Πόσες φορές έχετε ελέγξει την ημερομηνία λήξης σε κάτι κοιτάτε το ημερολόγιο και στη συνέχεια πετάτε ένα μισογεμάτο κουτί στα σκουπίδια;
Όσο απλό και αν σας φαίνεται αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα με διαστάσεις που μοιάζουν αδιανόητες.
Κάθε χρόνο, η Αμερική για παράδειγμα, πετά περίπου 60 εκατομμύρια τόνους τροφίμων αξίας 160 δισεκατομμυρίων δολαρίων!
Είναι παραφροσύνη. Σε παγκόσμια κλίμακα περίπου το ένα τρίτο όλων των παραγόμενων τροφίμων καταλήγει στα σκουπίδια. Ο μεγαλύτερος όγκος των λόφων στους χώρους υγειονομικής ταφή είναι τρόφιμα!
Μέρος του προβλήματος είναι η ζήτηση για όλο και πιο ελκυστικά τρόφιμα, ένα άλλο μέρος του προβλήματος είναι οι ημερομηνίες λήξης και η σύγχυση που προκαλούν.
Ας ξεκαθαρίσουμε κάποιες παρερμηνείες, που θα σας εξοικονομήσουν χρήματα και σας βοηθήσουν να καταλάβετε τι σημαίνουν αυτές οι ημερομηνίες και πότε πρέπει να τις υπακούτε.
Αν νομίζετε ότι η νομοθεσία είναι σαφής, απατάστε. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, δεν υπάρχουν ομοσπονδιακοί νόμοι που να καθορίζουν ποιες ημερομηνίες λήξης όντως ισχύουν και πόσο χρόνο διατηρούνται αναλλοίωτα τα τρόφιμα. Τα πολιτειακά και τοπικά υγειονομικά τμήματα έχουν την ελευθερία να ορίσουν τις δικές τους κατευθυντήριες γραμμές για την επισήμανση. Στη Βαλτιμόρη, δεν είναι νόμιμο να πωλούν τρόφιμα μετά την ημερομηνία λήξης τους, αλλά είναι νόμιμο στο Μέριλαντ και αυτό κάνει όλο το σύστημα απίστευτα περίπλοκο, ειδικά όταν διαπιστώνεται ότι λιανοπωλητές μπορούν να… προσθέσουν τις δικές τους ημερομηνίες.
Αν η ημερομηνία λέει ότι είναι πώλησης, δεν έχει τίποτα να κάνει με εσάς. Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, η ημερομηνία πώλησης είναι περισσότερο για τα καταστήματα αντί για τον καταναλωτή. Απλά λέει στα καταστήματα πόσο καιρό μπορούν να το κρατήσουν στα ράφια τους και δεν έχει καμία σχέση με τη φρεσκάδα. Αν έπρεπε να αγοράσετε, ας πούμε, ένα πακέτο κοτόπουλου στην ημερομηνία πώλησης, δεν χρειάζεται να τρέξετε στο σπίτι και να το χρησιμοποιήσετε αμέσως.
Θα ήταν απολύτως ασφαλές να το αφήσετε στο ψυγείο για μερικές ημέρες ή να το καταψύξετε για εννέα μήνες.
Η ημερομηνία λήξης δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το πότε πρέπει να αγοράσετε κάτι, πότε πρέπει να το καταψύξετε ή ακόμα και πότε πρέπει να το πετάξετε στα σκουπίδια.
Το μόνο πράγμα που δείχνει πραγματικά είναι μια εκτίμηση για το πότε το φαγητό είναι στην κορυφή από πλευράς γεύσης και ποιότητας. Είναι πολύ υποκειμενικό, τουλάχιστον. Μετά από μια ημερομηνία λήξης, ορισμένα τρόφιμα ενδέχεται να υποστούν αλλαγή υφής που δεν είναι αυτό που θα ήθελε ο παρασκευαστής αλλά δεν είναι επικίνδυνο να το καταναλώσετε.
Αν οι ημερομηνίες πώλησης είναι για τα καταστήματα τι γίνεται με τις ημερομηνίες χρήσης; Σε πολλά μέρη, ορίζεται ως η τελευταία μέρα για να καταναλωθεί κάτι ενώ είναι ακόμα στην κορυφαία ποιότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι επικίνδυνο ή ότι θα σας κάνει να αρρωστήσετε αν το καταναλώσετε μετά από αυτή την ημερομηνία.
Εκεί υπάρχει μεγάλη σύγχυση και πολλοί πιστεύουν ότι οι ημερομηνίες λήξης έχουν και κάποια επιστήμη πίσω από αυτές. Η διάρκεια ζωής ενός προϊόντος δεν καθορίζεται από οποιοδήποτε όργανο επίβλεψης. Είναι ευθύνη του παραγωγού να θέσει αυτές τις ημερομηνίες στα προϊόντα και το USDA τονίζει ότι αυτές οι ημερομηνίες δεν έχουν καμία σχέση με την ασφάλεια.
