Περικοπές άνω του 30% στις μελλοντικές συντάξεις και τσεκούρι στις «υψηλές» συντάξεις άνω των 2.000 ευρώ μικτά, φέρνει το νέο ασφαλιστικό, η ψήφιση του οποίου μπαίνει στην τελεική ευθεία. Ειδικότερα, με τις νέες σαρωτικές ρυθμίσεις ορίζεται ότι η ανώτατη σύνταξη που μπορεί να πάρει κάποιος είναι τα 1.820 ευρώ (για ατομική σύνταξη) και άνω των 3.000 καθαρά για τις πολλαπλές συντάξεις.
Πολλαπλά χτυπήματα στο εισόδημά τους δέχονται μισθωτοί, ελεύθεροι επαγγελματίες και συνταξιούχοι. Βαρύτερο θα είναι το φορτίο για ελεύθερους επαγγελματίες με δηλωθέν εισόδημα πάνω από 20.000 ευρώ, εργαζομένους που θα βγουν στη σύνταξη τα επόμενα χρόνια με συντάξεις ψαλιδισμένες έως και 30%, καθώς και νυν συνταξιούχους που θα έχουν βαριές απώλειες εισοδήματος από τις μειώσεις στις επικουρικές, στο εφάπαξ και το μέρισμα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τις τελευταίες ημέρες δεκάδες υψηλόμισθοι υπάλληλοι του Δημοσίου υπέβαλαν παραιτήσεις, βλέποντας ότι όσο περισσότερα χρόνια μένουν τόσο μικρότερη σύνταξη θα πάρουν.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 13 του νομοσχεδίου για το ασφαλιστικό, από τη ψήφιση του νέου νόμου έως και τις 31/12/2018, καμία ατομική σύνταξη δεν θα μπορεί να ξεπερνά τα 2.000€ συνυπολογιζομένων των εισφορών ασθενείας και αλληλεγγύης συνταξιούχων ("καθαρά" περίπου στα 1.800 ευρώ – 1.820 ευρώ, κατα μέσο όρο) και τα 3.000€ καθαρά το άθροισμα πολλαπλών συντάξεων.
Τα αντίστοιχα πλαφόν, στο αρχικό σχέδιο, ήταν 2.304€ (το 6πλάσιο της εθνικής σύνταξης των 384€) και 3.072€ (το 8πλασιο της εθνικής σύνταξης). Τα πλαφόν αυτά θα ισχύουν και για τις νέες συντάξεις που θα απονέμονται είτε με το παλαιό είτε με το νέο τρόπο υπολογισμού συντάξεων, για εκκρεμείς αιτήσεις και νέες αιτήσεις αντίστοιχα.
Πλήγμα στους ελεύθερους επαγγελματίες
Μεγάλοι χαμένοι είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες καθώς θα επωμιστούν ασφαλιστική και φορολογική επιβάρυνση. Συνολικά θα κληθούν να πληρώσουν έως 37,95% του καθαρού φορολογητέου εισοδήματός τους σε εισφορές για σύνταξη, επικούρηση, υγεία και εφάπαξ. Το νέο σύστημα ευνοεί όσους δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα. Ωστόσο αν το εισόδημα (πραγματικό ή δηλωθέν ψευδώς) πλησιάσει τα 20.000 ευρώ, αρχίζει η επιβάρυνση. Ετσι για τους ελεύθερους επαγγελματίες με υψηλά εισοδήματα (μεταξύ αυτών και οι πιο ειλικρινείς των φορολογουμένων) η αλλαγή ισοδυναμεί ακόμη και με διπλασιασμό των ασφαλιστικών εισφορών.
Για παράδειγμα, ο ασφαλισμένος στην 5η κατηγορία που πλήρωνε 4.464 ευρώ ετησίως, αν δηλώσει εισόδημα 20.000 ευρώ, θα υποχρεωθεί να πληρώσει 4.790, ενώ αν δηλώσει εισόδημα 30.000 ευρώ, θα πληρώσει 8.085, δηλαδή σχεδόν τα διπλάσια.
