Στα αζήτητα εξακολουθούν να παραμένουν τα οστά χιλιάδων Ελλήνων, που έχασαν τη ζωή τους κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941 στο αλβανικό έδαφος.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία οι Έλληνες πεσόντες αξιωματικοί και στρατιώτες ανέρχονται στους 13.936 από τους οποίους οι 7.976, έπεσαν στην Βόρειο Ήπειρο και ελάχιστοι είναι σήμερα ενταφιασμένοι στα οργανωμένα Ελληνικά Στρατιωτικά Κοιμητήρια που υπάρχουν στους Βουλιαράτες και την Κλεισσούρα.
Αν και πέρασαν 74 χρόνια από τη λήξη της ελληνοϊταλικής σύγκρουσης τα οστά της συντριπτικής πλειοψηφίας των ηρώων μας, που έπεσαν πολεμώντας τον εισβολέα πέρα των σημερινών ελληνοαλβανικών συνόρων, εξακολουθούν να είναι διάσπαρτα και εγκαταλειμμένα, σε πλαγιές, βουνά και δάση στην Κορυτσά, στο Πόγραδετς, στο Αργυρόκαστρο, μέχρι τη Χειμάρρα.
Ο πρώην υπουργός κ.Γιώργος Σούρλας, στο βιβλίο του «Το εθνικό χρέος προς τους άταφους ήρωες του 1940» -που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Λιβάνη- αναφέρεται σε περιοχές στο αλβανικό έδαφος, που είναι θαμμένοι Έλληνες ξεχασμένοι ήρωες.
Μεταξύ αυτών, η θέση Ντραγκότι Κλεισούρας όπου μόνο ένας σταυρός μαρτυρά την ύπαρξη ομαδικού τάφου 600 Ελλήνων στρατιωτών. Εκεί τους εναπόθεσαν οι Ιταλοί, όταν μετά τον πόλεμο συγκέντρωσαν τα οστά των δικών τους πεσόντων –που έφεραν μεταλλικές ταυτότητες- και τα μετέφεραν στην πατρίδα τους. Ο ομαδικός τάφος βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου., όπου σήμερα εκτείνεται το Ελληνικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο Κλεισούρας.
Εγκαταλελειμμένο νεκροταφείο με Έλληνες πεσόντες υπάρχει και στις πλαγιές του όρους Μπουρέτο, πλησίον της ελληνοαλβανικής μεθορίου κοντά στην πυραμίδα 24 και ανάμεσα στα χωριά Ροντάτες και Άνω Επισκοπή. Πρόκειται για έκταση ενός στρέμματος,
περιφραγμένο με πέτρινο τοίχο, όπου είναι θαμμένοι 40 Έλληνες που έπεσαν στις μάχες που έλαβαν μέρος στην περιοχή αρχές Δεκεμβρίου του 1940. Το νεκροταφείο. Τα στοιχεία των νεκρών που είναι θαμμένοι στο νεκροταφείο είναι γνωστά, ωστόσο χρειάζεται ταυτοποίηση (μέθοδο DNA) αφού επί κομμουνιστικού καθεστώτος καταστράφηκαν οι σταυροί πάνω στους οποίους αναγραφόντουσαν τα ονόματα.
Επίσης στις πλαγιές της Τρεμπεσίνας και στη θέση Σέβρανι – Φράταρι που δόθηκαν σκληρές μάχες τα Χριστούγεννα του 1940, άγνωστη παραμένει η θέση που έχουν ταφεί οι 336 Έλληνες πεσόντες.
Δυστυχώς η Αλβανία αρνείται να συνεργαστεί με την Ελλάδα, για τη διευθέτηση ενός θέματος που πάνω απ’ όλα είναι ανθρωπιστικό. Τη συγκέντρωση των οστών και την ταφή τους με τιμές που αρμόζει σε νεκρούς που έπεσαν για τα ιδανικά της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας.
Παρά την μονογραφή ελληνοαλβανικής συμφωνίας για τη δημιουργία δύο στρατιωτικών κοιμητηρίων στην Βόρεια Ήπειρο (2008), το αλβανικό κράτος εξακολουθεί να μηχανεύεται εμπόδια στη διευθέτηση αυτού του ιδιαίτερης ανθρωπιστικής και συναισθηματικής σημασίας θέματος για όλο τον ελληνικό λαό.