Η φράση «αυτός χρωστάει της Μιχαλούς» σημαίνει ότι κάποιος δεν είναι στα καλά του, ότι είναι τρελός. Ποιά είναι όμως η Μιχαλού και γιατί άραγε της χρωστάμε;
Μεγάλη προσοχή! Γιατί δεν πρέπει να ανάβουμε τον φούρνο μικροκυμάτων όταν είναι άδειος
Σύμφωνα με μια εκδοχή που κυκλοφορεί και στο Διαδίκτυο αλλά πηγάζει από το βιβλίο «Λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις» του Τάκη Νατσούλη, στα χρόνια του Όθωνα βρισκόταν σε κάποιο σοκάκι του Ναυπλίου η ταβέρνα της Μιχαλούς. Η Μιχαλού ήταν, λέει ο συγγραφέας, παραδόπιστη και εκμεταλλεύτρια· είχε μια περιορισμένη πελατεία στην οποία έκανε πίστωση για ένα ορισμένο διάστημα, όμως αλίμονο σε όποιον δεν ήταν συνεπής. Ανάμεσα σ’ αυτούς ήταν και κάποιος ευσυνείδητος, ο οποίος αδυνατώντας να βρει χρήματα να εξοφλήσει τη Μιχαλού, γύριζε μέρα και νύχτα στους δρόμους παραμιλώντας. Και σαν κανείς ρωτούσε τους περαστικούς τι έχει αυτός ο άνθρωπος, οι άλλοι απαντούσαν «Αυτός χρωστάει της Μιχαλούς»
Πώς όμως γεννήθηκε στ’ αλήθεια αυτή η φράση;
Δείτε αυτό το σπάνιο δημιούργημα της φύσης. Βρίσκεται στην Ελλάδα!!
Η φράση υπάρχει στο ανέκδοτο τμήμα των Παροιμιών του Ν. Πολίτη. Στα χειρόγραφα αυτά είχε πρόσβαση ο Χουρμουζιάδης, ένας λόγιος των αρχών του προηγούμενου αιώνα, που είχε δημοσιεύσει σε ένα παλιό τεύχος του περιοδικού «Λαογραφία» μια συλλογή παροιμιών της Ανατολικής Θράκης, και εκεί μας λέει ότι η θρακιώτικη μορφή της παροιμίας υπάρχει και στο ανέκδοτο τμήμα του Ν. Πολίτη. Όμως, ο Χουρμουζιάδης καταγράφει τη φράση κάπως διαφορετικά: Χρωστάει το Μιχάλη. Η αιτιατική όμως εδώ μάλλον πρέπει να νοηθεί ως μωραΐτικη γενική: χρωστάει του Μιχάλη.
Για μια ψήφο έχασε η ελληνική γλώσσα τη θέση της επίσημης γλώσσας των ΗΠΑ;
Και στη δική του συλλογή ο Άνθιμος Παπαδόπουλος καταγράφει κι άλλες ιδιωματικές παραλλαγές: χρωστάει του Μιχάλη (Ήπειρος-Θεσσαλία), χρωστάει τον Μουχάλη (Πόντος), στη δε Συληβρία Μιχάλης λέγεται ο ελαφρόμυαλος. Ο Παπαδόπουλος υποθέτει ότι, όταν ξεχάστηκε η ιστορική αρχή της φράσης δεν είναι περίεργο που τη θέση της Μιχαλούς πήρε ο Μιχάλης. Γιατί ειπώθηκε Μιχάλης ο ελαφρόμυαλος, δεν το γνωρίζουμς, μπορεί να είναι επιρροή από ξένη γλώσσα, μπορεί να βρίσκεται η αρχή σε κάποιο πλαστό παρηχητικό όνομα, που έδωσε και Μιχαλού και Μιχάλη (όπως έλεγαν είναι από την Πάρο για κάποιον που όλο έπαιρνε). Πάντως, αν Μιχάλης λέγεται ο αγαθούλης, τότε όποιος χρωστάει στον Μιχάλη ή στη Μιχαλού είναι δυο φορές ελαφρόμυαλος και μάλλον εδώ βρίσκεται η αρχή της φράσης. Αν πάλι θεωρήσουμε ότι η αιτιατική «χρωστάει τον Μιχάλη» έχει άμεσο αντικείμενο, και αφού Μιχάλης = τρελός, τότε κάποιος που χρωστάει τον Μιχάλη, χρωστάει τόσα, όσα λείπουν του Μιχάλη για να γίνει γνωστικός. Με άλλα λόγια, είναι κι αυτός το ίδιο θεόμουρλος με τον Μιχάλη. Όμως αυτά είναι μόνο εικασίες.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι καταρρίπτεται οριστικά η εκδοχή της ταβερνιάρισσας από τ’ Ανάπλι. Και ότι ξέρουμε ότι δεν ξέρουμε την αρχή της φράσης. Δηλαδή, ακόμα της χρωστάμε κάτι, της καημένης της Μιχαλούς!