέτη (Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο) με στόχο την αστική ανάπλαση και την προστασία του περιβάλλοντος εντός των υφιστάμενων οικισμών, με ειδικότερη πρόβλεψη στο προτεινόμενο νέο νομοθέτημα για αυστηρότερους όρους από τις συνήθεις πολεοδομικές μελέτες.