Αν συντηρείται σωστά το φαγητό, μπορεί να είναι καλό για μέρες μετά την ημερομηνία λήξης.
Αυτό φυσικά δεν ισχύει για τα βρέφη. Οι κανόνες εκεί είναι αυστηροί. Ενώ το σώμα των ενηλίκων δεν θα το πειράξει πολύ αν καταναλώσει κάποια μπισκότα που έληξαν την περασμένη εβδομάδα, τα μωρά όμως είναι διαφορετικά αφού κάθε τρόφιμο περιέχει πολύ συγκεκριμένο θρεπτικό περιεχόμενο για κάποιο λόγο.
Εδώ, οι ημερομηνίες λήξης πρέπει να ακολουθούνται αυστηρότερα. Υπάρχουν εξάλλου και θέματα υφής. Για μια τροφή που χορηγείται από μπουκάλι οποιαδήποτε αλλαγή στην υφή ή τη συνοχή μπορεί να δυσκολέψει το μωρό.
Ρίξτε μια ματιά στη σειρά αριθμών σε ένα κουτί δημητριακών ή ζυμαρικών στο ντουλάπι σας. Είναι στις περισσότερες συσκευασίες. Κάποια μπορεί να περιλαμβάνουν μια ημερομηνία ή τουλάχιστον κάτι που μοιάζει με ένα μήνα και ένα χρόνο. Βρήκατε ποτέ κάτι στο πίσω μέρος του ντουλαπιού σας που έχει αριθμό που φαίνεται σαν ημερομηνία λήξης που πέρασε; Λοιπόν, ηρεμήστε. Ονομάζονται κλειστοί κωδικοί ημερομηνίας και δεν είναι ημερομηνίες λήξης.
Αυτοί οι κωδικοί δεν αναφέρονται στο τέλος της ζωής ενός προϊόντος, αλλά στην αρχή του. Είναι κωδικοποιημένες παρτίδες που επιτρέπουν στους παραγωγούς να παρακολουθήσουν πότε συσκευάστηκε για πρώτη φορά και επειδή είναι μόνο για τη χρήση του κατασκευαστή, δεν υπάρχει κανένας καθορισμένος τρόπος για να υπολογίσετε τι σημαίνουν. Συνήθως, ένας αριθμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αναφορά στο έτος, αλλά ορισμένοι κωδικοί μπορούν να γίνουν πολύ περίπλοκοι.
Τα γράμματα μπορούν να αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο μήνα και ορισμένα ψηφία στον κώδικα μπορεί να είναι ακόμη και αριθμοί πλήρωσης ή γράμματα που δεν σημαίνουν τίποτα. Ευτυχώς, δεν χρειάζεται να ξέρετε τι σημαίνουν αυτοί οι κωδικοί και μπορείτε να κοιμηθείτε ήσυχα γνωρίζοντας τώρα ότι δεν έχουν τίποτα να κάνουν με ημερομηνίες λήξης.
Τι ισχύει με τα φάρμακα; Υπάρχει μια ημερομηνία που δεν σημαίνει ότι υπάρχει κάτι λάθος ή επικίνδυνο γι ‘αυτό όταν περάσει.
Τα φάρμακα πρέπει να χρονολογούνται, αλλά δεν έχει καμία σχέση με κίνδυνο ή αλλοίωση. Απλά σημαίνει ότι είναι η τελευταία ημερομηνία που ένα χάπι, για παράδειγμα, είναι εγγυημένο ότι δρα με πλήρη ισχύ.
Η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων στις ΗΠΑ το απέδειξε ότι συνέβη το 2006. Όταν το Υπουργείο Άμυνας εξέταζε ένα τεράστιο απόθεμα ληγμένων φαρμάκων, ζήτησαν από το FDA να διεξαγάγει μια μελέτη σχετικά με το πόσο χρόνο αυτά τα φάρμακα διατηρούνται. Δοκίμασαν 122 διαφορετικά φάρμακα σε περισσότερες από 3000 μεμονωμένες ομάδες και διαπίστωσαν ότι το 88% από αυτά ήταν καλά πολύ πέρα από τις ημερομηνίες λήξης τους. Σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, τα περισσότερα μη υγρά φάρμακα είναι καλά και μετά την ημερομηνία λήξης τους και αν διατηρηθούν σε δροσερό μέρος και όχι στο ιατρείο για το μπάνιο θα έχουν παράταση της ισχύος τους.
Μήπως λοιπόν να λάβουμε υπόψη πως οι ημερομηνίες λήξης παρέχουν ένα δίχτυ ασφαλείας ώστε να μπορούμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρο το φαγητό μας και να μην βιαζόμαστε να το πετάξουμε;