Κυρίως λόγω των συχνών αξονικών τομογραφιών, ο μέσος Έλληνα δέχεται μεγαλύτερες δόσεις ιονίζουσας ακτινοβολίας σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αναφέρει η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ). Πάντως συνολική επιβάρυνση του πληθυσμού από φυσικές ή τεχνητές πηγές ακτινοβολίας κινείται στα μέσα ευρωπαϊκά και παγκόσμια επίπεδα.
Στην Ελλάδα, η μέση ενεργός δόση από ακτινολογικές εξετάσεις ανά κάτοικο και ανά έτος είναι 1,7 mSv (μιλισίβερτ), συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 1,05 mSv. Από τη δόση αυτή, τα 1,47 mSv αντιστοιχούν στις αξονικές τομογραφίες.
Αυτό πάντως δεν σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα με τους αξονικούς τομογράφους στην Ελλάδα, αφού η απόκλιση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο οφείλεται στη συχνότητα των αξονικών τομογραφιών: στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν πέρυσι 135 εξετάσεις ανά 1.000 κατοίκους, ανεβάζοντας τη χώρα στην έβδομη θέση μεταξύ 36 χωρών της Ευρώπης.
Στις εξετάσεις πυρηνικής ιατρικής, η μέση ενεργός δόση στην Ελλάδα είναι 0,1 mSv ανά άτομο (με το μεγαλύτερο ποσοστό να προέρχεται από το σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου), ενώ οι αντίστοιχες τιμές σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο είναι 0,06 mSv/άτομο και 0,12 mSv/άτομο.
Συνολικά η μέση ετήσια ενεργός δόση ανά άτομο του ελληνικού πληθυσμού από το σύνολο των ιατρικών εξετάσεων εκτιμάται σε 1,8 mSv.
Η δόση αυτή εκτιμάται ότι αντιστοιχεί σε πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου 0,01% ανά έτος. Επομένως, στη διάρκεια 50 ετών, η πιθανότητα καρκίνου εξαιτίας έκθεσης σε ιατρικές ακτινοβολίες διαμορφώνεται σε μόλις 0,5%. Συγκριτικά, η πιθανότητα καρκινογένεσης από οποιονδήποτε παράγοντα κινδύνου φτάνει το 25%.
Τα στοιχεία αυτά παρουσιάσθηκαν την Παρασκευή στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών από την ΕΕΑΕ, την ελληνική αρχή ακτινοπροστασίας. Η Επιτροπή πραγματοποίησε για πρώτη φορά μια ολιστική εκτίμηση της ακτινικής επιβάρυνσης του ελληνικού πληθυσμού, με κύριο στόχο τη βελτιστοποίηση του συστήματος ακτινοπροστασίας στη χώρα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου το 20% της συλλογικής δόσης ακτινοβολίας που δέχεται ο πληθυσμός από όλες τις φυσικές και τεχνητές πηγές ακτινοβολιών προέρχεται από τις ιατρικές εφαρμογές. Στις προηγμένες χώρες, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 50%.
Οι ασθενείς δέχονται ακτινοβολία όταν υποβάλλονται σε ακτινολογικές διαγνωστικές εξετάσεις (αξονικές τομογραφίες, ακτινογραφίες, μαστογραφίες), σε διαγνωστικές εξετάσεις πυρηνικής ιατρικής (σπινθηρογραφήματα, καρδιολογικές δυναμικές μελέτες, τομογραφίες εκπομπής ποζιτρονίων PET/CT) και σε επεμβατικές ακτινολογικές διαδικασίες (αγγειοχειρουργικές και καρδιολογικές επεμβάσεις, αγγειοπλαστικές, τοποθέτηση βηματοδοτών). Επιπρόσθετα, κατά τις θεραπευτικές διαδικασίες (ακτινοθεραπεία και θεραπείες πυρηνικής ιατρικής) οι ασθενείς, ιδίως οι καρκινοπαθείς, εκτίθενται σε υψηλές δόσεις ακτινοβολίας.
Ο αριθμός των εξετάσεων που διενεργήθηκαν το 2014 στην Ελλάδα ήταν: Ακτινογραφίες 4.200.000, Αξονικές τομογραφίες 1.500.000, Μαστογραφίες 740.000, Πυρηνική ιατρική 218.000, Επεμβατικές πρακτικές 72.000 και Ακτινοσκοπήσεις 17.500.
Ακτινογραφίες και μαστογραφίες: 447 εξετάσεις ανά 1.000 κατοίκους, λιγότερες από τις αντίστοιχες τιμές στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ακτινοσκοπήσεις: δύο εξετάσεις ανά 1.000 κατοίκους, σε αντιστοιχία με τις ευρωπαϊκές χώρες.
Αξονικές τομογραφίες: 135 εξετάσεις ανά 1.000 κατοίκους. Η Ελλάδα έχει την έβδομη θέση μεταξύ 36 χωρών της Ευρώπης.
Επεμβατικές πρακτικές: Επτά ανά 1.000 κατοίκους, συγκρίσιμες με τις αντίστοιχες τιμές των άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Σπινθηρογραφήματα: 20 εξετάσεις ανά 1.000 κατοίκους (μειωμένες κατά 15% μεταξύ 2009-2014), λίγο μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες τιμές σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Οι μέσες ενεργές δόσεις ακτινοβολίας για κάθε εξέταση είναι:
Αξονική τομογραφία θώρακα 9 mSv
Αξονική άνω – κάτω κοιλίας 18 mSv
Αξονική τομογραφία εγκεφάλου 2,4 mSv
Ακτινογραφία θώρακα <0,1 mSv
Ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ) 1 mSv
Ακτινογραφία αυχένα (ΑΜΣΣ) 0,06 mSv
Ακτινογραφία κρανίου 0,03
Ακτινογραφία άνω ή κάτω άκρων 0,001
Ακτινογραφία λεκάνης-ισχίων 0,29
Κυστεογραφία (ΙVU) 3
Μαστογραφία 0,3,
Στεφανιογραφία 14
Αγγειοπλαστική Στεφανιαίων (PTCA) 31
Εμφύτευση βηματοδότη 4 και απινιδωτή 17
Σπινθηρογράφημα οστών με Tc-99m 3,8
Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με κόπωση με Tc-99 (ΜΙΒΙ) 2,5
Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου με κόπωση με Tl-201 15
PET/CT 6,6.
Όσον αφορά τις φυσικές πηγές ακτινοβολίας, η μέση ετήσια ενεργή δόση για τον ελληνικό πληθυσμό είναι 2,7 mSv. Προέρχεται από το ραδόνιο (1,7), τα οικοδομικά υλικά (0,5), την κοσμική ακτινοβολία (0,3), την εσωτερική ακτινοβόληση (0,2) και τους εξωτερικούς χώρους (0,1).