Συναγερμός έχει σημάνει από την επανεμφάνιση της ελονοσίας σε ορισμένες περιοχές της χώρας, όπου συνδυάζεται η παρουσία των κατάλληλων διαβιβαστών (ανωφελών κουνουπιών) με την παρουσία ασθενών που προέρχονται από ενδημικές για την ελονοσία χώρες, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).
Σε προσωρινό αποκλεισμό από οποιαδήποτε αιμοδοσία βρίσκονται οι κάτοικοι, εργαζόμενοι αλλά και επισκέπτες περιοχών 12 δήμων της χώρας. Ο λόγος για τον οποίο οι περιοχές αυτές τέθηκαν σε «συναγερμό» από τους υπευθύνους του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας και του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων είναι ο εντοπισμός κρουσμάτων ελονοσίας, μιας νόσου που από το 2009 και μετά απασχολεί όλο και πιο συχνά τις υγειονομικές αρχές, καθώς σε ετήσια βάση καταγράφονται περιστατικά εγχώριας μετάδοσής της.
Ωστόσο, από το ΚΕΕΛΠΝΟ εμφανίζονται καθησυχαστικοί για τα εγχώρια κρούσματα που καταγράφονται καθώς, όπως εξηγούν:
«Η εμφάνιση τέτοιων σποραδικών κρουσμάτων έχει παρατηρηθεί και στο παρελθόν και ως ένα βαθμό είναι αναμενόμενη, όπου συνδυάζεται η παρουσία των ικανών διαβιβαστών-κουνουπιών με αυξημένους πληθυσμούς ατόμων από ενδημικές χώρες».
Ως «επηρεαζόμενες» από ελονοσία περιοχές έχουν χαρακτηρισθεί από τις υγειονομικές αρχές και άρα έχουν τεθεί σε περιορισμούς σχετικά με την αιμοδοσία περιοχές των δήμων Φαρκαδόνας και Τρικκαίων (Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων), Παλαμά (Π.Ε. Καρδίτσας), Ευρώτα (Π.Ε. Λακωνίας), Χαλκιδέων (Π.Ε. Ευβοίας), Θηβαίων (Π.Ε. Βοιωτίας), Τεμπών (Π.Ε. Λάρισας), Μαραθώνος (Π.Ε. Ανατολικής Αττικής), Δυτικής Αχαΐας (Π.Ε. Αχαΐας), Ανδραβίδας – Κυλλήνης (Π.Ε. Ηλείας) και Λαγκαδά και Πυλαίας (Π.Ε. Θεσσαλονίκης). Ως μέτρα πρόληψης για την ασφάλεια του αίματος είναι ο αποκλεισμός από την αιμοδοσία όσων κατοικούν και εργάζονται σε αυτές τις περιοχές, καθώς και όσων τις έχουν επισκεφθεί (τουλάχιστον μία διανυκτέρευση).
Ευθύνες Πατούλη στο Υπουργείο Υγείας
Την παραίτηση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Υγείας Γιάννη Μπασκόζου ζητά ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών έπειτα από κρούσματα ελονοσίας σε διάφορες περιοχές της χώρας.
«Η αποκάλυψη ότι περιοχές σε 12 δήμους της χώρας έχουν τεθεί σε "καραντίνα" στην αιμοδοσία επιβεβαιώνει δυστυχώς τους φόβους μας ότι οι παραλείψεις του υπουργείου Υγείας έθεσαν σε σοβαρό κίνδυνο τη δημόσια υγεία» δήλωσε ο πρόεδρος του ΙΣΑ Γιώργος Πατούλης.
Πότε εξέλειψε η νόσος από την Ελλάδα
Στην Ελλάδα η νόσος εκριζώθηκε το 1974, μετά από εντατικό και επίπονο πρόγραμμα καταπολέμησης (1946–1960). Έκτοτε, καταγράφονται στην Ελλάδα ετησίως περίπου 20-50 περιστατικά που σχετίζονται -στη μεγάλη τους πλειονότητα- με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα (εισαγόμενα περιστατικά).
Ωστόσο, από το 2009 έως το 2013 καταγράφονταν ετησίως κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης σε διάφορες περιοχές της χώρας: επτά κρούσματα το 2009, τέσσερα το 2010, 42 κρούσματα το 2011, 20 το 2012 και τρία το 2013. Το 2014 δεν καταγράφηκε εγχώρια μετάδοση της νόσου σε καμία περιοχή της χώρας. Το 2015 καταγράφηκαν ξανά 6 εγχώρια κρούσματα ελονοσίας σε νέες και παλαιές περιοχές μετάδοσης.
Από τις αρχές του έτους έως τα μέσα Αυγούστου είχαν δηλωθεί στο Κέντρο 65 κρούσματα ελονοσίας, εκ των οποίων τα 61 έχουν χαρακτηρισθεί εισαγόμενα – που σημαίνει ότι οι ασθενείς είχαν προσβληθεί σε χώρα του εξωτερικού. Από τα 61 εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας, τα 50 αφορούσαν σε μετανάστες από ενδημικές χώρες (43 από χώρες της Ινδικής χερσονήσου και επτά από χώρες της Αφρικής), και τα 11 κρούσματα αφορούσαν σε ταξιδιώτες που επέστρεψαν από ενδημική χώρα της Αφρικής. Από τα 50 κρούσματα σε μετανάστες, τα 8 καταγράφηκαν σε κέντρα φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών σε νησιά του Βορείου Αιγαίου.
Από το σύνολο των κρουσμάτων που είχαν δηλωθεί εφέτος έως τα μέσα Αυγούστου, σε τέσσερις ασθενείς υπάρχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης.