Μην απογοητεύεστε αν ακούτε μόνο δυσάρεστες ειδήσεις από κάθε γωνιά του πλανήτη, γιατί, όπως θα σας έχουν σίγουρα πει, υπάρχουν και χειρότερα.
Και δεν υπερβάλλουν.
Το 1918, μια πανδημία γρίπης σκότωσε περισσότερους από 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Το 1349, η πανούκλα έσβησε το ήμισυ του πληθυσμού της Ευρώπης.
Αλλά ακόμη και αυτά τα έτη που σημαδεύτηκαν από το θάνατο και την καταστροφή δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με τη χειρότερη χρονιά στην ιστορία της ανθρωπότητας!
Ας υποθέσουμε ότι έχετε στη διάθεση σας μια μηχανή του χρόνου που θα σας οδηγήσει σε ένα τυχαίο έτος στην ιστορία της ανθρωπότητας και εσείς μπορείτε να αποκλείσετε μόνο μια χρονιά. Θα σας προτείνουμε να επιλέξετε το έτος 536. Αυτή ήταν η χρονιά που μια μυστηριώδης ομίχλη σκέπασε την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και μέρη της Ασίας, με αποτέλεσμα ένα μισοσκόταδο διάρκειας περίπου 18 μηνών.
Οι θερμοκρασίες έπεσαν και είναι χαρακτηριστικό πως χιόνισε στα μέσα του καλοκαιριού.
Όπως καταλαβαίνετε και τα χρόνια που ακολούθησαν αμέσως μετά δεν ήταν και τα πιο ευχάριστα. Η δεκαετία που ακολούθησε ήταν η πιο ψυχρή στα τελευταία 2.300 χρόνια. Η Ιρλανδία αντιμετώπισε λοιμό από το 536 έως το 539 και το 541, η πανώλη που «θέρισε» στην ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, σκοτώνοντας περίπου 100 εκατομμύρια ανθρώπους , δηλαδή έναν στους πέντε κατοίκους, σηματοδότησε το τέλος μιας ολόκληρης εποχής.
Αλλά για όλα αυτά τα καταστροφικά γεγονότα, η πιο περίεργη και πιθανή αιτία φαίνεται πως είναι το σύννεφο που σκέπασε την ήπειρο για ενάμιση χρόνο, βυθίζοντας την στο μισοσκόταδο. Κανείς μέχρι τώρα δεν ξέρει με απόλυτη σιγουριά να πει από πού προήλθε.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο ένοχος πίσω από το σύννεφο και την επακόλουθη πτώση των θερμοκρασιών του πλανήτη ήταν μια τεράστια έκρηξη ηφαιστείου. Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015 επιβεβαίωσε την υπόθεση αυτή, εξετάζοντας τη χημική σύνθεση των δακτυλίων δέντρων που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου, γεγονός που υποδηλώνει ότι το εν λόγω ηφαίστειο πιθανόν εξερράγη στη βόρεια Αμερική.
Πιο πρόσφατα, μια ομάδα ιστορικών, αρχαιολόγων και κλιματολόγων προχώρησε σε μια νέα μελέτη των πυρήνων πάγου που βρέθηκαν στις Ελβετικές Άλπεις. Χάρη στις νέες, εξαιρετικά ακριβείς μεθόδους ανάλυσης του πάγου και του ηφαιστειακού γυαλιού η έκθεση αυτή ήταν σε θέση να δημιουργήσει μια πιο ακριβή αντιστοιχία με τα γνωστά ηφαίστεια στον κόσμο. Η πραγματική πηγή φαίνεται πως ήταν η Ισλανδία. Επιπλέον, μπόρεσαν να δηλώσουν με βεβαιότητα ότι το ίδιο ηφαιστειακό σύστημα εξερράγη δύο φορές το 540 και το 547.
Τα γεγονότα ήταν τόσο καταστροφικά που η Ευρώπη θα χρειαζόταν περίπου έναν αιώνα για να ανακάμψει.
Αυτή η νεότερη μελέτη δεν επικεντρώθηκε αποκλειστικά στις επιπτώσεις σε ανθρώπους και υποδομές. Ήθελε επίσης να παρακολουθήσει την οικονομική προέκταση της. Οι πυρήνες πάγου από το έτος 640 εμφανίζουν μόλυβδο, ο οποίος μπορεί να βρισκόταν στην ατμόσφαιρα ως παρενέργεια της εξόρυξης και της τήξης αργύρου. Ένα άλλο σημείο αιχμής ήταν 20 χρόνια αργότερα, το 660, όταν οι μεσαιωνικές οικονομίες άρχισαν να μεταβαίνουν από το χρυσό στον αργυρό. Ήταν η αρχή της ανόδου της μεσαίας τάξης εμπόρων και ένα σημάδι ότι ακόμα και οι πιο σκοτεινές εποχές δεν διαρκούν για πάντα.