Τρία πιθανά σενάρια για την επόμενη ημέρα του κρίσιμου δημοψηφίσματος της Κυριακής στην Ελλάδα αναλύουν οι Financial Times.
Γράφοντας με greeklish «Oxi-Nai» στον τίτλο του δημοσιεύματος που υπογράφει ο Πίτερ Σπίγκελ, η εφημερίδα αρχίζει τις εκτιμήσεις με το πρώτο σενάριο, όπου η κάλπη αναδεικνύει νικητή το «Ναι».
Σενάριο 1: Κερδίζει το «Ναι» και ο Τσίπρας παραιτείται
Ορισμένοι ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, συμπεριλαμβανομένου και του "χαρισματικού υπουργού Οικονομικών", Γιάνη Βαρουφάκη, έχουν δηλώσει ότι θα παραιτηθούν εφόσον ο λαός ψηφίσει Ναι. Στην Αθήνα υπάρχει έντονη φημολογία επίσης ότι και ο κ.Τσίπρας θα παραιτηθεί. Αλλά πόσο γρήγορα μπορεί να σχηματιστεί μία νέα κυβέρνηση; Αυτό εξαρτάται.
Εάν υπάρξει ένας μετριοπαθής συνασπισμό υπό τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, τότε θα ακολουθήσουν τα τρία βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης για κυβέρνηση εθνικής ενότητας (Μάλιστα κάποιοι έχουν προτείνει ως πιθανό πρωθυπουργό τον Γιάννη Δραγασάκη, τον πιο έμπειρο χέρι στην ιεραρχία του ΣΥΡΙΖΑ).
Εδώ υπάρχει ένα προηγούμενο: Ένας τεχνοκράτης πρωθυπουργός, ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης, ο Λουκάς Παπαδήμος, είχε αναλάβει τα ηνία ενός πολυκομματικού συνασπισμού στα τέλη του 2011, οπότε και συμφωνήθηκε το δεύτερο μνημόνιο της Ελλάδας. Αυτή πιθανώς θα είναι και η καλύτερη ευκαιρία της Ελλάδας να αλλάξει πορεία και να εξασφαλίσει ένα νέο πακέτο στήριξης, προτού αυτό που πολλοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι είναι η προθεσμία χωρίς επιστροφή: η 20ή Ιουλίου, οπότε και λήγει το ομόλογο των 3,5 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ. Με χρεοκπία στην ΕΚΤ σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα θα αποσύρει όλες τις ενισχύσεις της από της ελληνικές τράπεζες, εξωθώντας τις να τυπώσουν νέο νόμισμα, έτσι ώστε να ξανανοίξουν.
Βάσει αυτού του σεναρίου, αξιωματούχοι πιθανώς θα προτείνουν ένα «πρόγραμμα γέφυρα» που θα χρηματοδοτήσει την Ελλάδα όλο το καλοκαίρι και πριν ξεκινήσουν οι σοβαρές διαπραγματεύσεις για ένα νέο πακέτο διάσωσης. Αν δεν προκύψει ένας μετριοπαθής ηγέτης από το ΣΥΡΙΖΑ, θα είναι δύσκολο να σχηματιστεί ένας μεγάλος συνασπισμός Ακόμη και αν ενωθούν και τρία μετριοπαθή κόμματα της αντιπολίτευσης – η κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία (76 έδρες), η κεντροαριστερά του ΠΑΣΟΚ (13) και το φιλοευρωπαϊκό λαϊκιστικό Ποτάμι (17), θα χρειαστούν ακόμα τουλάχιστον 44 από τους 149 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ για να σχηματίσουν μια πλειοψηφία στη Βουλή και τότε θα πρέπει να διεξαχθούν νέες εκλογές. Ωστόσο, οι εκλογές παίρνουν πολύ χρόνο, και σχεδόν σίγουρα θα χρειαστεί να οριστούν για μετά τις 20 Ιουλίου.
Σενάριο 2: Επικρατεί το «Ναι» και ο Τσίπρας μένει
Ο κ.Τσίπρας έχει δηλώσει ότι θα σεβαστεί τη βούληση του ελληνικού λαού, ισχυριζόμενος ότι αν ψηφίσει Ναι την Κυριακή, θα συμφωνήσει με τους όρους των δανειστών. Ωστόσο, ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός αξιωματούχων της Ευρωζώνης έχει δημοσίως τονίσει ότι δεν θέλουν πλέον να συνεργαστούν ξανά με τον Τσίπρα, ιδιαιτέρως επειδή στο διάγγελμά του την Τετάρτη τους κατηγόρησε ότι «εκβιάζουν» τους Έλληνες ψηφοφόρους. Το ερώτημα είναι αν οι δανειστές θα ξαναρχίσουν τις συνομιλίες με τον κ.Τσίπρα μετά την πικρή ρήξη της προηγούμενης εβδομάδας.