Τα πρώτα πέντε χρόνια της σταδιοδρομίας τους οι επαγγελματίες δικαιούνται εκπτώσεις στις εισφορές. Το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης ανέρχεται μηνιαίως σε ποσοστό 14% για τα πρώτα δύο έτη από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση, σε ποσοστό 17% για τα επόμενα τρία έτη και σε ποσοστό 20% για το διάστημα μετά το πέμπτο έτος της υπαγωγής τους στην ασφάλιση. Το παράδοξο είναι ότι η έκπτωση συνιστά ασφαλιστική οφειλή την οποία ο ασφαλισμένος πρέπει να εξοφλήσει έως και το έτος συνταξιοδότησής του.
Για τους επιστήμονες ασφαλισμένους στο ΕΤΑΑ η επιβάρυνση μετριάζεται την τετραετία 2017-2020 λόγω των εκπτώσεων που προβλέπονται για εισοδήματα έως και 58.000 ευρώ ετησίως. Αυτή η κατηγορία χάνει από το Ασφαλιστικό, αλλά κερδίζει από το Φορολογικό καθώς οι εισφορές εκπίπτουν. Για παράδειγμα, δικηγόρος με εισόδημα 30.000 ευρώ σήμερα καταβάλλει 4.200 ευρώ σε εισφορές 2016 και 8.220 σε φόρο. Με το νέο σύστημα θα πληρώσει 8.100 ευρώ σε εισφορές (με τις προβλεπόμενες εκπτώσεις) και φόρο 7.976. Θα κερδίσει 244 ευρώ από τον φόρο και θα χάσει 3.900 ευρώ από τις εισφορές.
Οι μεγάλοι χαμένοι του Ασφαλιστικού
Όσοι δεν έχουν συνταξιοδοτηθεί, οι «υψηλοσυνταξιούχοι» με μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις άνω των 1.300 ευρώ ή 1.170 ευρώ αν αφαιρεθούν οι εισφορές ασθενείας και αλληλεγγύης, οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν μέρισμα από το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων και όσοι δεν έχουν εισπράξει το εφάπαξ, είναι οι μεγάλοι χαμένοι του Ασφαλιστικού που έχει κατατεθεί στη Βουλή και θα ψηφιστεί μετά το Πάσχα.
Οι μειώσεις, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών της κοινωνικής ασφάλισης, θα φθάσουν έως και το 30% προκειμένου να μειωθεί η συνταξιοδοτική δαπάνη και να «κλείσει» η αξιολόγηση στις (συνεχιζόμενες) διαπραγματεύσεις με τους Θεσμούς.
Οι βασικές αλλαγές προβλέπουν:
- Ενοποιήσεις Ταμείων με ένα Ταμείο για κύρια ασφάλιση, ένα για την επικουρική και το εφάπαξ.
- Υψηλότερες εισφορές για όλους, πλην των χαμηλόμισθων και διπλές εισφορές για παράλληλα ασφαλισμένους (ως μισθωτοί και ως ελεύθεροι επαγγελματίες, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση).
- Χαμηλότερες κύριες συντάξεις για τους νέους συνταξιούχους. Τα ποσοστά αναπλήρωσης μαζί με την εθνική σύνταξη των 345 ευρώ (για 15 έτη ασφάλισης) και των 384 ευρώ (από τα 20 έτη και πάνω) δίνουν, σε σχέση με ό,τι ίσχυε έως σήμερα και με νέα βάση υπολογισμού τα 15 και σταδιακά όλα τα έτη του εργασιακού βίου, χαμηλότερα ποσά ιδιαίτερα για τους υψηλόμισθους με πάνω από 25 έτη ασφάλισης. Η επιπλέον παροχή, για κάθε έτος που έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά, θα υπολογίζεται με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφοράς.
