Αλήθεια, γιατί καπνίζουν οι άνθρωποι; Γιατί, παρά την τεράστια αντικαπνιστική εκστρατεία που διεξάγεται σ' όλο τον κόσμο και παρά τις αποδεδειγμένες βλάβες που προκαλεί το κάπνισμα, κάποιοι συνεχίζουν ακόμα να κρατάνε τσιγάρο; Πέντε με έξι εκατομμύρια άτομα κάθε χρόνο πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα.
Σύμφωνα με τον Σίγκμουντ Φρόιντ, οι άνθρωποι που καπνίζουν είναι καθηλωμένοι στο στοματικό στάδιο (0-18 μήνες από την γέννηση) γιατί οι μητέρες τους δεν έδειξαν το ανάλογο ενδιαφέρον στους 18 πρώτους μήνες. Έτσι, ο καπνιστής προσπαθεί να καλύψει αυτήν την έλλειψη με την στοματική σχέση που αναπτύσσει με το τσιγάρο.
Άλλος ένας μηχανισμός άμυνας που σχετίζεται με το τσιγάρο είναι η άρνηση του ότι «κάτι θα πάθω». Όλοι πιστεύουν ότι οι ζημιές που ακούν πως προκαλεί το κάπνισμα αφορούν κάποιους άλλους και όχι τους ίδιους. Πολύ συνηθισμένη είναι η έκφραση: «Από κάτι θα πάμε όλοι, ας πάω τουλάχιστον ευχαριστημένος κάνοντας τις συνήθειές μου».
Η ένοχη νικοτίνη
Όποια και αν είναι η σκέψη πίσω από αυτή τη συνήθεια, ένα είναι το σίγουρο: Αυτό που προκαλεί μεγάλη ψυχολογική αλλά και σωματική εξάρτηση στο κάπνισμα είναι η νικοτίνη. Η συγκεκριμένη ουσία δρα ως διεγερτικό για το κεντρικό νευρικό σύστημα, αυξάνοντας την αδρεναλίνη. Ρόλος της τελευταίας είναι να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος καθώς και τα επίπεδα ορισμένων ορμονών. Έτσι, ο καπνιστής αισθάνεται χαλαρός και έχει μια ευχάριστη αίσθηση. Αυτή η αίσθηση είναι που τον κάνει εξαρτημένο. Αξίζει να σημειωθεί πως η ανοχή στη νικοτίνη είναι πολύ γρήγορη και έτσι το επιθυμητό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται πολύ άμεσα.
Πολλοί λένε ότι ο εθισμός στο τσιγάρο είναι πιο δύσκολος από τον εθισμό στην κοκαΐνη ή στην ηρωίνη. Τα σωματικά συμπτώματα με το κόψιμο του καπνίσματος είναι ημικρανίες, αϋπνία, τρόμος αλλά και αυξομειώσεις της πίεσης.
Τουλάχιστον 20.000 Έλληνες πεθαίνουν κάθε χρόνο από τα νοσήματα του καπνίσματος. Χρόνια αναπνευστική και έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι οι δύο κυριότερες νόσοι που έχουν πιστοποιηθεί 100% ότι σχετίζονται με το κάπνισμα.
Η ψυχολογική εξάρτηση της νικοτίνης αναπτύσσεται μέσω ενός μηχανισμού που λέγεται μαθημένη μάθηση, δηλαδή ο καπνιστής ανάβει τσιγάρο με τον καφέ, ανάβει τσιγάρο στο διάλειμμα της εργασίας του και γενικώς όταν νομίζει ότι χαλαρώνει. Όταν αισθανόμαστε πιεσμένοι, αγχωμένοι και σε κατάσταση στρες, ανάβουμε τσιγάρο. Αυτό ουσιαστικά νομίζουμε ότι δρα αγχολυτικά, ενώ στην πραγματικότητα χρησιμοποιούμε ένα εργαλείο για να διώξουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα. Οι καπνιστές κάνουν χιούμορ για την εξάρτησή τους, ώστε να μην έρχονται αντιμέτωποι με την πραγματικότητα, η οποία λέει ότι καταφεύγουν σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Το άτομο ξέρει ότι βλάπτει τον εαυτό του αλλά αρνείται να το δεχτεί. Ακόμη οι καπνιστές χρησιμοποιούν τον αμυντικό μηχανισμό της μετάθεσης, θεωρώντας ότι άλλοι παράγοντες είναι πιο επικίνδυνοι από το τσιγάρο, όπως είναι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, τα μικρόβια και οτιδήποτε άλλο μπορεί να βλάψει σοβαρά την υγεία.
Το κάπνισμα κατηγορείται για 1 στους 3 καρκίνους και το 85% των θανάτων από χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια. Η βλάβη τσιγάρου- υγείας είναι γραμμική, όσο περισσότερο καπνίζεις, τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες για σοβαρές βλάβες υγείας.
Πώς μπορώ να το κόψω;
Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα αλλά αποτυγχάνουν. Κύριο χαρακτηριστικό για να κόψει κάποιος το κάπνισμα είναι να σταθμίσει τους κινδύνους από αυτή την κακή συνήθεια, σε σχέση με την απόλαυση. Τουλάχιστον 20.000 Έλληνες πεθαίνουν κάθε χρόνο από τα νοσήματα του καπνίσματος. Χρόνια αναπνευστική και έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι οι δύο κυριότερες νόσοι που έχουν πιστοποιηθεί 100% ότι σχετίζονται με το κάπνισμα. Για να κόψει κάποιος το κάπνισμα το σημαντικό είναι να το πάρει απόφαση.
Αφού το αποφασίσει πρέπει να δει την ψυχολογική του κατάσταση στον παρόντα χρόνο. Έχει άγχος, στενοχώριες, είναι πιεστική περίοδος; Γιατί αυτά δεν ταιριάζουν με την πίεση που ασκείται με την διακοπή του καπνίσματος. Αφού πάρει κάποιος την απόφαση πρέπει να πετάξει όλα τα πακέτα που πιθανόν έχει και να μην ζητάει ακόμη ένα τσιγαράκι, όπως λέμε, για να το κόψει.
Η απεξάρτηση από την νικοτίνη μπορεί να γίνει με τους εξής τρόπους: Τσίχλες νικοτίνης, ειδικά αυτοκόλλητα που κολλούν στο δέρμα αποδεσμεύοντας νικοτίνη, ειδικά φάρμακα αλλά και ο βελονισμός. Σε αρκετά νοσοκομεία λειτουργούν ειδικά κέντρα διακοπής καπνίσματος, τα οποία συνδυάζουν γνωσιακή ή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία με φαρμακευτική αγωγή, όπως είναι τα χάπια βουπροπιόνης.
huffingtonpost.gr