'Εκθεση με την οποία περιγράφει τα μέτρα που θα περιληγθούν στο μνημόνιο που θα εφαρμόσει η ελληνική κυβέρνηση απέστειλε προ ολίγων ημερών το υπουργείο Οικονομικών στην Κομισιόν.
Στη λίστα καταγράφονται όλες οι δεσμεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης ως προς το θέμα της δημοσιονομικής προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ως προϋπόθεση για να αποφευχθούν νέοι κίνδυνοι, να ανοίξει η συζήτηση για το χρέος καθώς επίσης και να ξεκλειδώσει η πρόσβαση στη ρευστότητα μέσω της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Κεφάλαιο», η έκθεση 89 σελίδων που ονομάζεται Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων 2016, εστάλη από τον Γιώργο Χουλιαράκη (ως πρόεδρο του ΣΟΕ) πριν από λίγες ημέρες στις υπηρεσίες του κ. Μοσκοβισί, βάσει των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη διαδικασία δημοσιονομικής επιτήρησης.
Στην έκθεση, το υπουργείο Οικονομικών εκτιμάει πως το βασικό σενάριο για το 2016 θα περιλαμβάνει ύφεση 0,7%. Ταυτόχρονα ωστόσο, παραθέτει 5 ενδογενείς και 3 εξωγενείς κινδύνους που θα μπορούσαν να πάνε πίσω την προσέλκυση επενδύσεων, την αποκατάσταση του κλίματος εμπιστοσύνης προς την ελληνική οικονομία και συνολικότερα την ανάκαμψη.
Μετά το χρέος
«Τα επιπλέον μέτρα για το χρέος θα ληφθούν υπό την προϋπόθεση της πλήρους εφαρμογής των συμφωνηθέντων μέτρων του προγράμματος χρηματοδοτικήςδιευκόλυνσης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και θα συζητηθούν μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος, τους πρώτους μήνες του 2016», αναφέρεται στην έκθεση.
Το ΥΠΟΙΚ επικαλείται την έκθεση βιωσιμότητας χρέους του 2015 και αναφέρει ότι, »για να ενισχυθεί η πορεία της χώρας προς την οικονομική ανάπτυξη και την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους, είναι απαραίτητη η εφαρμογή του προγράμματος ανασυγκρότησης που έχει συμφωνηθεί, καθώς θα οδηγήσει στην επανένταξη των ελληνικών τίτλων στις αποδεκτές από το Ευρωσύστημα εξασφαλίσεις (με αποτέλεσμα οι ελληνικές τράπεζες να μπορούν να χρησιμοποιούν τις πράξεις κύριας αναχρηματοδότησης)». Επίσης, «καθιστά δυνατή τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και θα οδηγήσει στην απόφαση για τη λήψη μέτρων, από την πλευρά των εταίρων της ευρωζώνης, που θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους».
Εκτιμά ότι οι παραπάνω εξελίξεις θα έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία συνθηκών για ανάπτυξη στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Και παραθέτει τις πολιτικές που θα ακολουθηθούν αναλυτικά στα κεφάλαια της έκθεσης.
Δημοσιονομικά
Το ΥΠΟΙΚ αναφέρει ότι η Ελλάδα θα στοχεύσει σε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ. «Οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν μέσω του συνδυασμού εμπροσθοβαρών δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων, ενός φιλόδοξου προγράμματος για την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης και της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, καθώς και της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων προς τόνωση της ανάπτυξης – ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζεται επαρκής προστασία των ευπαθών ομάδων», επισημαίνεται.
Επιτρέπεται αισιοδοξία «χωρίς επανάπαυση, δεδομένου ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν οι σημαντικές προκλήσεις που κρατούν την οικονομία σε μια εύθραυστη ισορροπία» σημειώνεται στην έκθεση.
Οι κίνδυνοι
Για το 2016 εκτιμάται ύφεση της τάξης του 0,7% και στη συνέχεια παρατίθεται μία λίστα από παράγοντες κινδύνου.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΥΠΟΙΚ, οι ενδογενείς παράγοντες συνδέονται στενά με:
- Την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του νέου προγράμματος.
- Τη συνέχιση της δημοσιονομικής προσπάθειας, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να μπορέσει η Ελλάδα να συμμετάσχει στις επεκτατικές νομισματικές πολιτικές της ΕΚΤ.
Και τα δύο παραπάνω πεδία επηρεάζουν:
- Τον ρυθμό αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.
- Τη σταθεροποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος – για την οποία, όμως, έχουν τεθεί οι βάσεις μετά την επιτυχία της πρόσφατης ανακεφαλαιοποίησης.
- Την επιδιωκόμενη ταχεία άρση των ελέγχων κεφαλαίων, ώστε να δοθεί ώθηση στις επενδύσεις και την εγχώρια ζήτηση και να επιτραπεί η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το τρίτο τρίμηνο του 2016.