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, Ολλανδός υπουργός Οικονομικών και επικεφαλής του Eurogroup, ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να εμπιστευτεί τον κ.Τσίπρα για την εφαρμογή ενός προγράμματος που έχει δημοσίως καταδικάσει. Και πολλοί υπουργοί οικονομικών μοιράζονται με αυτήν την άποψη. Ωστόσο, έχουν απομείνει κάποιοι ακόμη, όπως ο Μισέλ Σαπέν και ο Πιερ Μοσκοβισί, οι οποίοι έχουν εκφράσει προθυμία για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με την ελληνική κυβέρνηση, ακόμη κι αν ο Τσίπρας παραμείνει πρωθυπουργός. Βέβαια, αυτό θα είναι ακόμα πιο πιθανό αν η σύνθεση της κυβέρνησής, μέσω ενός συνασπισμού έχει αλλάξει.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης έχει δηλώσει ότι η επικράτηση του «Ναι» θα οδηγήσει σε ανασχηματισμό. Μία πιθανότητα είναι το δεξιό εθνικιστικό κόμμα των Ανεξαρτήτων Ελλήνων, να αντικατασταθεί από το Ποτάμι, μία κίνηση την οποία πολλοί αξιωματούχοι της Ευρωζώνης έχουν πει ότι θα αλλάξει τους τόνους τον συνομιλιών. Αλλά αυτό ωστόσο θα καταστήσει δύσκολη μία συμφωνία πριν από τις 20 Ιουλίου.
Σενάριο 3: Η χώρα ψηφίζει «Οχι»
Ευρωπαίοι ηγέτες, από τον Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, τον ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, μέχρι τον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ European έχουν καταστήσει σαφές ότι μία επικράτηση του «οχι» θα σημαίνει ρήξη με την Ευρώπη και επιλογή της εξόδου από το ευρώ. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ισχυριστεί ότι μπλοφάρουν και τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης έχουν τονίσει ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο σκληροπυρηνικός Γερμανός υπουργός Οικονομικών, έχει δηλώσει ότι το Όχι δεν σημαίνει απαραίτήτως. Συνεπώς, υπάρχει μια πιθανότητα, παρ' όλη τη ρητορική, οι πιστωτές να επανεκκινήσεουν τις συνομιλίες μετά από ένα «όχι». Ακόμη κι αν οι συνομιλίες ξαναρχίσουν, είναι δύσκολο να δούμε πώς μία διαπραγμάτευση μετά το δημοψήφισμα θα είναι ευκολότερη από ό,τι οι αδιέξοδες συνομιλίες των πέντε περασμένων μηνών. Ο κ.Τσίπρας έχει τονίσει ότι θα έχει ισχυρή εντολή για να πιέσει σε μέτρα κατά της λιτότητας και ένα νέο πακέτο διάσωσης με την ελάφρυνση χρέους στο τραπέζι – μία από τις βασικές υποχωρήσεις που αναζητά η Αθήνα.
Όμως πολλά από αυτά τα θέματα που τέθηκαν στην άκρη στις τρέχουσες συνομιλίες σε μία προσπάθεια να επιτευχθεί ένας γρήγορος συμβιβασμός, θα ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα ξαναγυρίσουν στο τραπέζι: ακανθώδη ζητήματα όπως η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας και η απελευθέρωση των τιμών. Αυτό θα καταστήσει τις διαπραγματεύσεις για ένα νέο διετές πρόγραμμα πολύ δυσκολότερες από ό,τι οι προηγούμενες που αφορούσαν μόνο μια δόση του υφιστάμενου προγράμματος.
Ο Ντάισελμπλουμ, ο οποίος ηγείται των διαπραγματεύσεων με την Αθήνα για λογαριασμό του Eurogroup, δήλωσε στο ολλανδικό κοινοβούλιο την Πέμπτη ότι μια ψήφος στο Όχι θα σήμαινε πως «όχι μόνο δεν υπάρχει καμία βάση για ένα νέο πρόγραμμα, αλλά είναι επίσης αμφίβολο κατά πόσον υπάρχει βάση ΄για την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη».
Οι Σαπέν και Μοσκοβισί μπορεί να πιέσουν για την επανέναρξη των συνομιλιών. Αλλά πολλοί αξιωματούχοι της ευρωζώνης λειτουργούν υπό την υπόθεση εργασίας ότι οι διαπραγματεύσεις δεν θα ξαναξεκινήσουν στην περίπτωση που θα υπάρξει Όχι στο δημοψήφισμα κι ότι η 20η Ιουλίου θα φτάσει χωρίς να υπάρχει συμφωνία. Τότε, το λογικό επακόλουθο θα είναι το Grexit.
