Πώς φτάσαμε ως εδώ… Πώς κατέγραψε ο ξένος Τύπος τις εξελίξεις πίσω από τις «κλειδωμένες» πόρτες; Τι κλιμάκωσε τις δραματικές διαβουλεύσεις και πώς οδηγηθήκαμε στη διακοπή τους; Γιατί ο Τσίπρας έφερε στις αποσκευές του ένα δημοψήφισμα και γιατί δεν καταλήξαμε ποτέ σε συμφωνία με τους δανειστές;
Οι «Financial Times» αποκαλύπτουν όλο το παρασκήνιο των διαβουλεύσεων στο «καυτό» τραπέζι των Βρυξελλών, κοιτάζοντας… από την κλειδαρότρυπα στο δωμάτιο που διαπραγματευόταν ο Αλέξης Τσίπρας με τους Θεσμούς.
Το «τελεσίγραφο», όπως το αποκαλεί ο Αλέξης Τσίπρας, τέθηκε την Πέμπτη το πρωί, της προηγούμενης εβδομάδας, γράφει ο Πίτερ Σπίγκελ. Ο Ελληνας πρωθυπουργός είχε περάσει το προηγούμενο βράδυ στην έδρα της Κομισιόν στη Βρυξέλλες, σε ένα τραπέζι απέναντι από τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τον Μάριο Ντράγκι και την Κριστίν Λαγκάρντ.
Μετά από ώρες διαπραγματεύσεων, του έδωσαν μία προθεσμία για να αποδεχθεί την τελική προσφορά, αλλιώς…
Λίγο πριν από τις 10 το πρωί, κάποιοι στο δωμάτιο πίστευαν ότι είχαν συμφωνία. Οι δύο πλευρές απείχαν μόνο περίπου 600 εκατομμύρια και ο κ. Τσίπρας έδειχνε σημάδια συμβιβασμού. Οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης είχαν ένα στην τσέπη κάτι για να «γλυκάνουν» τους Ελληνες. Ηταν διατεθειμένοι να συμφωνήσουν με τις απαιτήσεις τους τα ξενοδοχεία να μην μπουν στο 23% του ΦΠΑ, αλλά στο 13%, κάτι που θα έκλεινε τη διαφορά στα περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ.
«Φτάσαμε πραγματικά πολύ κοντά», λέει άτομο που ήταν στην αίθουσα. Αποδείχθηκε ότι ήταν μία φευγαλέα στιγμή συμβιβασμού, μετά από 10 ημέρες απειλών και αντεγκλήσεων. Οκ. Τσίπρας έφυγε για να συζητήσει με τους συμβούλους του. Επέστρεψε με ένα νέο έγγραφο με δέκα 10 παραχωρήσεις που ήθελε.
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, που ήταν επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για τους ομολόγους της ευρωζώνης, άφησε έναν ηχηρό αναστεναγμό. Τα νεύρα είχαν ήδη «σπάσει». Σε ένα σημείο, αργά εκείνη τη νύχτα, η Κριστίν Λαγκάρντ ξέσπασε στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για το αδιάκοπο κάπνισμά του.
«Ζαν Κλοντ, φεύγω από το δωμάτιο!», του είπε. Ηταν περίπου 20 λεπτά πριν από τις 11 μ.μ. και οι συζητήσεις είχαν σταματήσει. «Μα μόλις αρχίσαμε να διαπραγματευόμαστε», διαμαρτυρήθηκε ο κ. Τσίπρας, αλλά μάταια.
Αξιωματούχοι της ευρωζώνης ήταν πλέον, πεπεισμένοι ότι ο κατά τα άλλα χαρισματικός κύριος Βαρουφάκης είχε σκοπό να σαμποτάρει τις διαπραγματεύσεις, εναποθέντας τις ελπίδες τους στον λογικό και πιο ρεαλιστή, όπως τον χαρακτήριζαν, Αλέξη Τσίπρα.
Ωστόσο, καθώς οι συνομιλίες προχωρούσαν, μία ήταν η διαπίστωση. Ότι ο έλληνας πρωθυπουργός επηρεαζόταν άμεσα από τα ριζοσπαστικά στοιχεία του κύκλου του.
Και όλα φάνηκαν από το την επόμενη ημέρα, την Παρασκευή, όταν ο Αλέξης Τσίπρας επέστρεψε στο λαό του και ανακοίνωσε το δημοψήφισμα.
Σε συνέντευξή του ο Πιέρ Μοσκοβισί έλεγε: «Μέχρι και εκείνη τη στιγμή πίστευα ότι μια συμφωνία ήταν δυνατή.
Πράγματι, οποιαδήποτε ελπίδα για συμφωνία, περίπου δύο ώρες μετά, έδειχνε να εξανεμίζεται.
Μετά το δημοψήφισμα οι απόψεις άρχισαν να σκληραίνουν επικίνδυνα και τα ταξίδια των ευρωπαίων υπουργών Οικονομικών στις Βρυξέλλες πολλαπλασιάστηκαν. Πέντε συναθροίσεις μέσα σε μια εβδομάδα, απέρριψαν, μεταξύ άλλων, και την πρόταση Τσίπρα για παράταση του προγράμματος διάσωσης.
Ακόμη και μετά από την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, κάποιοι από τους δανειστές επέμεναν στο να βρεθεί λύση, πιο πολύ από όλους ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο Φρανσουά Ολάντ. Αργά το βράδυ της Δευτέρας, ο κ. Γιούνκερ παρακαλούσε τον κ. Τσίπρα, στο τηλέφωνο, να αλλάξει γνώμη. Διαπραγματευτές της ευρωζώνης λένε ότι έλαβαν επανειλημμένες εκκλήσεις από το Παρίσι, για να υπάρξει συμφωνία έως την Τετάρτη. Σύμφωνα με δύο αξιωματούχους, ο κ. Τσίπρας τηλεφώνησε στον κ. Ολάντ το μεσημέρι της Δευτέρας, για να συζητήσουν ένα ακόμη διάγγελμα που επρόκειτο να κάνει. Ο κ. Ολάντ τον κάλεσε να είναι πιο διαλλακτικός.
Αντί για αυτό, ο «προκλητικός» κύριος Τσίπρας κατηγόρησε την ευρωζώνη ότι εκβιάζει τους Ελληνες ψηφοφόρους. Λέγεται ότι ο Μισέλ Σαπέν απογοητεύτηκε. Ηταν ο πρώτος που μίλησε στην τηλεδιάσκεψη του Eurogroup εκείνο το απόγευμα, μετά από τον Γερούν Ντάισελμπλουμ. Δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις, είπε ο Γάλλος.
«Ηταν ένα μείγμα θυμού και απογοήτευσης», περιγράφει ο βέλγος υπουργός Οικονομικών.
Η εμπιστοσύνη έχει διαλυθεί σε τέτοιο σημείο πλέον, που αρκετοί αξιωματούχοι της ευρωζώνης λένε ότι ακόμη κι αν οι Ελληνες αψηφήσουν τη συμβουλή του κ. Τσίπρα και ψηφίσουν «Ναι», ίσως να είναι απρόθυμοι να διαπραγματευτούν με την κυβέρνησή του για ένα νέο πρόγραμμα.
Ο υπουργός Οικονομικών του Βελγίου Van Overtveldt επισημαίνει: «Αν οι άνθρωποι ψηφίσουν Ναι, η κυβέρνηση λέει ότι θα εκτελέσει το πρόγραμμα» είπε και συνέχισε: «Λυπάμαι πολύ, αλλά αυτό από πλευράς μου, όπως και πολλών άλλων υπουργών, είναι απλά απίστευτο».