- Χωρίς καθορισμένο ποσοστό αναπλήρωσης μένουν, για τον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2015 και μετά, οι επικουρικές, ενώ το ποσοστό αναπλήρωσης για τα χρόνια ασφάλισης έως τις 31/12/2014 θα είναι 0,45% για κάθε έτος. Το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης θα διαμορφώνεται με βάση τα δημογραφικά δεδομένα, τα οποία στηρίζονται σε εγκεκριμένους αναλογιστικούς πίνακες θνησιμότητας και το πλασματικό ποσοστό επιστροφής που θα εφαρμόζεται στις συνολικά καταβληθείσες εισφορές και το οποίο θα προκύπτει από την ποσοστιαία μεταβολή των συντάξιμων αποδοχών των ασφαλισμένων.
- Οι ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις αναπροσαρμόζονται με εφαρμογή των διατάξεων, εφόσον το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης του δικαιούχου υπερβαίνει το ποσό των χιλίων τριακοσίων (1.300) ευρώ. Για την εφαρμογή του ορίου αυτού, λαμβάνεται υπόψη το καταβαλλόμενο ποσό των συντάξεων συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης και της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων του άρθρου 38 του ν.3863/2010 (115 Α΄), όπως ισχύει, και των παραγράφων 11, 12 και 13 του άρθρου 44 του ν.3986/2011 (152 Α΄), όπως ισχύει. Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται, μετά την αναπροσαρμογή, το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης να μειωθεί πέραν το ανωτέρω ορίου των 1.300 ευρώ, του υπερβάλλοντος ποσού καταβαλλομένου ως προσωπική διαφορά.
- Αναδρομικές μειώσεις, από 1/1/2016, θα γίνουν στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων για 280.000 συνταξιούχους και στα εκκρεμή εφάπαξ (προβλέπεται νέος τρόπος υπολογισμού με χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης).
- Κανένας συνταξιούχος δεν θα λαμβάνει έως τις 31/12/2018 πάνω από 3.072 ευρώ καθαρά, αν έχει πολλαπλές συντάξεις και 2.304 ευρώ μεικτά ατομική σύνταξη συνυπολογιζομένων των εισφορών υγειονομικής περίθαλψης και αλληλεγγύης συνταξιούχων.
- Περίπου 120.000 συνταξιούχοι που εισπράττουν σήμερα ΕΚΑΣ 30 ευρώ θα είναι οι πρώτοι που θα χάσουν το επίδομα (σταδιακά καταργείται για όλους έως τα τέλη του 2019).
Συντάξεις από 400 έως 1.200 ευρώ
Συντάξεις από 400 έως 1.200 ευρώ θα χορηγεί το νέο σύστημα που ευνοεί κυρίως όσους έχουν λίγα χρόνια ασφάλισης και αποδοχές έως 1.000 ευρώ.
Ο νέος τρόπος υπολογισμού δίνει συντάξεις μεγαλύτερες από τις σημερινές στις μέσες αποδοχές με την προϋπόθεση ότι ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης ώστε να κατοχυρώσει την εθνική σύνταξη των 384 ευρώ. Δύο κατηγορίες εμφανίζονται περισσότερο ευνοημένες από τον νέο τρόπο υπολογισμού. Οσοι έχουν μέσο όρο αμοιβής 1.000 ευρώ και 15 χρόνια ασφάλισης, καθώς και όσοι έχουν μισθό 500-700 ευρώ και 20 χρόνια ασφάλισης.
Αντίθετα, θα είναι ψαλιδισμένες έως και 30% (μεσοσταθμικά 15%-20%) για τους ασφαλισμένους με πάνω από 30 χρόνια ασφάλισης και μέσο συντάξιμο μισθό πάνω από 1.500 ευρώ. Οι απώλειες είναι βαρύτερες από τα 35 έως τα 40 χρόνια ασφάλισης για τους ασφαλισμένους όλων των Ταμείων.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ με 35 έτη ασφάλισης, αντί του ποσού των 1.008 ευρώ που θα έπαιρνε με το νέο σύστημα υπολογισμού, θα πάρει καθαρή σύνταξη 889 ευρώ.
