Ψαλίδισμα του ΕΚΑΣ από 50% έως και 100% από το 2016, περικοπή των κύριων συντάξεων που θα καταβληθούν από 1/1/2016 και μετά ακόμη και πάνω από 30% (ειδικά για τις συντάξεις των αυτοαπασχολούμενων), κούρεμα των επικουρικών συντάξεων άνω των 170 ευρώ και αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών φέρνει το πολυνομοσχέδιο Κατρούγκαλου.
Οι υφιστάμενες κύριες συντάξεις, εμφανίζονται να διατηρούνται στο ύψος τους μέχρι το 2018. Μετά το τέλος 3ου μνημονίου, προβλέπεται ότι θα πρέπει να κλείσει η ψαλίδα ανάμεσα στους σημερινούς συνταξιούχους και σε αυτούς που θα συνταξιοδοτηθούν μετά την 1/1/2016.
Το πώς θα κλείσει αυτή η ψαλίδα είναι θέμα ερμηνείας: δύο τρόποι υπάρχουν όμως: σταδιακές αυξήσεις στους νέους συνταξιούχους μετά το 2018 ή συνεχείς μειώσεις στους υφιστάμενους συνταξιούχους επίσης μετά τη συγκεκριμένη χρονιά.
Με τον τρόπο που έχουν διατυπωθεί οι διατάξεις, αποκαλύπτεται η προσπάθεια της κυβέρνησης από τη μία να μην φανεί ασυνεπής προς τις μνημονιακές δεσμεύσεις –έτσι κουρεύεται δραστικά το ΕΚΑΣ από το 2016 προκειμένου να εξοικονομηθούν 223 εκατ. ευρώ μέσα στην επόμενη χρονιά- αλλά και από την άλλη να μην απογοητεύσει την πλατιά βάση των ψηφοφόρων της.
Έτσι, από το νέο ασφαλιστικό μεγάλες ομάδες προστατεύονται ενώ και κάποιες ευνοούνται. Για παράδειγμα:
1. Με την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, οι «μικρομεσαίοι» επαγγελματίες και τα «μπλοκάκια» που πλήρωναν κάθε μήνα στο ΤΕΒΕ τουλάχιστον 230 ευρώ, θα βγουν κερδισμένοι καθώς θα καταβάλλουν λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές.
Πλέον οι εισφορές θα υπολογίζονται ως αναλογία του εισοδήματος με συντελεστή 20% μόνο για τον υπολογισμό της κύριας σύνταξης. Μαζί με την εισφορά υπέρ του κλάδου υγείας οι επαγγελματίες θα επιβαρύνονται με περίπου 28%. Για κάποιον που δήλωνε εισοδήματα 500 ευρώ τον μήνα (και τέτοια εισοδήματα δηλώνουν οι δύο στους τρεις επαγγελματίες) η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού θα φέρει μειώσεις. Για τους ειλικρινείς επαγγελματίες που δηλώνουν τα πραγματικά εισοδήματά τους, ο νέος τρόπος θα φέρει τεράστιες επιβαρύνσεις. Για εισοδήματα 70.000 ευρώ ετησίως, ο ασφαλισμένος θα φτάνει να πληρώνει σχεδόν 30.000 ευρώ τον χρόνο μόνο στο ταμείο.
2. Για τους αγρότες επίσης ενεργοποιείται νέος τρόπος υπολογισμού των εισφορών. Επειδή αυτός θα προκαλέσει μεγάλες αυξήσεις εισφορών σε σχέση με αυτά που πληρώνουν σήμερα οι αγρότες, η κυβέρνηση επιδιώκει να μεταθέσει τα βάρη για αργότερα σπρώχνοντας τις αυξήσεις έως και το 2019. Σε κάθε περίπτωση οι ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών θα αυξηθούν δραστικά από το 7% που είναι σήμερα στο 20% σταδιακά μέχρι το 2019.
3. Στους νέους συνταξιούχους, μεγάλες μειώσεις θα υποστούν κυρίως οι επαγγελματίες και οι έχοντες υψηλές απολαβές. Όσοι ασφαλιστούν για λίγα χρόνια ή έχουν πληρώσει λίγες εισφορές στο ασφαλιστικό σύστημα, θα απολαύσουν υψηλών συντελεστών αναπλήρωσης. Σε κάποιες περιπτώσεις, χαμηλοσυνταξιούχων, το νέο σύστημα θα βγάζει ακόμη και αυξήσεις συντάξεων. Βέβαια, αυτές οι αυξήσεις δεν θα μπορούν να αποδοθούν στους δικαιούχους παρά μετά το 2018. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι νέοι χαμηλοσυνταξιούχοι δεν θα έχουν περικοπή σύνταξης.
Το νομοσχέδιο προβλέπει την αναπροσαρμογή (προς τα κάτω) όλων των εισοδηματικών κριτηρίων αλλά και των κλιμακίων υπολογισμού του ΕΚΑΣ έτσι ώστε και οι υφιστάμενοι δικαιούχοι να εισπράττουν λιγότερο επίδομα, και χιλιάδες δικαιούχοι να μείνουν εκτός. Το κούρεμα του επιδόματος, μπορεί να κυμανθεί από 50% έως και 100% ήδη από το 2016 ενώ επίκειται και νέα περικοπή από το 2017. Σε επίπεδο απόλυτων αριθμών, οι απώλειες εισοδήματος μπορεί να ξεπεράσουν τα 1300 ευρώ τον χρόνο.
Οι βασικές αλλαγές στο ΕΚΑΣ είναι οι εξής:
1. Το συνολικό καθαρό ετήσιο εισόδημα τους από συντάξεις (κύριες, επικουρικές και βοηθήματα καταβαλλόμενα σε χρήμα), μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα, πρέπει να μην υπερβαίνει το ποσό των 7.972 ευρώ. (μέχρι τώρα το όριο διαμορφωνόταν στα 8472 ευρώ)
2. Το συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα του συνταξιούχου να μην υπερβαίνει το ποσό των οκτώ χιλιάδων οκτακοσίων ογδόντα τεσσάρων 8.884 ευρώ (το σημερινό όριο διαμορφώνεται στα 9884,11 ευρώ)
3. Το συνολικό ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο, καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα να μην υπερβαίνει το ποσό των έντεκα χιλιάδων (11.000)ευρώ (σήμερα φτάνει στα 15.380,9 ευρώ).
Ακόμη και αυτοί που θα πληρούν τα νέα αυστηρότερα κριτήρια, μπορεί να υποστούν κούρεμα στο επίδομα. Καταρχήν κόβεται οριστικά η κατηγορία αυτών που εισέπρατταν το επίδομα των 30 ευρώ (σ.σ είναι αυτοί που εμφάνιζαν εισόδημα από 8472 έως 9200 ευρώ). Και στις υπόλοιπες κατηγορίες όμως, θα επέλθουν αλλαγές. Για παράδειγμα, συνταξιούχος με ετήσιες αποδοχές 7600 ευρώ, εισέπραττε για το 2015, ΕΚΑΣ 230 ευρώ τον μήνα. Για το 2016 θα πέσει στα 115 ευρώ χάνοντας το 50% του επιδόματος.