Από το 2009 μέχρι σήμερα το ΔΝΤ έχει εκπονήσει τουλάχιστον δέκα διαφορετικές μελέτες «βιωσιμότητας» του ελληνικού χρέους, έχει προβλέψει τουλάχιστον τέσσερις φορές επισήμως – κι άλλες τόσες ανεπισήμως – επιστροφή στην ανάπτυξη κι έχει παραδεχθεί, τουλάχιστον μία φορά δημοσίως, έναν «λάθος πολλαπλασιαστή».
Μέχρι στιγμής το μόνον που έχει επιβεβαιωθεί απ' όλες αυτές τις μακροοικονομικές προβλέψεις είναι το λάθος – όχι του πολλαπλασιαστή, αλλά συνολικά της συνταγής. Πρόκειται, δε, για ένα λάθος και μια σειρά άστοχων προβλέψεων που φέρουν ευκρινέστατα και την σφραγίδα της Ντέλιας Βελκουλέκσου, της κυρίας που, πλην νέου απροόπτου, το ΔΝΤ στέλνει σήμερα στην Αθήνα για να αναλάβει από πλευράς του το τρίτο πρόγραμμα «διάσωσης» της χώρας.
Η κυρία Βελκουλέσκου, η Ρουμάνα οικονομολόγος που είχε φέρει τον Νίκο Αναστασιάδη στο σημείο να πετάει καρέκλες όταν είχε αναλάβει τη «διάσωση» της Κύπρου, είχε εμπλακεί και στο ελληνικό ζήτημα το 2009.
Τότε, ως μέλος της ευρωπαϊκής ομάδας εργασίας του ΔΝΤ, είχε συμμετάσχει στην εκπόνηση της πρώτης μεγάλης έκθεσης του Ταμείου για την ήδη «προβληματική» Ελλάδα, λίγο πριν σκάσει το μεγάλο κανόνι του χρέους.
Την έκθεση, με ημερομηνία 20 Ιουλίου του 2009, υπέγραψε ως επικεφαλής ο γνωστός μας από τα πρώτα Μνημόνια Μπομπ Τράα και συνυπέγραφαν ακόμη οι Ντέλια Βελκουλέσκου, Μ. Μορένο Μπαντια και Φ. Ζονότ, στελέχη όλοι του ευρωπαϊκού τμήματος του Ταμείου. Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενό της, πρότεινε μια σειρά σκληρών μέτρων στο γνωστό μοντέλο του ΔΝΤ – από περικοπές μισθών και συντάξεων έως απολύσεις στο Δημόσιο και απελευθέρωση των αγορών.
Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο της όμως ήταν οι προβλέψεις της, σύμφωνα με τις οποίες εάν εφαρμόζονταν τα εν λόγω μέτρα η Ελλάδα θα είχε επιστρέψει στην ανάπτυξη από το 2011 κιόλας και πέρσι, το 2014, θα πετύχαινε αύξηση του ΑΕΠ σχεδόν 2%.
Συγκεκριμένα, η έκθεση Τραα – Βελκουλέσκου προέβλεπε ύφεση 1,7% το 2009, συρρίκνωση της οικονομίας κατά 0,4% το 2010 και, εν συνεχεία, σταθερούς θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης: 0,7% το 2011, 1,2% το 2012, 18% το 2013 και 1,9% το 2014.
Καμία από αυτές τις προβλέψεις δεν επιβεβαιώθηκε παρ' ότι σημαντικό μέρος των τότε προτεινόμενων μέτρων εφαρμόστηκε, αλλά αντί ανάπτυξης η ελληνική οικονομία έχει ήδη συρρικνωθεί κατά 25% μέσα σε 6 χρόνια.
Για την ιστορία, δε, – που ενίοτε επαναλαμβάνεται και ως φάρσα – η έκθεση Τραα – Βελκουλέσκου του 2009 πρότεινε τα εξής βασικά μέτρα:
ΕΣΟΔΑ
Στη φορολογία εισοδήματος:
*Γενικευμένη μείωση των φοροαπαλλαγών και των φορο – ελαφρύνσεων.