Ασφαλισμένος του Δημοσίου με 30 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 1.341 ευρώ, αντί για καθαρό ποσό 828, με το νέο σύστημα θα πάρει σύνταξη 715 ευρώ καθαρά τον μήνα.
Μητέρα ανηλίκου με 30 έτη ασφάλισης στο ΙΚΑ και συντάξιμες αποδοχές 1.850 ευρώ, αντί για 942 ευρώ με το παλιό σύστημα, θα πάρει καθαρή σύνταξη της τάξης των 802 ευρώ τον μήνα.
Οσοι εισπράττουν 15.000-25.000 ευρώ τον χρόνο θα έχουν αύξηση φόρου 61-176 ευρώ ετησίως. Οι ίδιοι «πέφτουν» πάνω από το όριο των 1.300 ευρώ (μεικτά και 1.170 ευρώ καθαρά) που έχει τεθεί ως πλέγμα προστασίας για τις περικοπές των επικουρικών και αναμένεται να χάσουν μέχρι και 30%-40% από την επικουρική τους σύνταξη μετά τον επανυπολογισμό της.
Ακόμη, αν είναι συνταξιούχοι του Δημοσίου, θα χάσουν και από την περικοπή του μερίσματος που θα φτάσει μεσοσταθμικά στο 32%, ενώ αν έφυγαν μετά τον Σεπτέμβριο του 2013 και περιμένουν για το εφάπαξ θα το εισπράξουν με κούρεμα 12%-15%. Οσοι από αυτούς είναι διπλοσυνταξιούχοι θα υποστούν επιπλέον μείωση στις κύριες συντάξεις τους, καθώς η εισφορά 6% υπέρ ΕΟΠΥΥ θα υπολογίζεται από 1η Ιουλίου στο άθροισμα. Οσοι εργάζονται θα χάσουν το 60% της σύνταξής τους.
Μέχρι και 40% κάτω οι επικουρικές συντάξεις
Το πλέγμα προστασίας (άθροισμα κύριας και επικουρικής) ορίζεται στα 1.300 μεικτά, δηλαδή 1.170 ευρώ καθαρά. Το μεγάλο ψαλίδι θα έρθει στις επικουρικές, καθώς ναζητούνται μέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού ύψους 700 εκατ. ευρώ που υπολείπεται για να κλείσει η συμφωνία.
Η διάταξη προβλέπει αύξηση των εισφορών κατά 0,50% για τον εργοδότη και κατά 0,50% για τον εργαζόμενο από 1/6/2016 και μέχρι την 31/5/2019. Εν συνεχεία προβλέπεται αύξηση κατά 0,25% για τον εργοδότη και κατά 0,25% για τον εργαζόμενο από 1/6/2019 και μέχρι την 31/5/2022. Μετά το πέρας της εξαετίας, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς επανέρχεται στο ύψος που ίσχυε στις 31/12/2015.
Πάντως, ακόμα και με αύξηση των εισφορών, η οποία μπορεί να ενισχύσει τα έσοδα κατά 250 εκατ. ευρώ ετησίως, το σχέδιο νόμου προβλέπει μείωση των επικουρικών συντάξεων έως και 40% μέσω του επανυπολογισμού τους. Το πλέγμα προστασίας (άθροισμα κύριας και επικουρικής) ορίζεται στα 1.300 μεικτά, δηλαδή 1.170 ευρώ καθαρά, που σημαίνει ότι θα υποστούν μειώσεις περισσότεροι συνταξιούχοι. Το νομοσχέδιο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο το υπερβάλλον ποσό να πέσει στα τάρταρα σε περιπτώσεις συντάξεων με υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος της πρώην Αγροτικής παίρνει 1.400 κύρια σύνταξη μεικτά και 352 επικουρική, σύνολο 1.752 ευρώ. Το ποσό των 452 ευρώ που «περισσεύει» κινδυνεύει να περικοπεί έως 40% και να απομείνει η μισή σύνταξη. Επιπλέον, σε περίπτωση αύξησης των ελλειμμάτων του επικουρικού ταμείου και μείωσης των εσόδων ενεργοποιείται αυτόματα μηχανισμός περικοπής των συντάξεων.