Ωστόσο, η επιτυχής εφαρμογή του νέου προγράμματος σχετίζεται και με εξωγενείς παράγοντες κινδύνου για την ελληνική οικονομία:
- Την αποδυναμωμένη παγκόσμια ζήτηση, με την πτώση της διεθνούς τιμής του πετρελαίου, την επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα και με δυνητικές επιπτώσεις στο εξωτερικό ισοζύγιο και στη ναυτιλία. Μάλιστα, επισημαίνεται ότι η μείωση των τιμών ενέργειας και του πληθωρισμού επηρεάζει την ανάκαμψη του ονομαστικού ΑΕΠ και οδηγεί στη «σχετική χειροτέρευση των δεικτών του δημόσιου ελλείμματος και του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους»…
- Την υψηλή μεταβλητότητα των διεθνών χρηματαγορών και την όξυνση της τάσης των επενδυτών προς πιο ασφαλείς επενδύσεις, που, αν συνεχιζόταν, «θα σήμαινε περαιτέρω μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα».
- Τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις και την προσφυγική κρίση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της ανατ. Ευρώπης, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν κόστος για την ελληνική οικονομία μέσω επιπτώσεων στον τουρισμό και στις νέες επενδύσεις, μέσω απόκλισης από τους δημοσιονομικούς στόχους ή μέσω κλιμάκωσης της αβεβαιότητας για τις πολιτικές και οικονομικές προοπτικές στην ευρύτερη περιοχή.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων 2016
Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων του 2016 συντονίστηκε από το Συμβούλιο Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ) του υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία. Υποχρεούνται κάθε χρόνο να το υποβάλλουν τα κράτη-μέλη, στο πλαίσιο των νέων –ενισχυμένων– κανόνων εποπτείας. Υπερισχύει προς το παρόν ως κείμενο το Μνημόνιο, αλλά θα είναι (αν βγει η Ελλάδα από αυτό) το μέσο εποπτείας της τα χρόνια που θα έρθουν.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, λόγω της διαπραγμάτευσης, η Ελλάδα είχε λάβει παράταση στην αποστολή του κειμένου.
Άγνωστο το κόστος του προσφυγικού
Στην έκθεση επίσης γίνεται λόγος για το προσφυγικό, και το δημοσιονομικό κόστος που αυτό συνεπάγεται.
«Δεδομένων των συνεχών εξελίξεων του φαινομένου και της έντονης ημερήσιας αυξομείωσης στη ροή των προσφύγων, αλλά και της διασποράς του επιπρόσθετου δημοσιονομικού κόστους» σε διαφορετικούς κωδικούς δαπανών του Δημοσίου, τοδημοσιονομικό κόστος «δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια», παραδέχεται τοΥΠΟΙΚ.
Και επισημαίνει ότι «σε αδρές γραμμές, κατά το τρέχον διάστημα εκτιμάται ότι το δημοσιονομικό κόστος που σχετίζεται με τις προσφυγικές ροές το 2016 θα ξεπεράσει εκείνο των προηγούμενων ετών. Η αύξηση αυτή του δημοσιονομικού κόστους εν είδει κόστους σίτισης, καταλυμάτων (χώρων πρώτης υποδοχής και κέντρων μετεγκατάστασης) και ιατρικής περίθαλψης αναμένεται να αυξήσει τη δημόσια κατανάλωση, χωρίς, όμως, σημαντική δευτερογενή επίδραση στην απασχόληση ή τησυνολική ιδιωτική κατανάλωση».
Παραδέχεται, επίσης, ότι απόφαση από τους θεσμούς για αφαίρεση δαπανών από τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν υπάρχει. «Η οριστική (θετική ή αρνητική) επίδραση της διαχείρισης των προσφυγικών ροών στο ΑΕΠ θα εξαρτηθεί από το αν τα σχετικά κονδύλια θα εξαιρεθούν ή όχι (και μέχρι ποιου ύψους) από τον δημοσιονομικό στόχο του 2016, καθώς και από την πολιτική αντιμετώπισης του φαινομένου που πρόκειται να ακολουθηθεί σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο», επισημαίνεται.
Οι άξονες μεταρρυθμίσεων
Οι βασικοί τομείς της οικονομίας στους οποίους εφαρμόζονται οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ:
- Ο τομέας της ενέργειας,
- το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων,
- η συνέχιση της δημοσιονομικής αναθεώρησης (η οποία περιλαμβάνει την αναμόρφωση του φορολογικού κώδικα και τις αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα, οι οποίες θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος),
- η αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης,
- η δημιουργία ευνοϊκού επενδυτικού κλίματος,
- η έμφαση σε διαρθρωτικά θέματα ανταγωνιστικότητας.