Φορολογούμενοι οι οποίοι κατά τη διάρκεια του 2017 απέκτησαν πενιχρά εισοδήματα θα πληρώσουν υπέρογκα ποσά φόρου εισοδήματος, ενώ ταυτόχρονα θα χάσουν φοροαπαλλαγές και επιδόματα τέκνων ή θα εισπράξουν μειωμένα επιδόματα τέκνων εξαιτίας της εφαρμογής των διατάξεων για τα τεκμήρια διαβίωσης.
Σύμφωνα με τον «Ελεύθερο Τύπο» οι παγίδες που κρύβουν φέτος για τους φορολογουμένους τα τεκμήρια διαβίωσης είναι πέντε:
Υπερφορολόγηση του εισοδήματος μισθωτών, συνταξιούχων, μικρομεσαίων επαγγελματιών και αγροτών
Λόγω της σημαντικής συρρίκνωσης των πραγματικών εισοδημάτων, την οποία έχει προκαλέσει η πολυετής οικονομική κρίση, πολλά φυσικά πρόσωπα θα φορολογηθούν φέτος όχι με βάση τα πολύ χαμηλά εισοδήματα που απέκτησαν το 2017 αλλά με βάση τα πολύ πιο υψηλά, εξωπραγματικά ποσά τεκμαρτών εισοδημάτων που θα τους προσδιορίσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) με βάση το σύστημα των τεκμηρίων ή αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης. Σε πολλές περιπτώσεις, οι διαφορές μεταξύ των πολύ χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων και των πολύ υψηλών τεκμαρτών που θα προκύπτουν με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης θα είναι αδύνατο να καλυφθούν με περισσεύματα εισοδημάτων ή εσόδων από παρελθόντα έτη, καθώς τα ποσά αυτά έχουν χρησιμοποιηθεί σχεδόν στο σύνολό τους για την κάλυψη τεκμηρίων στα προηγούμενα 4 – 5 χρόνια.
Υπερφορολόγηση οικονομικά αδύναμων φορολογουμένων (περιστασιακά απασχολουμένων)
Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει αυτή τη στιγμή η ισχύουσα νομοθεσία για τη φορολογία εισοδήματος, χιλιάδες φορολογούμενοι που απέκτησαν το 2017 πολύ χαμηλού ύψους εισοδήματα από περιστασιακή απασχόληση θα κληθούν να πληρώσουν φέτος ποσά φόρου εισοδήματος, τα οποία θα υπολογιστούν με συνολικό συντελεστή φόρου 44% επί εξωπραγματικών ποσών τεκμαρτού εισοδήματος που θα τους προσδιορίσουν τα τεκμήρια διαβίωσης. Κι αυτό θα συμβεί, επειδή σε κάθε τέτοια περίπτωση το πενιχρό πραγματικό εισόδημα και η προστιθέμενη σ’ αυτό διαφορά φορολογητέου εισοδήματος που θα προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων θα φορολογηθούν στο σύνολό τους ως εισόδημα από επιχειρηματικές δραστηριότητες με συντελεστή 22% από το πρώτο ευρώ, ο δε φόρος που θα προκύψει θα διπλασιαστεί αυτόματα καθώς επ’ αυτού θα επιβληθεί και προκαταβολή φόρου έναντι του επόμενου έτους, με συντελεστή 100%.
Υπερφορολόγηση μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών και περιστασιακά απασχολουμένων και μέσω της μη κάλυψης του απαιτούμενου ποσού δαπανών με πλαστικό ή άλλης μορφής ηλεκτρονικό χρήμα
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 4446/2016, oι φορολογούμενοι οι οποίοι αποκτούν εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις και οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες για να δικαιούνται την ετήσια έκπτωση φόρου έως 1.900-2.100 ευρώ κατά την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων θα πρέπει, κατά τη διάρκεια του 2017, να έχουν πραγματοποιήσει με πλαστικό χρήμα ή και με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δαπάνες ύψους 10% – 18,75% (βλ. αναλυτικό πίνακα) επί του μεγαλύτερου ποσού μεταξύ του συνολικού ετήσιου δηλωθέντος εισοδήματος και του τεκμαρτού εισοδήματος του έτους 2017. Σε κάθε περίπτωση μη κάλυψης του απαιτούμενου ποσού, ο υπόχρεος φορολογούμενος θα πρέπει να πληρώσει επιπλέον φόρο εισοδήματος ίσο με 22% του μη καλυφθέντος ποσού.
Ως εκ τούτου, εκατοντάδες χιλιάδες χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι και περιστασιακά απασχολούμενοι πολίτες, των οποίων τα φορολογητέα εισοδήματα του 2017 θα προσδιοριστούν, κατά την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων, όχι στα πολύ χαμηλά επίπεδα των πραγματικών αμοιβών που εισέπραξαν το προηγούμενο έτος αλλά σε εξωπραγματικά υψηλά επίπεδα, με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να κληθούν να πληρώσουν και επιπλέον φόρο 22% επί ενός ποσού κατά το οποίο θα θεωρηθεί ότι δεν κάλυψαν το απαιτούμενο ποσό δαπανών με πληρωμές μέσω πλαστικού ή άλλης μορφής ηλεκτρονικού χρήματος.
Απώλεια της απαλλαγής από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) από χιλιάδες οικονομικά αδύναμους φορολογουμένους
Πολλοί φορολογούμενοι, των οποίων το πραγματικό δηλωθέν εισόδημα είναι πενιχρό και, ως εκ τούτου, πολύ πιο χαμηλό από αυτό το οποίο προκύπτει με βάση τα τεκμήρια, θα χάσουν το δικαίωμα μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ. Αυτό θα συμβεί επειδή, σε κάθε τέτοια περίπτωση το τεκμαρτό εισόδημα, επειδή θα είναι υπέρμετρα υψηλό, θα υπερβεί το ισχύον εισοδηματικό όριο απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ.
Απώλεια του δικαιώματος είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων ή είσπραξη επιδομάτων σημαντικά μειωμένων
Χιλιάδες οικονομικά αδύναμοι φορολογούμενοι θα χάσουν κοινωνικά επιδόματα που δικαιούνται, παρά το γεγονός ότι έχουν πολύ χαμηλά πραγματικά εισοδήματα, επειδή το εισόδημά τους με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης θα διαμορφωθεί σε επίπεδα υψηλότερα των εισοδηματικών ορίων που ισχύουν για την είσπραξη των επιδομάτων.