*Κατάργηση των ελαφρύνσεων για εισοδήματα που προέρχονται από την εκμετάλλευση ακίνητης περιουσίας.
*Φορολόγηση των αυτο-απασχολούμενων και της άτυπης οικονομίας με φόρο που θα καταβάλλεται προκαταβολικά.
Στην φορολόγηση των επιχειρήσεων:
*Μερική, έστω, άρση του ειδικού ευνοϊκού φορολογικού καθεστώτος για τις ναυτιλιακές και κατασκευαστικές εταιρίες.
*Μείωση φοροαπαλλαγών
*Περιορισμό των φορολογικών κινήτρων για επενδύσεις
Στον ΦΠΑ
*Μείωση των συντελεστών ΦΠΑ σε δύο από έξι (που ήταν τότε)
*Περιορισμό των προϊόντων και υπηρεσιών που θα υπάγονται στον χαμηλό συντελεστή.
*Κατάργηση ειδικών εκπτώσεων
Φορολόγηση ακίνητης περιουσίας:
*Μείωση εξαιρέσεων
*Φορολόγηση με βάση τις αξίες αγοράς και όχι το σύστημα «αντικειμενικών αξιών».
*Ενοποίηση των φορολογικών συντελεστών στην οικιακή και επαγγελματική στέγη για να περιοριστεί η φοροδιαφυγή.
ΔΑΠΑΝΕΣ
Μισθολογικό κόστος δημοσίου
*Περιορισμό προσωπικού με μείωση της αναλογίας προσλήψεων έναντι αποχωρήσεων
*Συγκράτηση μισθολογικών κλιμακίων
*Απλοποίηση διοικητικών διαδικασιών και εγκαθίδρυση one stop shops στις κρατικές υπηρεσίες.
Άμυνα
*Μείωση των αμυντικών δαπανών στα μέσα επίπεδα του ΟΟΣΑ
Υγεία
*Συνέχιση της μεταρρύθμισης στην υγεία με στόχο πιο αποτελεσματικό μάνατζμεντ στα δημόσια νοσοκομεία, βελτίωση των μηχανισμών τιμολόγησης και κοστολόγησης, δημιουργία αποτελεσματικού συστήματος πρωτοβάθμιας υγείας.
Συντάξεις
*Περαιτέρω μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος με υπολογισμό της σύνταξης βάσει του μέσου όρου των διά βίου μισθολογικών αποδοχών και όχι της τελευταίας πενταετίας, κατάργηση 13ης και 14ης σύνταξης, άρση κινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση, πάταξη της εισφοροδιαφυγής.
Στο μέτωπο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων η έκθεση Τραα – Βελκουλέσκου προέβλεπε τα εξής:
Δημόσια Διοίκηση:
*Μείωση δημοσίων οργανισμών, μείωση αριθμού δημοσίων υπαλλήλων, παύση των «πολιτικών διορισμών».
*Επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων δημοσίων επιχειρήσεων.
*Ενίσχυση της διαύγειας στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης.
Αγορές αγαθών και υπηρεσιών:
*Άρση των κρατικών εμποδίων
*Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου
*Υιοθέτηση της ευρωπαϊκής οδηγίας για τον κλάδο των υπηρεσιών
*Διασφάλιση της κατάλληλης στελέχωσης της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Αγορά Εργασίας:
*Σύναψη κοινωνικού συμβολαίου που θα στοχεύει στην αύξηση της απασχόλησης μέσω της σημαντικής μείωσης των μισθών
*Επέκταση των κινήτρων για μερική απασχόληση
*Περιορισμό των προστατευτικών ρυθμίσεων για την απασχόληση.
Εκ του αποτελέσματος και εκ της εμπειρίας των δύο Μνημονίων, πολλά από αυτά τα μέτρα όντως εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα. Δεν βγήκαν όμως ούτε τα νούμερα, ούτε η συνταγή. Κι απλώς, έξι χρόνια μετά η Ντέλια Βελκουλέσκου έρχεται στην Αθήνα για να μας «ξανασώσει»…
