Ορισμένοι άνθρωποι προσαρμόζονται εύκολα στην εργασία σε εναλλασσόμενες βάρδιες και άλλοι πάλι όχι. Φιλανδοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι ένας γονιδιακός υποδοχέας της μελατονίνης επηρεάζει την προσαρμογή του σώματος στην εργασία σε βάρδιες.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου Sleep, η νέα μελέτη για πρώτη φορά αναδεικνύει τους υποκείμενους γενετικούς παράγοντες για την κακή απόδοση των εργαζομένων που αλλάζουν συχνά βάρδιες.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι, μελέτησαν πλήρως το ανθρώπινο γονιδίωμα και εντόπισαν ότι μια συχνή γονιδιακή μετάλλαξη στον υποδοχέα της μελατονίνης 1A (MTNR1A) σχετίζεται με την εργασιακή κόπωση που βιώνουν όσοι δουλεύουν σε βάρδιες.
Η εργασία σε βάρδιες έχει διαπιστωθεί ότι διαταράσσει τον κιρκαδιανό ρυθμό του σώματος, συντελώντας σε εκδήλωση διαταραχών ύπνου και κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι ερευνητές εστίασαν γι’ αυτό τον λόγο σε εργαζόμενους από διάφορους τομείς απασχόλησης που απαιτούσαν εναλλαγή βάρδιας. Οι διαφορές στην εργασιακή κόπωση που απέρρεε από την εργασία σε βάρδια, ήταν σε συμφωνία με τις γενετικές διαφορές σε ολόκληρο το γονιδίωμα.
Η σχέση με τον γονιδιακό υποδοχέα της μελατονίνης ανακαλύφθηκε σε μια ομάδα 176 εργαζομένων που είχαν συμμετάσχει σε μελέτη υγείας το 2000. Η σχέση επίσης εντοπίστηκε σε ομάδα 577 εργαζομένων της ευρύτερης ομάδας των απασχολούμενων σε εναλλασσόμενες βάρδιες της ίδιας μελέτης, καθώς και εργαζόμενοι από τον χώρο της φροντίδας υγείας και των μεταφορών.
Η μελέτη εδραίωσε επίσης ότι ο κίνδυνος μετάλλαξης του MTNR1A σχετίζεται ίσως με την μεθυλίωση του DNA στην ρυθμιστική αλληλουχία του γονιδίου MTNR1A, καθώς και με την αποδυναμωμένη έκφραση του γονιδίου. Η μεθυλίωση του DNA είναι ένας από τους επιγενετικούς μηχανισμούς που ρυθμίζουν την λειτουργικότητα του γονιδίωματος, επηρεαζόμενη, αλλά όχι μόνον, από μεταλλάξεις στην αλληλουχία του DNA, αλλά και από περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως η διακυμάνσεις του κιρκαδιανού ρυθμού.
Και καθώς συντελεί σε μικρότερο αριθμό υποδοχέων μελατονίνης, ο κίνδυνος μετάλλαξης του γονιδίου μπορεί να προκαλέσει την αποδυνάμωση του συστήματος μετάδοσης των σημάτων της μελατονίνης, ενός δηλαδή από τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς που σταθεροποιούν τον κιρκαδιανό ρυθμό.
Η επίδραση της γονιδιακής μετάλλαξης στον υποδοχέα της μελατονίνης 1A (MTNR1A) εξηγεί γιατί η έκθεση σε πηγές φωτός κατά τη διάρκεια της νύχτας διαταράσσει τον κιρκαδιανό ρυθμό όσων εργάζονται σε νυχτερινές βάρδιες.
«Η μετάλλαξη που εντοπίσαμε μπορεί εν μέρει μόνο να εξηγήσει τις διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των ανθρώπων και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για να καθοριστεί η ανοχή του εργαζόμενου στην εργασία σε εναλλασσόμενες βάρδιες» υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα της μελέτης.
.