Ενστολοι
Μειώσεις της τάξης του 20% θα έχουν οι νέες συντάξεις για τους ενστόλους. Για παράδειγμα, η σύνταξη των 1.200 ευρώ θα μειωθεί στα 960. Ωστόσο οι συνταξιούχοι των Σωμάτων Ασφαλείας ανησυχούν για περικοπές στις επικουρικές, καθώς υπερβαίνουν το πλέγμα προστασίας των 1.300 ευρώ.
Μειώσεις θα υποστεί, εκτός από το εφάπαξ, το μέρισμα του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, που θα χρηματοδοτείται στο εξής από ίδιους πόρους χωρίς κρατική ενίσχυση, αλλά και η παροχή που χορηγεί στους στρατιωτικούς ειδικός λογαριασμός εφάπαξ.
Ψαλίδι 12%-13% στο εφάπαξ
Απώλειες 12%-15%, εκτός των μνημονιακών περικοπών που έχουν ήδη υποστεί, θα δουν στο εφάπαξ τους οι ασφαλισμένοι αλλά και οι συνταξιούχοι που αποχώρησαν από 1/9/2013 εξαιτίας του νέου μαθηματικού τύπου.
Πρώτοι χαμένοι από τη μείωση του εφάπαξ θα είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ ακολουθούν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι, οι εργαζόμενοι στους δήμους, στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες.
Για παράδειγμα, το μέσο εφάπαξ στο Δημόσιο που ανέρχεται σε 29.000 θα μειωθεί στις 25.500 ευρώ. Επίσης, ένας υπάλληλος μέσης εκπαίδευσης που συμπλήρωσε 35ετία και μέχρι τον Αύγουστο του 2013 θα έπαιρνε εφάπαξ 34.000, σήμερα θα εισπράξει 28.900 ευρώ.
Μπλοκάκια
Κέρδη και ζημίες έρχονται και για τους εργαζομένους που ασφαλίζονται και φορολογούνται ως μισθωτοί και ελευθεροεπαγγελματίες (μπλοκάκια) ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, φορολογούμενος με εισόδημα 12.000 ευρώ από μισθωτές υπηρεσίες και 5.000 ευρώ από ελευθέριο επάγγελμα σήμερα πληρώνει συνολικό φόρο 1.959 ευρώ, ενώ με το νέο σύστημα θα καταβάλλει 1.850 ευρώ (μείωση φόρου 109 ευρώ). Ο ίδιος πληρώνει σήμερα (ιδίως αν είναι νέος ασφαλισμένος μετά το 1993) ασφαλιστικές εισφορές μόνο για τη μία ιδιότητα, π.χ. ως μισθωτός, 800 ευρώ (6,67% του εισοδήματός του). Τώρα θα καταβάλλει εισφορά 20% και για το μπλοκάκι, δηλαδή 1.000 ευρώ επιπλέον.
Μισθωτοί
Οι δημόσιοι υπάλληλοι με μισθό πάνω από 833 ευρώ θα έχουν πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση ενώ η καθαρή αμοιβή τους θα μειωθεί κατά 3%-7% (22-55 ευρώ) τον μήνα από 1/1/2017 εξαιτίας της αύξησης της ασφαλιστικής εισφοράς στο 20% επί του συνόλου των αποδοχών τους. Σήμερα καταβάλλουν εισφορές με βάση τον μισθό του Οκτωβρίου του 2011, τα επιδόματα των 140 ευρώ και θέσης ευθύνης.
Δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι που πληρώνουν εισφορές στο ενιαίο επικουρικό ταμείο θα δουν μείωση της τάξης των 3 ευρώ στον καθαρό μισθό τους λόγω της αύξησης των εισφορών που επιβαρύνουν κατά το ήμισυ τον εργοδότη και κατά το ήμισυ τον εργαζόμενο.
Πηγή: newsroom usay, protothema, enikonomia