Γρηγόρης Στεργιούλης, Δ.Σ., Ελληνικά Πετρέλαια
Ομιλία με θέμα “Ενεργειακή Ασφάλεια: Προκλήσεις στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης”
Από το βήμα του συνεδρίου, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την ευκαιρία που μου δίνετε να απευθυνθώ στους εκλεκτούς καλεσμένους και να μοιραστώ μαζί τους τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μου για τις προκλήσεις στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης.
Η ενέργεια είναι ένα πολύτιμο αγαθό που χρησιμοποιούμε για την κάλυψη των αναγκών μας σε θέρμανση, φωτισμό, μεταφορές και για την παραγωγή προϊόντων που βελτιώνουν αισθητά την ποιότητα ζωής μας. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, σε σημείο που η εξασφάλιση επαρκούς πρόσβασης σε αυτή να θεωρείται κορυφαία προτεραιότητα και να βρίσκεται στον πυρήνα της Ενεργειακής Στρατηγικής, καθώς συνδέεται άρρηκτα με την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ευημερία, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την Ενεργειακή Ένωση των κρατών-μελών της Ε.Ε.
Με βάση τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ) η ενεργειακή ασφάλεια ορίζεται ως η απρόσκοπτη διαθεσιμότητα πηγών ενέργειας σε προσιτές τιμές. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η ενεργειακή ασφάλεια συνίσταται στον έγκαιρο προγραμματισμό επενδύσεων που θα ικανοποιήσουν την αναμενόμενη ζήτηση ενέργειας με βάση τον ρυθμό ανάπτυξης, ενώ βραχυπρόθεσμα σχετίζεται με την ικανότητα του συστήματος διαχείρισης να αντιδρά σε απότομες αλλαγές στο ισοζύγιο προσφοράς-ζήτησης.
Δομικά συστατικά της ενεργειακής ασφάλειας αποτελούν, μεταξύ άλλων:
· η πρόσβαση σε πολλές και εναλλακτικές μεταξύ τους πηγές ενέργειας,
· η προσιτή τιμή προς τον τελικό καταναλωτή,
· η αποτελεσματική διαχείριση των υποδομών και η εφαρμογή καινοτομίας,
· η υιοθέτηση αρχών για την περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα
· η ύπαρξη σταθερού και διαυγούς ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου ενέργειας.
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2014 για την “Ευρωπαϊκή στρατηγική και την ενεργειακή ασφάλεια”, η Ε.Ε.:
Ø εισάγει το 53% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει
Ø έχει έντονη εξάρτηση σε εισαγωγές για το αργό (90%) και το Φυσικό αέριο (66%), και σε μικρότερο βαθμό για στερεά καύσιμα (42%) και πυρηνικά (40%)
Ø οι εξωτερικές ενεργειακές δαπάνες των κρατών μελών της υπερβαίνουν το 1 δις € σε ημερήσια βάση
Ø εισάγει πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου αξίας άνω των 300 δις € ετησίως
Ø θα αντιμετωπίσει σημαντικές αλλαγές στον ενεργειακό εφοδιασμό της, ως απόρροια της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης ενέργειας κατά 27% έως το 2030
Τα παραπάνω στοιχεία καταδεικνύουν την ευάλωτη θέση της Ε.Ε. σε πιθανές ενεργειακές κρίσεις, γεγονός που ήρθε αρχικά στην επιφάνεια το 2006 και το 2009, όταν η Ρωσία διέκοψε την τροφοδοσία του αγωγού Φυσικού αερίου εξαιτίας διένεξης με την Ουκρανία, και πιο πρόσφατα με τα γεγονότα της Κριμαίας. Η κρίση του φετινού χειμώνα ανέδειξε επίσης τα προβλήματα που προκύπτουν από την έντονη αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών πηγών ενέργειας, καθώς ο συνδυασμός ακραίου ψύχους σε πολλές περιοχές της Ε.Ε. με την προσωρινή απόσυρση των πυρηνικών εργοστασίων της Γαλλίας οδήγησε σε μια γενικευμένη ενεργειακή κρίση που έπληξε όλη την Ευρώπη.
Το κλειδί για την αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον και τη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας είναι η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, η ενίσχυση της συνεργασίας σε περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο (κυρίως όσον αφορά την ανάπτυξη δικτύων και το άνοιγμα των αγορών), αλλά και η υλοποίηση μιας συνεκτικής εξωτερικής δράσης με κοινά αποδεκτές αρχές.
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων ενεργειακής ασφάλειας μπορεί να επιτευχθεί με τη λήψη άμεσων μέτρων στην Ε.Ε. που αφορούν στις ακόλουθες κατευθύνσεις:
1. Ανάπτυξη μηχανισμών αντιμετώπισης κρίσης
2. Ενίσχυση των μηχανισμών έκτακτης ανάγκης / αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε., με έμφαση στην κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών και των βασικών κοινωνικών υπηρεσιών
3. Διαφοροποίηση των εξωτερικών πηγών εφοδιασμού και υποδομών
4. Αύξηση της παραγωγής ενέργειας στην Ε.Ε. και παράλληλα μείωση της ζήτησης ενέργειας, μέσω της υλοποίησης στοχευμένων δράσεων για αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
5. Δημιουργία εύρυθμα λειτουργούσας και ενοποιημένης εσωτερικής αγοράς
6. Επίσπευση έργων διασύνδεσης και υποδομής
7. Περαιτέρω αύξηση των αποθηκευτικών χώρων
8. Δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και μετάβαση σε κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα
Η διάρθρωση των ενεργειακών προϊόντων στο τελικό μίγμα κατανάλωσης πρέπει να είναι τέτοια ώστε αφενός να εξασφαλίζεται η ενεργειακή επάρκεια, αφετέρου να επιτυγχάνεται το βέλτιστο οικονομικό αποτέλεσμα και η ελαχιστοποίηση της σπατάλης στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών κανόνων. Επιπρόσθετα, η πολιτική για ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πολιτική για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, και να συνάδει πλήρως με τους στόχους για την ανταγωνιστικότητα και τη βιομηχανική πολιτική.
Η συνεισφορά του Ομίλου της ΕΛΠΕ στη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας σε εθνικό επίπεδο επιτυγχάνεται μέσω συγκεκριμένων δράσεων σε επιμέρους τομείς που επηρεάζουν την επάρκεια εφοδιασμού.
Ø Αποθέματα ασφαλείας
– Τήρηση των προβλεπόμενων από το νομοθετικό πλαίσιο αποθεμάτων αργού και προϊόντων πετρελαίου που αντιστοιχούν σε ελάχιστη απαίτηση για την κάλυψη εφοδιασμού 90 ημερών
Ø Διαφοροποίηση πηγών προμήθειας αργού και πρώτων υλών
– Επέκταση της πολιτικής σύναψη συμβολαίων απευθείας με παραγωγές χώρες όπως Ιράν, Ιράκ, Σαουδική Αραβία, Αίγυπτο, Ρωσία, χωρίς τη μεσολάβηση traders
– Πρόσβαση σε αγορές που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν “απαγορευμένες”, ως αποτέλεσμα της σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας και των πρόσφατων θετικών οικονομικών αποτελεσμάτων του Ομίλου, που μας επιτρέπει τον δανεισμό με ανταγωνιστικά επιτόκια την επίτευξη υψηλών πιστωτικών ορίων από τους προμηθευτές
Ø Αναζήτηση εγχώριων πηγών ενέργειας
– Δυναμική επάνοδος του Ομίλου στον τομέα της Έρευνας & Παραγωγής Υδρογ/κων, μετατοπίζοντας πλέον το κέντρο του ενδιαφέροντός του εντός της ελληνικής επικράτειας. Σε αυτό το πλαίσιο τα ΕΛΠΕ:
1. ενεργούν ως διαχειριστής της κοινοπραξίας με την Edison με ποσοστό 50% για την παραχώρηση του Πατραϊκού κόλπου, όπου πρόσφατα ολοκληρώθηκε με επιτυχία η απόκτηση σεισμικών δεδομένων 2 και 3 διαστάσεων
2. έχουν ανακηρυχθεί ως “προτιμητέος ανάδοχος” και αναμένουν την κύρωση από τη Βουλή των Ελλήνων της Σύμβασης Μίσθωσης για 2 χερσαίες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Άρτα-Πρέβεζα και ΒΔ Πελοπόννησος)
3. έχουν υποβάλλει προσφορές για 3 περιοχές του Ιονίου, κατά μόνας ή σε κοινοπραξία με μεγάλες διεθνείς εταιρίες
4. προτίθενται να ισχυροποιήσουν και να διευρύνουν τις στρατηγικές τους συμμαχίες με μεγάλες διεθνείς εταιρίες και να εξετάσουν τυχόν νέες ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν